رۋحاني جاڭعىرۋ

فاريزا فەنومەنى

ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا قا­زاق­ستان­نىڭ حالىق جازۋشىسى, مەملە­كەت­تىك سىي­لىقتىڭ لاۋرەاتى فاريزا وڭعار­سىنوۆا تۋرالى «بىلمەيسىڭدەر, مەنى ءالى بىلمەيسىڭدەر» اتتى ەستەلىك كىتاپتىڭ تانىستىرىلىمى بولدى. ادەبي شاراعا ەلور­داداعى زيالى قاۋىم مەن اتىراۋ مەن ماڭ­عىستاۋدان كەلگەن دەلەگاتسيا وكىلدەرى قاتىستى.

بۇل جيناق «فاريزا وڭعار­سىنوۆا» اتىنداعى قايى­رىم­دىلىق قوردىڭ قولداۋىمەن جارىق كوردى. كىتاپتى قۇراس­تىرعان – جۋرناليست گۇلسىم ورازالىقىزى. ايتۋلى ەڭبەككە ءابدىلدا تاجىباەۆ, ءابىش كەكىلباەۆ, سەرىك قيراباەۆ سەكىلدى ادەبيەت الىپتارىنان باستاپ, ومىردە ارداقتى اقىنمەن جاقىن سىي­لاس­قان, شىعارماشىلىعىن قا­دىر تۇتقان زامانداستارى مەن قالامداستارىنىڭ ەستەلىكتەرى توپتاسقان.
باسقوسۋدى ءماجىلىس دەپۋتاتى, بەلگىلى قالامگەر ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ جۇرگىزىپ, ­ ارعى-بەرگى ءداۋىر­دە عۇمىر كەشكەن جاقسى­لاردان تارتىپ, سولاردىڭ ونەگەلى جولىن جالعاعان اسىل اقىن تۋرالى اقتارىلىپ سويلەدى.

«وتكەن عاسىر ورتاسىندا حا­لىق «قاراعايعا قارسى ءبىت­كەن بۇتاقتاي» تۇلعالاردىڭ ءتوڭى­رەگىندە توپتاسىپ, سولاردى قۇر­مەتتەۋ ارقىلى ءوز مىنەزىن كور­سەتكىسى كەلدى. بيلىككە يىلمەگەن سايىن باۋكەڭدى جۇرت جاقسى كوردى. سول جىلداردا وسىنداي فەنەمون قۇبىلىستى ايەل بالاسىنان جاساعان ادام – فاريزا وڭعارسىنوۆا. ءبىز فاريزانى قازاق ادەبيەتىنىڭ جارىق جۇلدىزى, جىرىمىزدىڭ توپتان وزعان جۇيرىگى دەپ قانا با­عالايمىز. ونىڭ فەنومەنىن ۇعۋ ءۇشىن بابالارىمىزدىڭ قىز بالانى قوناق دەپ قادىرلەيتىن ەرەكشە قاسيەتىن ءتۇسىنۋ قاجەت. وڭعارسىنوۆا ارقىلى قازاق قوعامىندا قىز بالا قادىرلىرەك بولا ءتۇستى. ايەل ادامنىڭ ابىرويى ارتتى. ويتكەنى فاريزانىڭ ىقپالى ادەبيەت پەن مادەنيەتتىڭ ماڭايىنان اسىپ, قۇبىلىسقا اينالدى» دەپ پاراساتتى وي قوزعادى. ودان كەيىن ءسوز كەزەگى تيگەن بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى ومىربەك بايگەلدى مەن ورالباي ابدىكارىموۆ تالانتتى تۇلعانىڭ ادامي بولمىسى جايىندا اسەرلى ەستەلىك ايتتى. جارىق دۇنيەدە اياۋ­لى كىسىمەن جاقىن باۋىرى بولىپ ارالاسقان, بۇگىنگى ءماجىلىس دەپۋتاتى باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ فاريزا ەسىمىن ءدىن جولىن بەرىك ۇستاعان اتاسى قويعاندىعىن اڭگىمەلەدى. ال بەلگىلى قايراتكەر راۆيل شىرداباەۆ: «ول ەرەكشە ادام بولدى. قايراتكەرلىك قىرى دا بولەك. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ەكى ايەل عانا جازۋشى حالىق قالاۋلىسى اتاندى. سونىڭ ءبىرى – فاريزا. ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ تابيعاتىن ونىڭ شىعارمالارىنان ءبىلۋ­گە بولادى. ماسەلەن, ودان كاسپي­دىڭ ەركە تولقىنىن, نارىن قۇمىنىڭ گۇلىن نەمەسە جۋسان مەن ادىراسپاننىڭ ءيىسىن سەزىنەسىز» دەي كەلىپ, اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ تۇرعاندا جۇماكەن مەن فاريزاعا ەڭسەلى ەسكەرتكىش تۇرعىزعان ب.ىزمۇحامبەتوۆكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
سونداي-اق, شارا بارىسىندا بىرعانىم ءايتىموۆا, ورازكۇل اسانعازى اقىننىڭ قايراتكەرلىك قىرلارىنا توقتالدى. كورنەكتى تۇلعا قاراتاي تۇرىسوۆتىڭ زايىبى اسكەرگۇل اپا دارىندى جاننىڭ قايسار مىنەزىن دارىپتەدى. حالقىمىزدىڭ تاعى ءبىر قايراتكەر قىزى زاۋرە قادىروۆا ونىڭ سىرقاتتانىپ جۇرگەندەگى سوڭعى ساتتەرىنەن سىر شەرتتى. بەلگىلى ساتيريك كوپەن امىربەك فاريزا اپامىزبەن تۇركىمەنستانعا بارعان ساپارىنداعى ءبىر وقيعانى ايتىپ, جينالعانداردى دۋ كۇلدىردى.
قىسقاسى, ويىمىزدى ساۋىتبەك اعانىڭ «بۇل كىتاپ تۇتاستاي دەرلىك ادام فاريزانى اشۋعا ارنالعان» دەگەن سوزىمەن تۇيىندەسەك بولادى.

 

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button