قۇرىلىس سالدىرىپ جاتقان ءبىر دوسىم «جۇمىس توقتاپ قالدى, كىرپىش زاۋىتتارى جابىق» دەپ ءبىر تىنىپ الدى دا, «سولاردىڭ نەگە توقتاپ قالعانىن بىلەسىز بە؟» دەپ وزىمە سۇراق قويدى. پاندەمياعا بايلانىستى دەسەم, ونىڭ دا اسەرى بار. دەگەنمەن قارا جۇمىس ىستەيتىن وزبەكتەر ىندەت جايلاعان سوڭ ەلىنە كەتىپ ەدى, قازاقستاندا كوپ ءوندىرىس ورنى قاڭىراپ بوس قالدى. «جاڭاعى كىرپىش زاۋىتتارى دا جۇمىسشىسىنىڭ جوقتىعىنان توقتاپ تۇر. نەگە سونى قازاق جىگىتتەرى ىستەمەيدى» دەپ كەيىدى. 
سەنگىڭ كەلمەيدى. سەبەبى قازىر جۇمىس تابا الماي جۇرگەن جىگىتتەر قانشاما, «تاۋىقسىز دا تاڭ اتادى», قازاقستاندا قارا جۇمىس وزبەككە عانا قاراپ قالماعان شىعار دەپ ويلاپ, الماتىدا ءۇي سالدىرىپ جاتقان تانىسىما حابارلاسىپ, «وسىنداي جاعداي بار ما؟» دەپ سۇرادىم.
– بار بولعاندا قانداي. ەكى ايلىق كارانتين اياقتالعان سوڭ, الماتىداعى 7-8 كىرپىش زاۋىتىنا باردىم. ءبارىنىڭ جۇمىسى توقتاپ تۇر. وزبەكتەر كەتكەن ەكەن, قازاق جىگىتتەر «جۇمىس اۋىر, جالاقىسى تومەن» دەپ كەلمەي قويىپتى.
ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ, اۋەجايلاردىڭ ماڭىندا ءيىسماي, ساعات سياقتى قىمبات بۇيىمداردى ارزانعا ساتىپ جۇرگەن جىگىتتەردى ۇنەمى كورەمىن. بىردە سولاردىڭ بىرىنەن سۋىرتپاقتاپ سۇراعانىمدا, ءوزى ۇلكەن ءبىر سۋپەرماركەتتە كۇزەتشى بولىپ ىستەيدى ەكەن. قوجايىننىڭ كوزى تايىپ كەتسە, الگىنىڭ ءوزى جىمقىرىپ, ونى سىرتقا شىعارىپ, ارزانعا ساتادى ەكەن. «ونىڭ نە ەندى؟ بۇل ۇرلىق قوي, تاپقانىڭدى ارامداپ» دەسەم, «اعا, اۋىلدا جۇمىس جوق. قالادا جالاقىم تومەن, 70 مىڭ تەڭگەمەن قاتىن-بالامدى قالاي اسىرايمىن؟» دەيدى. مىنە, ءبىزدىڭ جىگىتتەر اڭسايتىن جەڭىل جۇمىستىڭ سيقى وسى. ال اۋىلدا ايىنا 150-180 مىڭ تەڭگە بەرىپ مال باقتىراتىن ادام تاپپاي جۇرگەندەر جەتەرلىك.
قازاقستاندا «وزبەكتەرگە ىستەتسەڭ ارزان ىستەيدى», «ءۇيدى وزبەكتەر ارزان سالادى», «ەكى وزبەك قىرۋار جۇمىسىڭدى تىندىرىپ تاستايدى» دەگەن ءسوزدى كوپ ەستيمىز. قۇرىلىس ورىندارىنا, ءۇي سالدىرىپ جاتقانداردىڭ ماڭايىنا بارساڭ, تۇيتىڭدەپ بىرەر وزبەك جۇرەدى. «شانحاي», «ارتەم», ورتالىق بازاردا ساۋدا جاساپ تۇرعانداردىڭ دەنى – باسقا ۇلت ازاماتتارى. ال قازاقستاندا وندىرىلگەن تاۋارلار تۋرالى ايتپاي-اق قويايىق. كەرەك بولسا, ءىش كيىمگە دەيىن بىشكەك پەن بەيجىڭنىڭ ءونىمى. سوعان قاراپ «قۇداي-اۋ, قازاقستاندا تىم قۇرىسا ءىش كيىم تىگەتىن 100 ايەل جوق پا؟» دەپ كۇيىپ كەتەسىڭ.
شىڭجاڭداعى ۇيعىرلاردا ءبىر قاسيەت بار. «ءبىر تامسا دا بيكەمە تامسىن» دەگەندى ومىرلىك ۇستانىم قىلعان ولار مۇمكىن بولسا ءوز ۇلتىنىڭ ءونىمىن ساتىپ الىپ, ۇيعىرلاردىڭ ساۋداسىن جۇرگىزۋگە تىرىسادى.
قازاقستاندا جىل سايىن ونداعان ءوندىرىس ورنى, زاۋىتتار سالىنادى. وعان مەملەكەت قارجىلاي كومەك كورسەتكەنمەن, جىل وتپەي جاتىپ سونىڭ كوبى بانكروت بولىپ جابىلىپ قالادى ەكەن. بىلايشا ايتقاندا, قازاقستاندا وتىرىك زاۋىت قۇرۋ دا اقشا جاساۋدىڭ ءبىر تاسىلىنە اينالعان سياقتى. مەملەكەتتىڭ بەرگەن قارجىسىنان پايدالانىپ, ءوندىرىستى دامىتايىن, اۋىلداستارىمدى جۇمىسقا الايىن دەگەن نيەت بولماعان سوڭ, ورتا, شاعىن بيزنەس قالاي داميدى؟! ونىڭ ۇستىنە, ىشكى ءوندىرىستى دامىتۋدان گورى يمپورتقا كوبىرەك يەك سۇيەيتىن ەلىمىز وسىدان بۇرىن وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ مۇددەسىن قورعاپ, ءوز ءونىمىمىزدى نارىققا شىعارۋعا باسا نازار اۋدارعان جوق.
«وزبەك ىستەگەن جۇمىستى قازاقتار نەگە اتقارمايدى؟» دەسەڭ, كوپ ادام «قازاق جالقاۋ» دەپ سوعادى. بۇل – ۇشقارى ايتىلعان پىكىر. كوڭىل قويسا, قازاق ازاماتتارىنىڭ قولىنان كەلمەيتىن جۇمىس جوق. قازىرگى ماسەلە – جاستاردىڭ كوبى جان قيناماي كوپ اقشا تاپقىسى, وڭاي ولجاعا كەنەلىپ, ءبىر-اق كۇندە ميلليونەر اتانۋدى ارماندايتىن سياقتى. بىراق «ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي, تويادى قارنىڭ تىلەنبەي» دەگەندەي, تەرلەمەي تابار تيىن جوعىن كوپ جاستار ەسكەرە بەرمەيدى. ياعني سانا مەن سالتقا دا سىلكىنىس كەرەك-اۋ…
