ەلوردا بولعاندىقتان, ارمان قۋىپ باسقا وڭىرلەردىڭ جاستارى استاناعا كوپ كەلەدى. قازىرگى تاڭدا استانادا 63 مىڭ ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا. ونىڭ ىشىندە 37 مىڭ ستۋدەنت وزگە ايماقتاردان كەلگەن. 2022 جىلى قالامىزداعى 14-29 جاس ارالىعىنداعى جاستار سانى 232 مىڭ ادام بولسا, 35 جاسقا دەيىنگى جاستار سانى شامامەن 400-450 مىڭعا دەيىن جەتتى. ەلوردا جاستارىنىڭ كەلبەتى قانداي؟ ولاردى قانداي ورتاق ماقسات جۇمىلدىرادى؟ بۇل تۋرالى استانا قالاسى جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى قايرات قامباروۆ ايتىپ بەردى.
– نەگىزى جاستار ساياساتى سالاسى قانداي باعىتتار بويىنشا جۇمىس ىستەيدى؟
– باسقارما جۇمىسپەن, تۇرعىن ۇيمەن قامتۋ, ءبىلىم بەرۋ, جاس وتباسىلارمەن جۇمىس, ناشاقورلىققا قارسى شارالار, جاستاردىڭ سپورتتىق جانە شىعارماشىلىق جاعىنان دامۋىنا كوڭىل بولەدى. مىسال رەتىندە بىرنەشەۋىن اتاپ وتەيىن. باسقارمامىزدىڭ بىرنەشە جىل قاتارىنان ىسكە اسىرىلىپ كەلە جاتقان جوباسى – «جاسىل ەل». 2021 جىلى 1956 جاسوسپىرىمدەر مەن جاستار جۇمىسپەن قامتىلسا, 2022 جىلى كۆوتا 4200-گە دەيىن ءوستى. ونىڭ ىشىندە جەتىم جانە اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان 111 ادام وسى جوبا اياسىندا جۇمىس ىستەدى. 2021 جىلدان «جاسىل ەل» ساربازدارى الاتىن سىياقى مولشەرى دە 35 مىڭنان 64 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوستى. بيىل دا جۇمىستار جالعاسادى. ادەتتەگىدەي مامىر-ماۋسىم ايلارىندا قابىلداۋدى باستاۋ جوسپارلانعان.
جۇمىسىمىزدىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – ۆولونتەرلىك قىزمەت. 2020 جىلدان بەرى قالالىق ۆولونتەرلەر شتابى جۇمىس ىستەيدى. جاس ۆولونتەردى قىزمەتكە قابىلداماس بۇرىن ول «ەرىكتىلەر مەكتەبىنەن» وتەدى. بۇل ۆولونتەرلەردى ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى ءىس-شارالاردى وتكىزۋگە دايىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باعدارلامادا ەل تاريحىن ءبىلۋ, العاشقى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ, ءارتۇرلى ەلدەردىڭ مەنتاليتەتىن زەرتتەۋ, جانجالداردى شەشۋ مودۋلدەرى ەنگىزىلگەن. ارينە, بۇل جۇمىسىمىزدىڭ 1%-نا دا جەتپەس. جۇمىستىڭ باعىتىنا بايلانىستى جوسپارلاپ وتىرعان باسقا دا بىرقاتار شارالار مەن جوبالار بار.
– ەلوردا جاستارىنىڭ كەلبەتى قانداي؟ ولاردى قانداي ورتاق ماقسات جۇمىلدىرادى؟
– جاستاردىڭ جالپى كەلبەتىن قالىپتاستىراتىن بولساق, ورتاشا جاسى 23-24 جاستاعى, جۇمىس ىستەيتىن, ءبىلىمدى, ترەندتەگى, پاتريوت, بولاشاققا دەگەن ناقتى كوزقاراسى بار قىزدار مەن جىگىتتەردى كوز الدىما ەلەستەتكىم كەلەدى. سونىمەن قاتار, قازىرگى تاڭدا جاستاردىڭ قوعام ومىرىنە بەلسەنە اتسالىسىپ جۇرگەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ونى ءوز جاعىمىزدان جاستاردىڭ ۆولونتەرلىك قىزمەتكە قاتىسۋىنان كورىپ ءجۇرمىز. قالالىق, رەسپۋبليكالىق, حالىقارالىق دەڭگەيدەگى كونتسەرت, جارىستار, جيىن, كەزدەسۋلەردە ولار وتە بەلسەندى. سوندىقتان, ولاردىڭ ورتاق ماقساتتارى رەتىندە قوعامدىق ومىرگە بەلسەنە اتسالىسۋ دەپ ايتا الامىن.
قازىرگى تاڭدا ەڭ باستى ماسەلە – باسپانا. باسقارما تاراپىنان بۇل باعىتتاعى جۇمىستار باقىلاۋدا. وتباسى بانكىمەن بىرلەسكەن «ەلوردا جاستارى» جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ جانە جۇمىس ىستەيتىن جاستارعا ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز جالعا پاتەر بەرۋ باعدارلامالارى بار. بيىل دا جالعاسىن تاباتىن بولادى.
– قازىرگى جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعى, ماماندىق تاڭداۋى بويىنشا قانداي وزگەرىستەر بار؟
– نەگىزى ءار ادامنىڭ ارمانى, ماقساتتارى ءارتۇرلى كەلەدى عوي, سوندىقتان ول جاعىن بولجاۋ قيىن. بىراق ستۋدەنتتەر بويىنشا اقپاراتقا سايكەس, ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتتەرىنىڭ ىشىندە ەڭ تانىمال ماماندىقتار: اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار بويىنشا ماماندىقتاردا – 3739, بيزنەس, باسقارۋ جانە قۇقىق سالاسىندا – 2912, ينجەنەرلىك, وڭدەۋ جانە قۇرىلىس سالالارىندا 2470 جاس وقىپ جاتىر.
قازىرگى جاستار وزدەرىنە نە كەرەكتىگىن بىلەدى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – دۇرىس باعىت-باعدار بەرۋ, كەڭەسىمىزدى ايتۋ, مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان باعدارلامالاردى جەتكىزۋ. وسى ورايدا جاستارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى تۋرالى قوسا كەتەيىن. قالامىزدىڭ 4 اۋدانىندا 5 جاستارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. ولار جاستار اراسىندا مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ءتۇسىندىرۋ جانە كەڭىنەن تاراتۋ ماقساتىندا اشىلعان. مۇندا «وتباسى» بانكىنىڭ, جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنىڭ, «استانا جاستارى» ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كەڭەس بەرەدى.
