كورنەكتى اقىن, اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى عالىم جايلىبايدىڭ استانا تۇرعىنى اتانعانىنا ءبىر جىلدان استى. اقىنمەن بيىل شيرەك عاسىر تولاتىن ەلوردامىز جايىندا, قوعامنىڭ بەتالىسى, ۇلت بولاشاعى, ادەبيەت, شىعارماشىلىق تۋرالى اڭگىمەلەستىك.
كىتاپ وقيتىن ۋاقىت قايتۋ كەرەك
– عالىم اعا, بيىل – استانانىڭ 25 جىلدىعى. ءسىز ەلوردانى كوپ جىرلاعان اقىنداردىڭ ءبىرىسىز. «استانادا. اقپاندا» اتتى ولەڭىڭىز, باس قالامىز جايلى باسقا دا جىرلارىڭىز, تسيكل ولەڭدەرىڭىز بار. ەلورداعا كوشىپ كەلگەنىڭىزگە ءبىر جىلدان استى. قالانىڭ دامۋى جايلى نە ايتاسىز, استاناعا وسى كۇنى نە جەتپەيدى؟
– ءيا, استانا تۋرالى ءبىراز ولەڭ جازدىم. كومپوزيتور احمەديا ەسمۇحانوۆ ءانىن جازعان «ەسىل اعادى» دەگەن ولەڭىم «مۋزارت» توبىنىڭ ورىنداۋىندا ەلگە تانىلدى. جالپى مەن ۆاۆيلوۆ دەگەن اۆتوردىڭ «استانالار تاريحى» اتتى كىتابىن وقىپ شىعىپ ەدىم. سوندا ءۇشىنشى تولقىندا استانا بارلىق جاعىنان جەتىلەدى, استانانىڭ ءوز قالپىنا كەلۋى ءۇشىن ءبىراز جىل كەرەك دەگەن پىكىرىن وقىدىم.
الماتى ءبىزدىڭ ازاتتىعىمىزدىڭ بەسىگى بولدى. وندا زيالى قاۋىم قالىپتاستى. ال استانا – ەتەك-جەڭىن ەندى جيناپ كەلە جاتقان قالا. كۇنى كەشە عانا پرەزيدەنتىمىز وسى قالا تۋرالى ءبىراز پروبلەمانىڭ باسىن شالدى. وندا حالىقتىڭ دەمالىسى تۋرالى, ءتىپتى كىتاپحانا تۋرالى ايتىلدى. مەملەكەت باسشىسى «ءار اۋدانعا كىتاپحانا كەرەك, استانا بويىنشا ون سەگىز كىتاپحانا عانا بار ەكەن, بۇل ازدىق ەتەدى» دەدى. شىن مانىندە سولاي. كىتاپ وقيتىن ۋاقىت قايتۋ كەرەك. كەيىنگى وتىز جىلدا ءبىراز دۇنيەمىز جوعالدى, قۇندىلىقتاردىڭ ورنى اۋىسىپ كەتتى. ونى قازىر ءار قوعام مۇشەسى سەزىنەدى. ءبىز – كىتاپقا جاقىن ادامدارمىز. كىتاپتاردىڭ تارالىمى ءتۇسىپ كەتتى. بۇل – ابدەن ايتىلىپ, جاۋىر بولعان تاقىرىپ. وقيتىن ۇرپاق ەندى-ەندى پايدا بولاتىن شىعار دەپ ويلايمىن. ۇلت بولۋىمىز ءۇشىن, حالىق بولۋىمىز ءۇشىن, ءتىپتى استانانىڭ استانا بولۋى ءۇشىن كىتاپقا جەتەلەپ اكەلەتىن جولداردى ىزدەۋىمىز كەرەك.
زيالى قاۋىم مەن بيلىك ينستيتۋتىنداعى ازاماتتار كىتاپقا جاقىنداۋ كەرەك. ولاردىڭ كىتاپ وقۋدىڭ, تەاترعا بارۋدىڭ, ونەردىڭ شىن قۇندىلىقتارىن باعالاۋدىڭ كەزەڭى كەلدى. سەبەبى تىم جەڭىل دۇنيەلەر ۇرپاعىمىزدى جاقسىلىققا اپارمايدى. قازاقتا «ەسى كىرگەن ەسكىسىن ىزدەيدى» دەگەن ماقال بار. ءبىزدىڭ ۇلتتىق كودىمىزدا, قانىمىزدا جازىلعان قارا ولەڭ سەكىلدى, قوبىز سەكىلدى قۇندىلىقتار بار. ونى ءار قازاقتىڭ بالاسى سەزىنۋ كەرەك.
كەلەشەكتە قازاقتىڭ ۇرپاعى استانامەن تاعدىرىن بايلانىستىرسا, جاقسى بولار ەدى. بۇل – ءوزىنىڭ تاريحى, ءوزىنىڭ ءجونى, ءوزىنىڭ جوسىعى بار قالا. وسىندا كوشىپ كەلگەنىمە ءوزىم سونداي قۋانىشتىمىن. استانا شىعارماشىلىعىما جاقسى اسەر ەتىپ جاتىر.
ادەبيەتتىڭ باس-اياعىن تۇگەندەپ وتىرۋ – مىندەت
– ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزشە, استانا مادەني-رۋحاني ورتالىققا اينالدى ما؟ باس قالانىڭ ادەبي ورتاسىن قالاي باعالايسىز, قالىپتاستى ما؟
– استانادا وسى كۇنى جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى ءجۇز ەلۋدەي قالامگەردىڭ باسى قوسىلىپ قالدى. بىراق ادەبي ورتا قالىپتاسىپ كەتتى دەپ ايتا المايمىن. جالپى مەن ادەبي ورتاعا باسقاشالاۋ قارايتىن اداممىن. ادەبي ورتا ءبارىنىڭ جينالىپ وتىراتىن ورنى ەمەس, اقىن دا, جازۋشى دا – جەكە تۇلعا, ادەبي ورتانى سولار وزدەرى جاسايدى. استانانىڭ ءتۇرلى-ءتۇرلى باعىتتا ىزدەنىستەرى بار. مىسالى, قازىر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناعا كوبىرەك ادام بارا باستادى دەگەندى ەستيمىن. اسىرەسە, دەمالىس كۇندەرى. وسى كوڭىل قۋانتادى.
بىراق استاناعا كەلگەن قالامگەرلەردىڭ, وسىندا جۇرگەن جاستاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن, تۇرمىستىق جاعدايىن جاساۋدى ەكىنشى كەزەككە قالدىرماۋ كەرەك. ولاردى قولداپ وتىرۋ كەرەك. ارينە, بيلىك تاراپىنان ءتۇرلى كونكۋرستار, فەستيۆالدەر ۇيىمداستىرىلىپ جاتىر. وسىنى جۇيەلى تۇردە, دۇرىس مەحانيزمىن قالىپتاستىرىپ, قالامگەرلەر قاناتتاناتىنداي وتكىزۋ كەرەك. اسىلى قايسى, جاسىعى قايسى ايىرىپ الاتىنداي, تالانتتى تانيتىنداي بولۋى قاجەت. كۇنى كەشە عانا ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا تولەن ابدىكتىڭ «وڭ قولى» تالقىلاندى. وسىنداي تالاي ۇرپاقتى تاربيەلەگەن شىعارمالاردى ناسيحاتتاۋ قاجەت. ماسەلەن, 2 اقپاندا مۇحتار ماعاۋيننىڭ تۋعان كۇنى بولدى. ءبىراز جەردە ماعاۋين وقۋلارى ءوتۋ كەرەك ەدى, ونىڭ شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ كەرەك ەدى. وسىنداي قالامگەرلەردىڭ تۋىندىلارىن قالىس قالدىرماي, ۋاقىتىندا وتكىزىپ وتىرعان ءجون. ادەبيەتتىڭ باس-اياعىن تۇگەندەپ وتىرۋ – مىندەت, سەبەبى استانا جاستاردىڭ قالاسىنا اينالدى.
كەز كەلگەن شىعارمانىڭ يەسى – حالىق
– ۇلتتىق اقىن دەگەن ۇعىم بار. ءسىزدى ءوز باسىم سونداي اقىن دەپ باعالايمىن. قازاقتىڭ مۇڭىن, قايعىسىن, شەرىن جازدىڭىز, ءالى دە جازىپ كەلە جاتىرسىز. ولار «العاداعى اققۋلار», «سارىارقا. پروتون قۇلاعان جىل», «قارا ورامال», «تاما كوشكەن» بولىپ جالعاسىپ كەتە بەرەدى. كەيىنگى جازعان پوەماڭىز «سودوم مەن گوموررا» اتالادى. وسى شىعارماڭىز ارقىلى نە ايتقىڭىز كەلدى؟
– شىعارماشىلىق ادامى بەلگىلى ءبىر بيىككە شىققان سوڭ, بەلگىلى ءبىر جاسقا كەلگەننەن كەيىن باسقا قۇندىلىقتاردى ىزدەيدى. ماحابباتتى, تابيعاتتى جىرلاپ كەلە جاتىرمىز, بۇل – ماڭگىلىك تاقىرىپتار. مەن پاندەميا كەزىندە «سۇراق بەلگىسى» دەگەن پوەما جازدىم. بۇل شىعارمانى پاندەميادان بۇرىن الدىن الا جوسپارلاعان ەدىم. ول – ادامدى ءوز ىشىنە ۇڭىلدىرەتىن تۋىندى. سوندا «مارالتايعا» دەگەن تاراۋ بار. پاندەميا ۋاقىتىندا ول «اعا, بالا-شاعاممەن سوزاققا كەتىپ بارامىن. ءسىز جازىڭىزشى, مىناۋ اقىرزامان عوي, ەلدىڭ ءبارى ءبىر-بىرىنەن قورقىپ قاشىپ جاتىر» دەپ حابارلاستى. الدىندا قاسيەتتى ءتورت كىتاپتى وقىپ شىققانمىن. مارالتايدىڭ ءسوزى ويلاندىردى. سودان اقىن ءىنىمنىڭ ءوتىنىشى قامشى بولىپ, وتىرا قالىپ «سۇراق بەلگىسىنىڭ» ءبىرىنشى ءبولىمىن جازىپ تاستادىم. پوەمانى اينالدىرعان ون ءبىر كۇن ىشىندە اياقتادىم. بۇل سماعۇل ەلۋباي سىندى كورنەكتى جازۋشىلاردىڭ, ۇلكەن عالىمداردىڭ جاقسى باعاسىن الدى.
ال «سودوم مەن گوموررا» قوس جىنىستىلىق, ازعىندىق ماسەلەلەرىن قوزعادىم. ءوزىم يوردانياعا بارعانمىن. سودوم مەن گوموررا تۋرالى اڭىز بولعانمەن, ونىڭ ورنىن كوردىم. «لۇت پايعامباردىڭ كەزىندە, ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىن بولعان وقيعا» دەپ ايتىلعانمەن, مۇندا شىندىق بار.
بىلتىر 31 مامىر كۇنى قاراعاندى قالاسىندا مەنىڭ ون التى تىلگە اۋدارىلعان «قارا ورامال» اتتى كىتابىمنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. وعان جيىرما ءۇش مەملەكەتتىڭ ەلشىلەرى قاتىستى. سوندا «سودوم مەن گوموررا» پوەماسىن اۋدارۋعا ۇسىندىم. كەيبىر باتىس ەلدەرىندە ءبىز انايى دەپ باعالايتىن ارەكەتتەرگە زاڭ جۇزىندە رۇقسات بەرىلگەن. بىراق ادام بولعاننان كەيىن ورتاق مورال, ورتاق ۇستانىم, ورتاق كوزقاراس بولادى. مىسالى, قۇران دا, ءىنجىل دە, ءزابۋر دە, ءتاۋرات تا ادام بالاسىن جاقسىلىققا, ىزگىلىككە ۇندەيدى. قازىر ەركەك پەن ەركەكتىڭ, ايەل مەن ايەلدىڭ قوسىلۋى, ازعىندىققا بارۋ, جالعان ايتۋ, كوزبوياۋشىلىق, سايقالدىق – وسىنىڭ ءبارى ادامزاتتى ويرانعا اكەلەدى, ءتۇبى جاقسىلىققا اپارمايدى. «سودوم مەن گوموررا» سونداي ويدا جازىلدى. قازىر تاعى ءبىر پوەما جازىپ ءجۇرمىن, اتىن ايتا المايمىن, ويتكەنى ءوزىم دە بىلمەيمىن. اندرەي ۆوزنەسەنسكيدىڭ «پوەمالار لەگى» دەگەن شىعارمالارى بار. مەنىڭ «سۇراق بەلگىسى», «سودوم مەن گوموررا» جانە قازىر جازىپ جاتقان پوەمام – وسى ۇشەۋى ءبىر-بىرىنەن اجىرامايتىن شىعارمالار بولاتىن شىعار دەپ ويلايمىن.
– وسى اتالعان پوەمالارىڭىز قازىرگى قوعامىمىزداعى ماسەلەلەردى كوتەرەدى. حالىق و باستان جاقسى قابىلدادى. «تىڭدالماعان ءسوز جەتىم» دەيمىز عوي, ءسىزدىڭ جازعانىڭىزعا جوعارعى جاق نازار اۋدارىپ جاتىر ما, شىعارمالارىڭىز قانشالىقتى ەلەنىپ جاتىر دەپ ويلايسىز؟
– اۆتور جازعانىمەن, كەز كەلگەن شىعارمانىڭ يەسى – حالىق. مەنىڭ تۋىندىلارىمدى بيلىك باعالاماي جاتىر دەپ ايتۋعا بولمايدى. ماسەلەن, وتكەن جىلى مەملەكەتىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن سىيلىعىن الدىم. وسى كۇنگە دەيىن وتىزدىڭ ۇستىندە كىتاپ شىعاردىم, ونداعان تىلگە اۋدارىلدىم. ءالى دە ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتىرمىن. جۋرنالدىڭ رەداكتورى بولىپ وتىرا بەرۋىمە بولار ەدى, بىراق ماعان ودان گورى ويلانۋعا تۋرا كەلدى. كوڭىلدە الاڭ جۇرەدى, ءوزىمنىڭ جۇمىستارىمدى بىتىرە بەرەيىن دەپ شەشتىم. ءوزىمنىڭ وقىرماندارىم بار, ولار ىزدەپ, سۇراپ جۇرەدى. بۇل – اقىن ءۇشىن باقىت. جاراسقاننىڭ:
دوسىڭ بولعىم كەلەدى,
دوسىڭ بولعىم,
دوسسىز وتكەن ءومىردىڭ
بوسىن كوردىم.
جازسام دەيمىن
اتىڭدى قاتارىنا
جۇرەگىڭە جازىلعان ەسىمدەردىڭ, – دەپ كەلەتىن ولەڭى بار. كەز كەلگەن شىعارماشىلىق ادامىنىڭ نەگىزگى ماقساتى سول: اقىندار سەنىڭ ولەڭىڭدى وقىسا دەيدى.
– ءاۋ باستا جاپ-جاقسى اقىندار بولىپ تانىلىپ, مەملەكەتتىك قىزمەتكە ورنالاسقان سوڭ پوەزيا الەمىنەن كورىنبەي كەتكەن اقىن ىنىلەرىڭىز بار. ولار قارىن قامىن شىعارماشىلىقتان جوعارى قويدى ما, بىلمەيمىن. كەزىندە ۇلىقبەك ەسداۋلەتتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇرگەنىن بىلەمىز. ول ولەڭىن جوعالتپادى. ءوزىڭىز دە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندە ىستەدىڭىز. سوندا جۇرە بەرۋىڭىزگە بولار ەدى عوي, ءسىز سونى شىعارماشىلىق ءۇشىن تارك ەتتىڭىز بە؟
– ءيا, شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەن كەتتىم. بۇل مەملەكەتتىك قىزمەتتى جەك كورگەنىمنەن ەمەس. كەڭەس وداعى كەزىندە شىعارماشىلىق ادامى اراق ءىشىپ, كەدەي بولۋى كەرەك دەگەن ناسيحات قاتتى ءجۇردى. سولاي ءجۇرىپ, ومىردەن وتكەن تالاي قالامگەردى كوردىك. مەنىڭشە, ولاي بولماۋى ءتيىس. شىعارماشىلىق ادامى ەلگە دۇرىس كورىنۋى كەرەك. ونىڭ ءدىنى مىقتى بولىپ, كەز كەلگەن نارسەگە ەزىلمەگەنى ءجون. ايتپەسە قيىندىقتاردى ءبىز دە كوردىك. پاتەردە جۇردىك, بالا-شاعانى ارقالاپ ۇيدەن ۇيگە كوشتىك. بىراق پوەزيا كوگىندە جارقىرايتىن ساۋلەلى كۇندەرىڭ بولادى دەگەن سەنىم تالاي قيىندىقتان الىپ شىقتى.
ومىردە جەتكەن بيىكتەرىم, قازاق ولەڭىنە قوسقان ۇلەسىم بولسا, الدىمىزداعى اعا بۋىننىڭ تىلەكتەستىگىنىڭ ارقاسىندا بولدى. سولاردىڭ ايالى الاقانىن سەزىندىم. مىسالى, كەشەگى قاسىمدارعا شاكىرت بولعان سىرباي ماۋلەنوۆ ارقامىزدان قاقتى, تۇمانباي, قادىرلاردى كوردىك. كاكىمبەك سالىقوۆ, فاريزا اپامىز العىسوز جازدى. سەرىك قيراباەۆ «بۇگىنگى ولەڭ» دەگەن ماقالاسىن ارنادى. بۇل كىسىلەر سول ماقالالارىن جازايىن دەپ جاتىرمىن دەپ ايتقان دا جوق. ءبىر كۇنى قوعاباي سارسەكەەۆ «عالىم, جيىرما-وتىز گازەت المايسىڭ با؟» دەپ حابارلاستى. مەن گازەت ساتايىن دەپ تۇر ما دەپ ويلاپ, «نەگە وسىنشاما گازەت الۋىم كەرەك؟» دەپ سۇرادىم. سوندا اعامىز «سەن قىزىق ادام ەكەنسىڭ, سەرىك قيراباەۆ ەكى بەتتىك ماقالانى ەلدىڭ بارىنە ارنامايدى» دەدى. سويتسەم, «قازاق» گازەتىنە اكادەميكتىڭ مەنىڭ شىعارماشىلىعىم تۋرالى ماقالاسى شىعىپتى. وسى كىسىلەردىڭ, «قۇمقوپا» فەستيۆالىندە «قاراتاۋدىڭ باسىنان» دەگەن توپتامامدى وقىپ, شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ باتاسىن الدىم.
تاعى ءبىر باقىتىم – الەمدى كوپ شارلادىم, فەستيۆالدەرگە باردىم, شىعارماشىلىق بايگەلەرگە قاتىستىم. بۇل ءبىر شەتى سوناۋ يوردانيادان باستاپ رەسەي, ۋكراين, تۇركىمەنستان, تۇركيا بولىپ جالعاسىپ كەتە بەرەدى. الپىس جاسىما وراي «اقىن عالىم جايلىباي قاراعاندىعا شاقىرادى» دەگەن تۇركى دۇنيەسىنىڭ فەستيۆالىن وتكىزدىم.
ۇلىلارىمىزدى بولشەكتەپ, ايماقتارعا ءبولىپ الدىق
– شەتەلدەرگە كوپ باردىم دەپ وتىرسىز. قازاق «ۇيرەن دە, جيرەن» دەيدى عوي, شىعارماشىلىق تۇرعىدان شەتەلدەردەن نە ۇيرەنەرىمىز بار؟
– كەيىنگى وتىز جىلدا يدەولوگيادا ۇلكەن اعاتتىق جىبەرىپ الدىق. ماسەلەن, ابايدىڭ تويى بولسا, بۇل سەمەيگە تاپسىرىلادى. سوندا اباي شىڭعىستاۋدىڭ عانا بالاسى سەكىلدى, جامبىل ۇزىناعاشتىڭ, ماحامبەت اتىراۋدىڭ, قاسىم امانجولوۆ قارقارالىنىڭ, ساكەن سەيفۋللين جاڭاارقانىڭ عانا پەرزەنتى ءتارىزدى بولىپ تۇرادى. قازىر سولاي بولىپ كەتتى. ءبىزدىڭ وقىعان ۋاقىتىمىزدا باسقاشا ەدى. وسى تۇلعالاردىڭ كۇندەرىن, اپتالىقتارىن رەسپۋبليكا بويىنشا وتكىزىپ, فورماسىن تابۋ كەرەك. وعان بالكىم, وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى اتسالىسۋ قاجەت. بۇل جۇمىسقا سونشاما كوپ قارجى كەرەك ەمەس. ايتپەسە قولدان بولەكتەپ جاتىرمىز, ۇلىلارىمىزدى بولشەكتەپ, ايماقتارعا ءبولىپ الدىق.
ەكىنشىدەن, توي وتكىزۋدى ۇيرەنۋىمىز كەرەك. ماسەلەن, ءۇش مىڭ كيىز ءۇي تىگىپ, ابايدىڭ تويىن وتكىزدىك. ەندى ءبىزدىڭ عاسىر ونداي تويلاردى كوتەرە الا ما؟ تاراس شەۆچەنكونىڭ تويىنا بارعانىمدا قىرىق شاقتى مەملەكەتتىڭ ادامدارىن ۋكراينانىڭ كيەۆتەن باستاپ كانەۆ, دنەپروپەتروۆسك, دنەپرودزەرجينسك, زاپوروجەنى ارالاتتى. توي حەرسوندا اياقتالدى. ۇلكەن شىعىن شىققان جوق. شەۆچەنكو سۋرەتشى دە ەدى عوي, بارعان جەرىمىزدە كوشەدەگى اسفالتتا سۋرەتتەر سالىنىپ, ولەڭدەر وقىلىپ جاتتى. جارتى ۋكراينا تويىن تويلادى.
ال بىزدە شىعىن كوپ. مەن باياناۋىل اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتىمىن. باياناۋىلدا كەيبىر جىلدارى جىلىنا التى-جەتىگە دەيىن توي وتەدى. بۇل وڭاي ەمەس. سەبەبى بۇل ءوڭىر كىشكەنتاي بولعانمەن, قانشاما اكادەميك, اقىن-جازۋشىلار كوپ شىققان. ديحان ءابىلوۆ, قاليجان بەكحوجين, زەيىن شاشكين, زەيتىن اقىشەۆ, ءماشھۇر ءجۇسىپ, سۇلتانماحمۇت, جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ, جاياۋ مۇسا بار. سوندىقتان توي وتكىزۋ فورمالارىن تابۋ كەرەك.
ەڭ ۇلكەن ماسەلە – تويدىڭ ارتىندا قالاتىن دۇنيەلەر. قاسىم امانجولوۆتىڭ ءجۇز جىلدىعىندا كەنت تاۋىنىڭ باۋرايىندا باس بايانداما جاساعان ەدىم. سوندا وسى ويلارىمدى ايتتىم. «قاسىمدى وسى توي ءوزىنىڭ تۇعىرىنا قوندىرىپ بەرسە» دەگەن تىلەكتى جەتكىزدىم. شىن مانىندە ءجۇز جىلدىعىنان كەيىن قاسىم رۋحى قايتادان تىرىلگەندەي اسەر الدىق. ەسكەرتكىشى قويىلدى, شىعارمالارى ناسيحاتتالدى. تويدىڭ وسى فورماتتا وتكەنى دۇرىستاۋ بولادى.
قازىر جاڭاشا ويلايتىن اقىندار كەرەك
– جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىلىعىندا بولعانىڭىزدا باياناۋىلدا جاس قالامگەرلەردىڭ فورۋمىن وتكىزدىڭىز. قازىر جاستاردى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن, ولار ءوسۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ ويتكەنى كوپ جاس اقىن ءمۇشايرا قۋىپ, اقشانىڭ سوڭىنا تۇسكەندەي.
– ادەبي سىن بولۋى كەرەك. قازىرگى جاستاردىڭ كوبى اداسىپ ءجۇر, ادەبيەتتە وزدەرىنىڭ ورنىندا جۇرگەن جوق. ولەڭگە قويىلاتىن اۋەن, ساز, ىرعاق, ۇيلەسىم, گارمونيا, وبراز سياقتى كوپتەگەن تالاپتار بار. ولار بىلايشا كوزگە كورىنبەيدى. ارينە, ۇيقاستىرا بەرۋگە بولادى. سونىمەن اقىن بولىپ, كىتاپ شىعارىپ جۇرگەندەر كەزدەسەدى. ونداي ەمەس, قازىر جاڭاشا, باسقاشا ويلايتىن اقىندار كەرەك. بىرەن-ساران سونداي جاستار بار.
قاپتاعان فورۋمداردان, ءمۇشايرالاردان ەشقاشان شەدەۆر تۋمايدى. سولاردى ءجيى وتكىزۋگە ءوز باسىم قارسىمىن. ءار نارسەنىڭ ءوز ءجونى بولادى. ءبىر جىلى باياناۋىلدا جاياۋ مۇسانىڭ تويى ءوتىپ, ايتىس ۇيىمداستىرىلدى. سوندا ءبىر اقىن «شورماننىڭ قانىشەر ۇرپاقتارى بار» دەگەن ءسوزدى ايتتى. مەن «شورماننىڭ ۇرپاقتارى كىم ەكەنىن, شورماننىڭ كىم ەكەنىن بىلەسىڭ بە؟» دەپ قاتتى رەنجىدىم. وسىلاي ەشتەڭە وقىماي ايتاتىن, جازاتىن اقىندار بار. جاياۋ مۇسانىڭ «شورماننىڭ مۇستافاسى اتىمدى الىپ» دەگەن جالعىز ءسوزى ءۇشىن ولاي ايتۋعا بولمايدى, بۇل – باسقا دۇنيە. شورماننىڭ ۇرپاعى كەرەك بولسا, قىزىنان تۋعان – شوقان ءۋاليحانوۆ. جالپى اقىن بولۋ ءۇشىن كوپ وقىپ, ءومىر كورۋ كەرەك.
– وتىز جىلداعى اعاتتىقتاردى ايتتىڭىز. ەندى جاڭا قازاقستان دەپ جاتىرمىز. ءبىراز رەفورما قولعا الىنىپ جاتىر, بولاشاققا ءۇمىت بار. دەگەنمەن وتىز جىلدا جەتىستىكتەر دە بولدى عوي. بۇل تۋرالى نە ايتاسىز؟
– وتكەن وتىز جىل جۇلىپ تاستايتىن ءتىس ەمەس. بۇل – تاريحتىڭ ءبىر كەزەڭى. جەكە ادامداردىڭ قاتەلىگى, باسقاسى بولدى. بىراق بەيبىت ءومىر سۇردىك, تاۋەلسىزدىگىمىزدى الدىق, استانامىز كوشتى, شەكارامىز بەكىدى. فورماتسيا وزگەردى. كاپيتاليستىك قوعامعا, نارىقتىق قوعامعا كوشتىك. وتپەلى كەزەڭ – وتە قيىن كەزەڭ. بىراق وتكەن وتىز جىلدى تازا جوققا شىعارۋعا بولمايدى. ەندى كەرۋەننىڭ كوشى جۇگى اۋىپ كەتپەي, دۇرىس جولعا تۇسسەك دەگەن تىلەگىم بار.
