نەمەسە قايسار رۋحتى قىز گۇلحايا جايلى حيكايا
اۆتوبۋستىڭ ءىشى ىعى-جىعى. ءيىن تىرەسكەن ورتادا ينە شانشار جەر جوق. «ءاي, قىز, بىلاي تۇرساڭشى, ءوتىپ كەتەيىك تە!» دەپ, ەتجەڭدى كەلگەن ايەل وڭ قاپتالىمداعى بويجەتكەندى يتەرىپ قالدى. مۇنداي دورەكىلىكتى كۇتپەگەن الگى ارۋ العا ۇمسىنىپ بارىپ بويىن تىكتەدى. «اپاي, كەشىرىڭىز. مەنىڭ كوزىم كورمەيتىن ەدى…» دەدى الدەن سوڭ كىبىرتىكتەپ. جالت قارادىم. اينالاسىنداعىلاردىڭ ايانىشىن تۋدىرعىسى كەلمەگەندەي, جانارىن كولەگەيلەپ, بەتىن بۇرىپ الىپتى. ەكى-ءۇش ايالدامادان كەيىن جان-جاعىن قارمانىپ, ەسىككە قاراي جاقىندادى. مەن دە سوڭىنان ىلەستىم.
گۇلحايامەن تانىستىعىمىز وسىلاي ءوربىدى. جيىرما التى جاستاعى قىز وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ سوزاق اۋدانىندا دۇنيەگە كەلىپتى. ءسابيدىڭ سۋ قاراڭعى ەكەنىن اكە مەن شەشە جارتى جىلدان سوڭ اڭعارعان. سەرگەلدەڭ مەن سابىلىس وسى كەزدە باستالادى. التىعا تولعانشا ءبۇلدىرشىن اۋرۋحانانىڭ تەمىر توسەگىنە تاڭىلىپ, التى رەت پىشاققا تۇسەدى. الايدا وتانىڭ ەشقايسىسى قارشاداي قىزدىڭ جانارىنا ساڭىلاۋداي ساۋلە سىيلاي المادى.
ايتكەنمەن, شاراسىزدىققا شىرماعىسى كەلگەن تاعدىرىنا گۇلحايانىڭ بويىنداعى ەرىك پەن جىگەر باعىنبادى. ورتا مەكتەپتىڭ تابالدىرىعىن جۇرت قاتارلى اتتاعان بالدىرعان وزىنە ارتىلعان جاۋاپكەرشىلىكتىڭ جۇگىن جان-تانىمەن سەزىنسە كەرەك. ۇستازدىڭ ۇيرەتكەنىن قۇلاعىنا قۇيىپ, ءار ساباقتى مۇقيات تىڭداۋعا تىرىستى. «ەلمەن بىرگە وقىدىڭ, ەندى ۇياتقا قالدىرما» دەگەن اناسىنىڭ اقىلىن ساناسىنا ساقتاعان گۇلحايا ەرەكشە العىرلىعىمەن مۇعالىمدەرىن دە تاڭعالدىردى.
اتتەستات الار ۋاقىتتا قۇربىلارى قاي ماماندىقتى تاڭداعانىن ماقتانا ايتىپ, ءوزارا تالقىلاسقاندا, ءبىزدىڭ كەيىپكەر تەرەڭ ويعا شوماتىن. بەيتانىس قالادا بۇنىڭ كىمى بار؟ قايدا تۇرادى؟ قالاي جۇرەدى؟ ۇيدەگىلەر دە ونىڭ ءبىلىمىمدى جالعاستىرام دەگەن تالابىن حوش كورمەيدى. ۋايىمدايدى عوي. «الدەنەگە ۇرىنىپ قالارسىڭ, قاسىمىزدا بول» دەسكەن اكە مەن انانىڭ كەڭەسىن قۇپ الادى.
ەڭبەكقور قىز ەندى قاراپ وتىرسىن با؟! اۋرۋحانادا جاتقانىندا سونداعى مەيىربيكەلەردەن ماسساج جاساۋدىڭ قىر-سىرىن قاعىپ العان-دى. سول قابىلەتىن پايدالانىپ, اۋىلداعى ناۋقاس كىسىلەردى ايىقتىرۋعا كىرىسەدى. ماڭداي تەرىمەن تاپقان از-ماز اقشانى جينايدى. جىل جىلجىپ وتكەندە, قۇجاتتارىن ارقالاپ, قالاعا اتتانادى. بويجەتكەننىڭ بۇل جوسپارىنان وتباسى مۇشەلەرىنىڭ بىردە ءبىرى بەيحابار ەدى. «اناۋ تۇرىمەن قايتىپ وقىماقشى؟!» دەپ, اكە اشۋعا بۋلىعادى. «بالاپانىم بوتەنگە جەم بولادى-اۋ» دەپ, شەشە كۇيزەلەدى.
– تىرمىسىپ ءجۇرىپ, وقۋعا ءتۇستىم اقىرى, – دەپ جىميادى گۇلحايا سول شاقتى ەسكە الىپ. – ۋنيۆەرسيتەتتەگى العاشقى كۇنىمدى ۇمىتپاسپىن, ءسىرا. كىرە بەرىستە كۇزەتشى تۇر ەكەن. تاياققا سۇيەنىپ كەلە جاتقان مەنى كورىپ, ميىعىنان كۇلگەن. «سەن تۇگىلى, ساۋ ادامنىڭ ءوزى مۇندا ارەڭ وقيدى. الىڭە قارامايسىڭ با؟» دەپ كەكەتتى. ءتورت جىلدان سوڭ, قىزىل ديپلومىمدى قۇشاقتاپ, سول جىگىتتىڭ الدىنان ادەيى ءوتتىم. قىزاراقتاپ, كەشىرىم سۇرادى…
ءيا, گۇلحايا شىمكەنتتەگى وڭتۇستىك قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن پەداگوگ-ۇيىمداستىرۋشى ماماندىعى بويىنشا ۇزدىك ءتامامداپ شىققان.
ايتپاقشى, بۇل باتىر قىز ءان سالادى. ستۋدەنت كەزىندە ءشامشى قالداياقوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ءداستۇرلى «مەنىڭ قازاقستانىم» بايقاۋىنا قاتىسىپ, ءۇشىنشى ورىندى يەلەنىپتى. «قازاقستان داۋىسى» تەلەۆيزيالىق شوۋىندا باعىن سىناعان. «ادەمى قىز» ءانىن ورىنداعاندا ەكران الدىنداعى كورەرمەننىڭ توبە قۇيقاسىن شىمىرلاتىپ, كوزدەرىنە جاس الدىرتقان. تالانتتى بويجەتكەن تالاي رەت شەتەل استى. اسىرەسە, چەحيانىڭ پراگا قالاسىندا وتكەن «ۆيۆا سوزۆەزديە» اتتى حالىقارالىق جارىس – ساعىنىشپەن اڭگىمەلەيتىن اسەرلى ساپارلارىنىڭ ءبىرى.
اقجارقىن ارۋدىڭ استاناعا كەلگەنىنە ءبىر جىلعا جۋىقتاپتى. بۇگىندە ول كاسىپكەرلەرگە ارنالعان كومپانيانىڭ وپەراتورى. ەشكىمگە الاقان جايماي, ءوز نانىن ءوزى تاۋىپ, ءتاپ-ءتاۋىر تۇرمىس كەشۋدە. جۇمىسىنان بولەك, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ قوعامدىق بىرلەستىگىن اشىپ العان. قولى قالت ەتسە, سوندا بارىپ ساباق بەرەدى, ترەنينگ ۇيىمداستىرادى. ومىردەن كۇدەرىن ۇزگەن كەمباعال كىسىلەرگە دەم بەرىپ, مىنەزدەرىن قايرايدى, نامىستارىن جانيدى.
– مەن كەي مۇگەدەكتەردىڭ پيعىلىن ءتۇسىنبەيمىن. جارىمجان ەكەنىن مىندەتسىنەتىندەر بار. ەلگە تيتتەي دە بولسا پايدام ءتيسىن, جەپ وتىرعان اسىما ەڭبەگىم ءسىڭسىن دەۋدىڭ ورنىنا مەملەكەتتەن كومەك كۇتەدى. ءار ساتسىزدىگىنە ۇكىمەتتى كىنالايدى, قوعامدى جەك كورەدى. قوعامنىڭ كىناسى قايسى؟! – دەگەن بويجەتكەن از-كەم ءۇنسىز قالدى.
ءوزىنىڭ ارمانى ۇشان-تەڭىز. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار ءۇشىن جاڭا تەلەباعدارلاما اشقىسى كەلەدى. سول ارقىلى ولاردىڭ انە-مىنە ۇزىلگەلى تۇرعان ۇمىتتەرىن جالعاپ, سەنىم ۇيالاتپاقشى. استاناعا كەلگەن ماقساتى دا وسى. ەلوردانى وزىنە تىرەك سانايدى…
قوشتاسار مەزگىل تاياپ, ايالداماعا اياڭدادىق. «بوتاقان, سەن شارۋاڭنان قالما. قىرقىنشى اۆتوبۋس قازىر-اق كەلەدى. ەش الاڭداما» دەپ قوياردا-قويماي, مەنى شىعارىپ سالدى. كەتىپ بارا جاتىپ, ارتىما بۇرىلعانمىن. الدەكىمدەردەن ءجون سۇراپ جاتىر ەكەن. جوعالمايدى گۇلحايا. اماندىق بولسا, ءالى-اق ارمانىنا جەتەدى. بولاشاعىن استانامەن بايلانىستىراتىن ارۋعا ىشتەي ساتتىلىك تىلەدىم.
ب. ماراتقىزى, astana-akshamy.kz
