2022 جىلعى 29 ساۋىردە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ءحححى سەسسياسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ بويىنشا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكىزۋدى ۇسىندى. پرەزيدەنتىمىز اتاپ وتكەندەي, بۇكىلحالىقتىق داۋىس بەرۋ ارقىلى كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ ءاربىر ازامات ەلدىڭ دەموكراتيالاندىرۋ جانە «جاڭا قازاقستاندى» قۇرۋ باعىتىن نىعايتۋ ءۇشىن ەل تاعدىرىن شەشۋگە تىكەلەي قاتىسا الادى.
كونستيتۋتسيالىق رەفورما – ەلىمىزدىڭ دامۋدىڭ جاڭا جولىن تاڭداعانىنىڭ كورىنىسى. تاريحقا كوز جۇگىرتسەك, كونستيتۋتسياعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلۋى – الەمدە بار ءۇردىس. الىسقا بارماي-اق, كورشىلەس ەلدەردىڭ جاقىن تاريحىنا نازار اۋدارساق, مۇنداي ساياسي پروتسەستەر 4-5 جىلدىڭ ىشىندە وتكەنىن كورەمىز. سول سەبەپتى 27 جىلدان كەيىن وتكىزىلگەلى وتىرعان رەفەرەندۋمعا ۇركە قاراۋدىڭ ەش قاجەتى جوق. تيىسىنشە, بۇل قادام كونستيتۋتسيامىزدا ايقىندالعان ءار ازاماتتىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن قولدانۋىنا مۇمكىندىك بەرىپ, ەلدەگى وزگەرىستەردى ءوز تاڭداۋىنا قالدىرىپ وتىر.
كونستيتۋتسيامىزدىڭ 33 بابىنا وزگەرىس ەنگىزىلمەكشى, سونىڭ ناتيجەسىندە ساياسي رەفورمالار تەرەڭدەپ, ەل دامۋىنىڭ جاڭا باعىتى ايقىندالا تۇسپەك. اتاپ ايتقاندا, قازاقستاننىڭ سۋپەرپرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانىنان پارلامەنتتى كۇشەيتۋگە كوشۋى, پرەزيدەنتتىڭ تۋىستارىنا جوعارى مەملەكەتتىك لاۋازىمدارعا ورنالاسۋعا تىيىم سالۋى, قازاقستان حالقىنا جەر مەن ونىڭ جەر قويناۋىن بەكىتىپ بەرۋى, ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق سوتقا ءوز بەتىنشە جۇگىنۋ مۇمكىندىگى, ءولىم جازاسىن جويۋ, ارالاس سايلاۋ جۇيەسى بويىنشا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتىق كورپۋسىن قالىپتاستىرۋ, سەناتتا پرەزيدەنتتىك كۆوتانى قىسقارتۋ, پارلامەنت ماجىلىسىندەگى قحا كۆوتاسىن جويۋ, پارلامەنت وكىلەتتىگىن كەڭەيتۋ جانە باسقا وزگەرىستەر ەنگىزىلمەك.
پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ايتقانداي: «الداعى رەفەرەندۋم قازاقستاننىڭ بولاشاعىن ايقىندايدى. اتا زاڭ باپتارىنىڭ ۇشتەن ءبىرى وزگەرەدى. اشىعىن ايتساق, كونستيتۋتسيامىز مۇلدە جاڭا سيپاتقا يە بولادى. سول سەبەپتى مەن رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ تۋرالى باستاما كوتەردىم. ويتكەنى مۇنداي اۋقىمدى وزگەرىس بۇكىل حالىقتىڭ شەشىمىمەن جۇزەگە اسىرىلۋعا ءتيىس».
ءدال وسى سەبەپتى ادىلدىك پەن تەڭدىك – «جاڭا قازاقستان» مەن «ەكىنشى رەسپۋبليكانىڭ» نەگىزگى باعدارلاماسى, ماقساتى. جولداۋدىڭ وزىندە كونستيتۋتسيانىڭ ۇستەمدىگى يدەياسىنا, ونىڭ قاعيداتتارىن قورعاۋ مەن قاتاڭ ساقتاۋعا, ادام مەن ازامات قۇقىقتارىنىڭ باسىمدىعىنا نازار اۋداردى. كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ بۇگىندە ۋاقىتىلى ءارى وزەكتى. جاقىندا شىندىققا اينالاتىن جانە رەفەرەندۋمدا داۋىس بەرۋ ارقىلى ۇسىنىلعان كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر ساياسي-قۇقىقتىق كەڭىستىكتى تۇبەگەيلى وزگەرتىپ, ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ تيىمدىلىگىن كۇشەيتۋگە ءتيىس.
قازاقستان كونستيتۋتسياسى – ۇلتتىق ساياسي-قۇقىقتىق جۇيەنىڭ وزەگى, ەلدىڭ مەملەكەتتىلىگى مەن ەگەمەندىگىنىڭ قۇقىقتىق نەگىزى, زاڭدىلىق پەن قۇقىق ءتارتىبى, بارلىق زاڭناما, قۇقىق قولدانۋ پراكتيكاسى, سونداي-اق مەملەكەتتىك-قۇقىقتىق قايتا قۇرۋ جانە ەلدى دامىتۋ پروتسەسى نەگىزدەلەتىن ىرگەتاس. سول سەبەپتى وسى ىرگەتاستى جاڭعىرتاتىن ۋاقىت كەلدى. بارشا قازاقستاندىقتاردى جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋمعا داۋىس بەرۋگە شاقىرامىن! ءاربىر وزگەرىس اربىرىمىزدەن باستالۋعا ءتيىستى! رەفەرەندۋمعا كامەلەت جاسىنا تولعان جانە بەلسەندى سايلاۋ قۇقىعىنا يە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەز كەلگەن ازاماتى قاتىسا الادى.
ازامات ايتحوجين, نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى, نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ
الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى
تاپسىرىس بەرۋشى: «AMANAT پارتياسى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ» نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى فيليالى, گ.ب.مۋرزاحمەتوۆا: نۇر-سۇلتان ق-سى, تاۋەلسىزدىك داڭعىلى, 3-ءۇي.
