استاناداعى Hilton Garden Inn قوناق ءۇيىنىڭ كونفەرەنتس-زالىندا 5 ماۋسىم كۇنى ەلىمىزىدە وتكەن ساياسي ءىس-شارانىڭ قورىتىندىسى بويىنشا رەفەرەندۋمدى قوعامدىق قولداۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق شتابتىڭ بريفينگى ءوتتى.
بريفينگكە تولەۋبەك مۇقاشەۆ, بانۋ نۇرعازيەۆا, نۇرلان وتەشەۆ, بيبىگۇل جەكسەنباي, جيگۋلي دايراباەۆ, ماقساتحان اناپين, نيكولاي رادوستوۆەتس, تيمۋر جۇمىرباەۆ جانە باق وكىلدەرى قاتىستى.
ءىس-شارا بارىسىندا رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتابتىڭ جەتەكشىسى تولەۋبەك مۇقاشەۆ بۇل رەفەرەندۋم «جاڭا قازاقستاندى» قۇرۋ ءۇشىن حالىق بيلىگىنىڭ ايقىن كورىنىسى بولعانىن اتاپ ءوتتى.
– بۇل – تاريحي وقيعا. سەبەبى 27 جىلدان كەيىن ءبىز العاش رەت رەفەرەندۋم وتكىزدىك. ەل پرەزيدەنتىنىڭ رەفەرەندۋم وتكىزۋ جونىندە قويعان مىندەتىن ورىنداۋ ماقساتىندا قازاقستان ءماسليحاتتارى دەپۋتاتتارىنىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە قوعامدىق شتابتار قۇرىلدى. بۇل شتابتاردا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار, ءماسليحات دەپۋتاتتارى, مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى, باق, بلوگەرلەر جانە ت.ب. بولدى. قازىر ەڭ باستىسى, ءاربىر ازامات ەلدەگى بەيبىت ءومىر, قوعامداعى تۇراقتىلىق جانە دامۋ بولىپ تابىلاتىن «جاڭا قازاقستاننىڭ» يدەياسىن ءتۇسىنۋى كەرەك. مەملەكەت باسشىسى
قاسىم-جومارت توقاەۆ ايتقانداي, قازاقستاندىقتاردىڭ قازاقستاننان باسقا ەكىنشى وتانى جوق. ورتاق مەملەكەتتى دامىتۋ جانە جاڭارتۋ جولىندا ءبارىنىڭ جۇدىرىعىن جۇمىپ, ءىس-قيمىل جاساۋى ماڭىزدى, – دەدى سەناتور.
قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اليانسىنىڭ پرەزيدەنتى بانۋ نۇرعازيەۆانىڭ ايتۋىنشا, رەفەرەندۋم كەزىندە ارباداعى بالاسى بار جاس وتباسى داۋىس بەرۋگە كەلگەن.
– داۋىس بەرۋگە كەيبىرەۋلەردىڭ ءتىپتى ارباداعى بالاسىمەن كەلۋى ولاردىڭ ازاماتتىق پارىزىن كورسەتە وتىرىپ, جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەتىنى قۋانتادى. ەل پرەزيدەنتى رەفەرەندۋمنىڭ وتەتىنىن مالىمدەگەندەي, ءبىز بىردەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن باستادىق. ولار ەنگىزۋدى جوسپارلاعان ءار تۇزەتۋدى, ونىڭ قازاقستاندىقتارعا قالاي اسەر ەتەتىنى, ولاردىڭ ءومىرىن قالاي وزگەرتەتىنى دە تالقىلاندى. رەفورمالاردىڭ باستى ءمانى ءاربىر ازاماتتىڭ قۇقىعىن كۇشەيتۋ دەپ ويلايمىن, – دەدى ول.
قازاقستان كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى نۇرلان وتەشەۆ وسىنداي قىسقا مەرزىم ىشىندە كاسىپوداقتار قاۋىمداستىعى دا ۇلكەن اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن اتقارعانىن ايتتى.
– وتكەن ايدا ءبىز 631 مىڭعا جۋىق قاراپايىم مۇشەنى قامتيتىن 1 339 ءىس-شارا ۇيىمداستىردىق. ءبىز بەتپە-بەت كەزدەسۋلەردى عانا ەمەس, سونداي-اق ءبىزدىڭ باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمدارىمىزدى بۇگىنگى كۇنى قانداي ماسەلەلەر تولعاندىراتىنىن ءتۇسىندىرۋ جانە تالقىلاۋ ءۇشىن ونلاين پلاتفورمالاردى كەڭىنەن قولداندىق. جۇمىس ءساتتى بولعانىنا سەنىمدىمىز, – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
«اسسامبلەيا جاستارى» رقب توراعاسى تيمۋر جۇمىرباەۆتىڭ پىكىرىنشە, ساياسي ءىس-شارا جاستاردىڭ جاڭعىرتۋ ۇدەرىستەرىنە, ياعني جاڭارۋ ۇدەرىستەرىنە وتە بەلسەندى تۇردە تارتىلاتىنىن كورسەتتى. ول اتاپ وتكەندەي, رەفەرەندۋم وتكىزۋ جاستاردىڭ ساياسي جەتىلۋىنە ارنالعان ەمتيحان بولدى.
– بۇگىن ءبىز رەفەرەندۋم ساياسي ءىس-شارا رەتىندە ءوتتى دەپ ايتا الامىز. ءبىزدىڭ قولىمىزدا exit-polls دەرەكتەرى بار, ولار قازاقستاندىقتاردىڭ كوپشىلىگى جالپىعا بىردەي داۋىس بەرۋگە شىعارىلعان وزگەرىستەردى قولداعانىن بىلدىرەدى. قازاقستاندىقتار ءۇشىن بۇل – بىرەگەي وقيعا. ءبىز قازاقستاندىق قوعام جاسى بويىنشا جەتكىلىكتى تۇردە جاس دەپ ايتا الامىز. ارينە, ءبىزدىڭ جاستار, ورتا جاستاعى ادامدار – كەشە رەفەرەندۋمعا العاش رەت قاتىسقان ازاماتتار. كەشە جاستاردىڭ ساياسي جەتىلۋىنە, ءبىزدىڭ قوعامنىڭ بەلسەندى ساناتى بولۋ قۇقىعىنا ەمتيحان بولدى. جاستار بۇل سىناقتى ابىرويمەن ءوتتى. ءبىز سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە كوپتەگەن جاس قازاقستاندىقتاردى كوردىك. كەشە سايلاۋ پروتسەسىنە ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ وكىلدەرى دە بەلسەنە قاتىستى. قازىرگى قازاقستاندىق جاستار ەلدەگى بولىپ جاتقان پروتسەستەرگە – «جاڭا قازاقستاندى» ەكىنشى رەسپۋبليكانى قۇرۋعا قاتىسقىسى كەلەدى. تۇزەتۋلەر جاستاردىڭ بارلىق دەڭگەيدەگى قوعامدىق-ساياسي ۇدەرىستەرگە قاتىسۋىن كەڭەيتۋگە باعىتتالعان. بۇل ءۇشىن جاقسى, ءتيىستى بازا سالىنادى دەپ ويلايمىن. بۇگىن ءبىز پروبلەمالار تۋرالى ايتىپ قانا قويماي, وسى پروبلەمالاردى شەشۋ جولدارىن قۇرۋ ءۇشىن جاستارىمىزعا جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيمىز. بۇل ءبىزدىڭ جاس كوشباسشىلاردىڭ وسى پروتسەستەرگە قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋى ءۇشىن وكىلدى جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ, پارلامەنتتىڭ ءرولىن ارتتىرۋ ارقىلى دا مۇمكىن بولادى. ارينە, بۇگىندە ەلىمىزدە بولىپ جاتقان بارلىق وزگەرىستەر قازاقستاندىقتاردىڭ بۇگىنگى جانە بولاشاق ۇرپاقتارىنىڭ ولاردى تولىققاندى پايدالانا الۋىنا باعىتتالعانىن ءتۇسىنۋ وتە ماڭىزدى. جاستار – قازاقستاننىڭ بولاشاعى ەمەس, جاستار – ەلىمىزدىڭ بۇگىنى. ايتا كەتۋ كەرەك, رەفەرەندۋمنان كەيىن ۇلكەن جانە وتە ۇيلەسىمدى جۇمىس بولادى. قوعامدىق ۇيىمدار دا, جاستار ۇيىمدارى دا, سونىڭ ىشىندە بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا, شەشۋگە, ۇسىنۋعا بەلسەندى قاتىسادى دەپ ويلايمىن. كەشەگى كۇن ءبىزدىڭ ۇلتتىق, ازاماتتىق بىرلىگىمىزدىڭ جوعارى دەڭگەيىن ايقىندادى. ءبىز قازاقستاندىقتاردىڭ ءبىرتۇتاس قوعام رەتىندە ۇزدىك وزگەرىستەرگە دايىن ەكەنىن كورسەتتىك. بولاشاقتا ءبىز وسى جولدى بىرگە ءوتۋىمىز كەرەك دەپ ويلايمىن. ءبىز قوعامدىق-ساياسي ۇدەرىستەردە ءوز بىرلىگىمىزدى كورسەتۋگە ءتيىسپىز. جاستار ۇيىمىنىڭ وكىلى رەتىندە مەنىڭ قۇرداستارىمنىڭ بۇل پروتسەسكە بەلسەندى قاتىسقانىنا وتە قۋانىشتىمىن, – دەدى ول.
