فاريزا فەنومەنى
ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى فاريزا وڭعارسىنوۆا تۋرالى «بىلمەيسىڭدەر, مەنى ءالى بىلمەيسىڭدەر» اتتى ەستەلىك كىتاپتىڭ تانىستىرىلىمى بولدى. ادەبي شاراعا ەلورداداعى زيالى قاۋىم مەن اتىراۋ مەن ماڭعىستاۋدان كەلگەن دەلەگاتسيا وكىلدەرى قاتىستى.
بۇل جيناق «فاريزا وڭعارسىنوۆا» اتىنداعى قايىرىمدىلىق قوردىڭ قولداۋىمەن جارىق كوردى. كىتاپتى قۇراستىرعان – جۋرناليست گۇلسىم ورازالىقىزى. ايتۋلى ەڭبەككە ءابدىلدا تاجىباەۆ, ءابىش كەكىلباەۆ, سەرىك قيراباەۆ سەكىلدى ادەبيەت الىپتارىنان باستاپ, ومىردە ارداقتى اقىنمەن جاقىن سىيلاسقان, شىعارماشىلىعىن قادىر تۇتقان زامانداستارى مەن قالامداستارىنىڭ ەستەلىكتەرى توپتاسقان.
باسقوسۋدى ءماجىلىس دەپۋتاتى, بەلگىلى قالامگەر ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ جۇرگىزىپ, ارعى-بەرگى ءداۋىردە عۇمىر كەشكەن جاقسىلاردان تارتىپ, سولاردىڭ ونەگەلى جولىن جالعاعان اسىل اقىن تۋرالى اقتارىلىپ سويلەدى.
«وتكەن عاسىر ورتاسىندا حالىق «قاراعايعا قارسى ءبىتكەن بۇتاقتاي» تۇلعالاردىڭ ءتوڭىرەگىندە توپتاسىپ, سولاردى قۇرمەتتەۋ ارقىلى ءوز مىنەزىن كورسەتكىسى كەلدى. بيلىككە يىلمەگەن سايىن باۋكەڭدى جۇرت جاقسى كوردى. سول جىلداردا وسىنداي فەنەمون قۇبىلىستى ايەل بالاسىنان جاساعان ادام – فاريزا وڭعارسىنوۆا. ءبىز فاريزانى قازاق ادەبيەتىنىڭ جارىق جۇلدىزى, جىرىمىزدىڭ توپتان وزعان جۇيرىگى دەپ قانا باعالايمىز. ونىڭ فەنومەنىن ۇعۋ ءۇشىن بابالارىمىزدىڭ قىز بالانى قوناق دەپ قادىرلەيتىن ەرەكشە قاسيەتىن ءتۇسىنۋ قاجەت. وڭعارسىنوۆا ارقىلى قازاق قوعامىندا قىز بالا قادىرلىرەك بولا ءتۇستى. ايەل ادامنىڭ ابىرويى ارتتى. ويتكەنى فاريزانىڭ ىقپالى ادەبيەت پەن مادەنيەتتىڭ ماڭايىنان اسىپ, قۇبىلىسقا اينالدى» دەپ پاراساتتى وي قوزعادى. ودان كەيىن ءسوز كەزەگى تيگەن بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى ومىربەك بايگەلدى مەن ورالباي ابدىكارىموۆ تالانتتى تۇلعانىڭ ادامي بولمىسى جايىندا اسەرلى ەستەلىك ايتتى. جارىق دۇنيەدە اياۋلى كىسىمەن جاقىن باۋىرى بولىپ ارالاسقان, بۇگىنگى ءماجىلىس دەپۋتاتى باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ فاريزا ەسىمىن ءدىن جولىن بەرىك ۇستاعان اتاسى قويعاندىعىن اڭگىمەلەدى. ال بەلگىلى قايراتكەر راۆيل شىرداباەۆ: «ول ەرەكشە ادام بولدى. قايراتكەرلىك قىرى دا بولەك. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ەكى ايەل عانا جازۋشى حالىق قالاۋلىسى اتاندى. سونىڭ ءبىرى – فاريزا. ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ تابيعاتىن ونىڭ شىعارمالارىنان ءبىلۋگە بولادى. ماسەلەن, ودان كاسپيدىڭ ەركە تولقىنىن, نارىن قۇمىنىڭ گۇلىن نەمەسە جۋسان مەن ادىراسپاننىڭ ءيىسىن سەزىنەسىز» دەي كەلىپ, اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ تۇرعاندا جۇماكەن مەن فاريزاعا ەڭسەلى ەسكەرتكىش تۇرعىزعان ب.ىزمۇحامبەتوۆكە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
سونداي-اق, شارا بارىسىندا بىرعانىم ءايتىموۆا, ورازكۇل اسانعازى اقىننىڭ قايراتكەرلىك قىرلارىنا توقتالدى. كورنەكتى تۇلعا قاراتاي تۇرىسوۆتىڭ زايىبى اسكەرگۇل اپا دارىندى جاننىڭ قايسار مىنەزىن دارىپتەدى. حالقىمىزدىڭ تاعى ءبىر قايراتكەر قىزى زاۋرە قادىروۆا ونىڭ سىرقاتتانىپ جۇرگەندەگى سوڭعى ساتتەرىنەن سىر شەرتتى. بەلگىلى ساتيريك كوپەن امىربەك فاريزا اپامىزبەن تۇركىمەنستانعا بارعان ساپارىنداعى ءبىر وقيعانى ايتىپ, جينالعانداردى دۋ كۇلدىردى.
قىسقاسى, ويىمىزدى ساۋىتبەك اعانىڭ «بۇل كىتاپ تۇتاستاي دەرلىك ادام فاريزانى اشۋعا ارنالعان» دەگەن سوزىمەن تۇيىندەسەك بولادى.