جىلدىڭ جايماشۋاق مەزگىلى – جاز دا كەلىپ جەتتى. اسىرەسە مەكتەپ وقۋشىلارى ءۇشىن كوڭىل كوتەرىپ, دەمالىپ, سەيىل-سەرۋەن قۇراتىن كەزەڭ. اۋىل بالاسى قالاعا, قالا بالاسى اۋىلعا اسىعادى. وسىنداي مەزگىلدە جازعى لاگەرلەردىڭ دە جۇمىسى قىزا تۇسەدى. نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءال-فارابي اتىنداعى وقۋشىلار سارايىندا «بالالىقتىڭ بويتۇمارى» اتتى جازعى دەمالىس لاگەرى 30 مامىردا اشىلدى. وسى لاگەردە بالالاردىڭ قالاي دەمالىپ جاتقانىن ءبىلۋ ءۇشىن تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسىپ قايتقان ەدىك.
تاڭعى ساعات 9.00-دە قايناعان تىرشىلىك باستالدى. جاسوسپىرىمدەر ساپقا تۇرىپ, تاڭعى جاتتىعۋ جاساپ, ءبىر سەرگىپ الدى دا, تاماقتاندى. ودان سوڭ دوپ تەبۋ, شومىلۋ سياقتى ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە ءبولىنىپ, لاگەردىڭ قىزىعىنا دەن قويدى. مۇندا كوپبالالى, الەۋمەتتىك احۋالى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارى تەگىن دەمالادى. ال باسقا بالالار ءۇشىن 10 كۇنگە سوزىلاتىن جازعى دەمالىستىڭ قۇنى – 25 مىڭ تەڭگە. قازىر مۇندا 130 بالا بار. №73 مەكتەپ-ليتسەيىنىڭ 4-سىنىپ وقۋشىسى جاناسىل قۇدايبەرگەنوۆ – العاشقى كەلۋشىلەردىڭ ءبىرى. ونىڭ ايتۋىنشا, لاگەردە ۇيىرمەلەردىڭ الۋان ءتۇرى اشىلعان.
– ءبىز ءبىر كۇندە ءتورت ۇيىرمەگە بارامىز. كەي كۇندەرى تەاتر قويىلىمدارىن, پلانەتاريدى, ءتۇرلى كونتسەرتتەردى تاماشالايمىز. ەڭ قىزىعى وسى دەپ بىلەمىن. لاگەردە وزىمە جاقىن جاڭا دوستار تاپتىم. سول سەبەپتى باسقا بالالارعا دا لاگەرگە بارۋعا كەڭەس بەرەمىن.ۇيدە وتىرعاننان گورى جاتتىعۋ جاساپ, تاماق ءىشىپ, ويناعان جاقسى. بولاشاقتا IT-تەحنولوگيالارمەن اينالىسىپ, ءوزىم جاساعان قۇرالداردى باسقا ادامدارعا تانىستىرعىم كەلەدى. سوندىقتان لاگەردەگى روبوتوتەحنيكا ۇيىرمەسىنە اسىعىپ بارامىن, – دەدى جاناسىل.
جاناسىل ايتقان روبوتوتەحنيكا ۇيىرمەسىن ءبىز دە كورگىمىز كەلدى. وسىلايشا جاقىندا اشىلعان «Sana» جانە «Tanym» ورتالىقتارىمەن تانىستىق. مۇندا بالالارعا باعدارلامالاۋ جانە كومپيۋتەرلىك گرافيكا ءدارىسى وتەدى. قازىرگى تاڭدا جازعى لاگەر بالالارىنا عانا ساباق ءوتىپ جاتىر. تامىز ايىنان باستاپ وتەتىن ساباقتار كوپبالالى, الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان وتباسى بالالارىنا تەگىن بولادى.
«Tanym» شىعارماشىلىق-تەحنولوگيالىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى نارتاي ءاشىم نەگىزگى ماقسات بالالارعا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقپەن قاتار, باعدارلاماۋ ءتىلىن ۇيرەتۋ, شىعارماشىلىققا باۋلۋ ەكەنىن ايتادى.
– مۇنداعى ەرەكشەلىك تە سول – باعدارلاماۋ ءتىلىن بالالارعا ويىن ارقىلى تۇسىندىرەمىز. بۇدان بولەك, فوتو وڭدەۋ, ديزاينەرلىك جاعىنان دا ساباق بار. ماسەلەن, لوگوتيپ جاساپ ۇيرەنە الادى. ساباق بىتكەن سوڭ قاتىسۋشىلارعا سەرتيفيكات بەرىلەدى. ياعني ۇيىرمەلەرگە بارعان بالالار بىرنەشە ماماندىقتىڭ قىر-سىرىنا ۇڭىلەدى, – دەيدى ورتالىق باسشىسى.
ورتالىق جۇمىسىمەن تانىسقان كەزدە IT سالاسىنىڭ باعىتى وتە كوپ ەكەنىن بايقادىق. گازەت-جۋرنال بەتتەۋدەن باستاپ, باعدارلامالاۋ, داتا-اناليتيكا سەكىلدى كۇردەلى ۇعىمدار مەن جۇيەلەرگە دەيىن بار.
– بالالار مەكتەپ كەزىندە IT سالاسىن بىلمەي جاتادى. بىراق وسى ماماندىقتى تاڭداپ, ۋنيۆەرسيتەتكە تۇسكەندە ولارعا كوپ نارسە قيىنعا سوعادى. وسى رەتتە ورتالىقتا ساباق ارقىلى ولاردىڭ داعدىسىن قالىپتاستىرىپ, ۇيرەتكىمىز كەلەدى. ماماندىق تاڭداماي, حوببي رەتىندە اينالىسسا دا وتە جاقسى بولادى, – دەيدى ورتالىق باسشىسى نارتاي ءاشىم.
ورتالىققا 6-17 جاستاعى بالالار قابىلدانادى. قاتىسۋشىلارعا اۋەلى ويىن نەگىزىندە كودتاۋ ۇيرەتىلەدى. سوسىن ەسەپتىك ويلاۋ جۇيەسىن مەڭگەرەدى. وسىلايشا ءتۇرلى دەڭگەيدى ۇيرەنىپ شىعادى.
– باسقا ورتالىقتاردان ايىرماشىلىعىمىز – ەكى تىلدە دايىندالعان ارنايى باعدارلامامىز بار. قۇرال-جابدىقتار وزىمىزدەن بولادى. سونداي-اق حالىقارالىق ەمتيحاندارعا نەگىزدەپ وقىتامىز, – دەدى ورتالىق باسشىسى.
بۇدان كەيىن «Sana» ورتالىعىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستىق. زالدارى كەڭ ورنالاسقان ورتالىق 150 ورىنعا ارناپ سالىنعان. الدىمەن ءبىز بارعان كوۆوركينگتە ورنالاسقان زالدا بالالار باعدارلامالاۋدى ۇيرەنەدى. ءال-فارابي اتىنداعى وقۋشىلار سارايى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ايگۇل ءايتىموۆانىڭ ايتۋىنشا, مۇندا ساباقتان بولەك ۋاقىتتا دا اينالىسۋعا مۇمكىندىك بار.
– ورتالىقتا 3 مۇعالىم جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ بارلىعى – كاسىبي مامان. باعدارلامالاۋ, كودتاۋعا قوسىمشا بىزدە روبوتوتەحنيكا مەن makerspase بار. وندا بالالار 3D پرينتەرلەر ارقىلى جۇمىسىن شىعارا الادى, ءتۇرلى قۇرىلعى جاسايدى. مىسالى, ءبىر مەكەمەگە سۋ بەرەتىن جۇيەنى ويلاپ تابۋ ءۇشىن قولداعى قاراپايىم زاتتاردى قولدانادى. سول باعىتتا ويلانىپ ۇيرەنەدى. كەيىن دە بۇل بالانىڭ ويلاۋىن دامىتادى, – دەدى ايگۇل ءايتىموۆا.
ودان كەيىن 25 ورىندىق روبوتوتەحنيكا كابينەتى مەن makerspase شەبەرحاناسىنا باردىق. بارلىق قۇرىلعىلار دايىندالعان. بالالار كەلىپ جۇمىس ىستەيدى.
– بالالاردىڭ قازىر بۇل سالاعا قىزىعۋشىلىعى جوعارى. سول ءۇشىن دە الداعى وقۋ جىلىنان باستاپ كوپبالالالى, الەۋمەتتىك جاعىنان احۋالى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارىنا تەگىن بولادى, – دەدى ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى.
لينگۆيستيكا ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى جانە اعىلشىن ءتىلى ءپانىنىڭ مۇعالىمى تولقىن قازبەكوۆا لاگەر 3 ماۋسىمدا جۇمىس ىستەيتىنىن ايتتى.
– ءار ماۋسىم 10 كۇنگە سوزىلادى. ءبىر توپ جيىرما بالادان قۇرالادى. ءار توپتى ەكىگە ءبولىپ, كۇندەلىكتى ءتورت-بەس ۇيىرمەگە قاتىستىرامىز. بالالاردىڭ باسىم بولىگى باسسەين, مۇز ايدىنى جانە كەراميكا ۇيىرمەلەرىنە قىزىعادى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – بالالاردى ءار ۇيىرمەگە قاتىستىرىپ, وزىنە ۇنايتىنىن تاڭداۋعا كومەكتەسۋ, بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانۋعا داعدىلاندىرۋ. اتا-انالار تاراپىنان كۇندە العىس ەستيمىز. ۇيدە وتىرىپ, قاتارلاستارىمەن سويلەسە بەرمەيتىن وقۋشىلار وسى لاگەردەگى جۇمىستىڭ ارقاسىندا قابىلەتىن كورسەتىپ, جان-جاقتى اشىلىپ جاتىر, – دەيدى ول.
جازعى لاگەر ماۋسىمى ءالى دە جالعاسادى. مۇندا بالالار bala.demalys سايتى ارقىلى تىركەلە الادى. اتا-انالارى ءوتىنىش بەرەدى. لاگەردە مۇزدا سىرعاناۋ, باسسەين, دومبىرا, حورەوگرافيا, ۆوكال, شاحمات, قولونەر, بەينەلەۋ ونەرى, ارت-ديزاين جانە سپورت جارىسى تۇرلەرىنەن سايىسقا تۇسەدى.
ايزادا جايىققىزى, ينديرا بەرجانوۆا,
ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ ستۋدەنت
