ساۋدا سالاسىندا حالىقتى الداۋ نە الاياقتىق سىندى كۇرمەۋى شەشىلمەگەن ماسەلەلەر بار. وعان قاتىستى سۇراقتاردىڭ شەشىمىن تاۋىپ, نۇكتەسىن قويۋدا استانا قالاسى «ادىلەت» تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ قوعامى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ەركىن تومپيەۆ ۇزاق جىل بويى ايانباي ەڭبەك ەتىپ, قوعامنىڭ قۇقىقتىق ساۋاتىنىڭ ارتۋىنا اۋقىمدى ۇلەس قوستى. بىرلەستىك باستاۋىمەن 30 جىلدا 100 مىڭنان استام ازاماتقا كومەك كورسەتىلىپ, جالپى سوماسى 1 ملرد تەڭگە كولەمىندەگى قارجى استانالىق تۇتىنۋشىلارعا قايتارىلدى. سونىڭ ىشىندە بىلىكتى باسشىنىڭ دا سىڭىرگەن ەڭبەگى وراسان. ءبىلىمدى ءارى تاجىريبەلى مامان, ەڭبەك ارداگەرى بيىل 70 جاسقا تولىپ وتىر.
ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىز – ەل يگىلىگى جولىندا ەڭبەك ەتىپ, جۇرت سۇيسىنەر يگى ىستەر تىندىرسا دا, ازاماتىنىڭ الدىنا شىقپاي, مەنمەندىك تانىتىپ, كەۋدە قاقپايتىن قايراتكەر. ول – ۋاقىتپەن ساناسپاي دەنساۋلىق كۇزەتىندە ءجۇرىپ, دەرتىنە شيپا ىزدەپ كەلگەن ناۋقاستاردى اۋرۋىنان ايىقتىرىپ, حالىقتىڭ العىسىن ارقالاپ كەلە جاتقان مارتەبەلى ماماندىق يەسى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا جىلدار بويى قىزمەت اتقارىپ, ادال ەڭبەگىمەن ابىروي بيىگىنەن كورىنگەن جان. ەركىن قاليۇلى – 48 جىلدان استام ۋاقىتقا سوزىلعان قىزمەتتىك جولىندا ءتۇرلى سالادا جۇمىس ىستەگەن ەڭبەك ەرى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ۇزدىگى جانە ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ قۇرمەتتى قىزمەتكەرى, جوعارى ساناتتى دارىگەر, پروسكوپيا عىلىمدارىنىڭ اكادەميگى, مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى. دەنساۋلىق ساقتاۋدى رەفورمالاۋعا, قالادا العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەكتى قالىپتاستىرۋعا كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى.
يگىلىكتى ىستەردىڭ ۇيىتقىسى بولىپ جۇرگەن ەركىن قاليۇلىنىڭ ءومىر جولى – كوپكە ۇلگى, ونىڭ جاستارعا ايتارى دا جوق ەمەس
1993 جىلدان 1998 جىلعا دەيىن بالقاش تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا كومبيناتىنىڭ مەديتسينا-سانيتاريا ءبولىمىنىڭ باس دارىگەرى بولىپ جۇمىس ىستەدى. كەيىن 1998 جىلى استاناعا كوشىپ كەلىپ, قالالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىندا قىزمەتىن جالعاستىردى. 1999 جىلدان 2009 جىلعا دەيىن استانا قالاسىنداعى «سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ» ورتالىعىنىڭ ءبىرىنشى ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى. «1999-2005 جىلدار ارالىعىندا استانا قالاسى تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىعى» جانە «سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ» باعدارلامالارىن قۇرۋعا بەلسەندى قاتىستى. 2008-2009 جىلدارى استانا قالاسىندا «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكستى ازىرلەۋدە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى بولدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ماڭىزدى باعدارلامالارىن ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ەنگىزۋگە تىرىستى. ناتيجەسىندە دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ «دەنساۋلىقتى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن مەكتەپتەر», جوعارى وقۋ ورىندارىندا «سالاۋاتتى ۋنيۆەرسيتەتتەر», «تەمەكىنى تاستا جانە دەنساۋلىقتى نىعايت!» جوبالارى پايدا بولدى. ءسوز بارىسىندا ءبىرىنشى بايلىق – دەنساۋلىققا اركىم جاسىنان ەرەكشە قامقورلىق تانىتسا, سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانسا دەگەن تىلەگىن جەتكىزدى.
استانالىق مەكتەپتەردىڭ باستاۋىش سىنىپتارىندا العاش رەت «دەنساۋلىق» ساباعىن ەنگىزدى. مەكتەپ باعدارلاماسى ءۇشىن قازاق تىلىندەگى «اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋدى نىعايتۋدىڭ مۇرالارى» وقۋلىعىن, جالپى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋدا عىلىمي ەڭبەكتەردى, سونداي-اق مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرگە ارنالعان ناشاقورلىققا قارسى باعىتتالعان جۋرنالدار مەن ماقالالاردى شىعاردى. «استانا – دەنساۋلىق قالاسى» كىتابى, «بايتەرەك جاپىراقتارى» ەڭبەگى, «مەديتسينا تاريحى: حالىق مەديتسيناسىنىڭ قالىپتاسۋى» ادىستەمەلىك وقۋلىعىنىڭ اۆتورى. جالپى سانى 47 ەڭبەك, اۋرۋدىڭ الدىن الۋ بويىنشا 2 پراكتيكالىق ۇسىنىم جانە 8 بروشيۋرا جاريالاندى.
ەركىن تومپيەۆ اۋعانستان جەرىندە ينتەرناتسيونالدىق بورىشىن وتەپ, وتانسۇيگىشتىك پەن ءپاتريوتيزمنىڭ ەرەن ۇلگىسىن كورسەتكەن باتىرلاردىڭ اراسىنان دا تابىلدى. ەلگە ورالعان سوڭ, 2008 جىلى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ باسقارۋشى قۇرامىندا قىرعىزستاندا وتكەن حالىقارالىق اسكەري وقۋ-جاتتىعۋعا قاتىسىپ, قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ بولىمدەرى مەن مەكەمەلەرىندە اسكەري-مەديتسينا بولىمشەسىن ۇيىمداستىردى. قىزمەتىن تۇتاس قوعام يگىلىگىنە ارناعان ول 1999-2004 جىلدارى استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى.
كوپ جىلعى ولشەۋسىز ەڭبەگى ەسكەرۋسىز قالمادى. كسرو جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارىمەن, «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» جانە «ەڭبەك ارداگەرى», باسقا دا مەرەيتويلىق مەدالدارمەن, قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ, استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ, دەنساۋلىق ساقتاۋ, ءبىلىم, توتەنشە جاعدايلار, ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنىڭ, مەملەكەتتىك ورگاندار جانە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ العىس حاتىمەن ماراپاتتالدى. ودان بولەك, سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن قىتاي, اقش جانە تۇركيا مەملەكەتتەرى تاراپىنان دا قۇرمەتكە بولەندى.
بۇگىندە ەركىن قاليۇلى – «ادىلەت» تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ قوعامى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى. بىلتىر اتالمىش مەكەمەگە 30 جىل تولدى. تۇتىنۋشىلاردىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ – قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ نەگىزگى مىندەتى. ومىرلىك ميسسياسى رەتىندە ادام قۇقىعىن قورعاۋدى كوزدەپ, بۇل جولدا باسشىلىق جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق قاسيەتىمەن كوزگە تۇسكەن. حالىقپەن قارىم-قاتىناس قۇرىپ, بىرلەسە جۇمىس ىستەۋ, ازاماتتاردىڭ ءوتىنىشىن قاراپ, ولاردى ورىنداۋعا اتسالىسۋ – ەڭبەك ارداگەرىنىڭ ۇستاناتىن باستى باعىتى. تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاپ قانا قويماي, ول ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرىنە, از قامتىلعان جانە كوپبالالى وتباسىلارعا دا ءجيى كومەك كورسەتەدى. كەيىپكەرىمىز اڭگىمە بارىسىندا تۇتىنۋشىلاردىڭ زاڭ اياسىندا بەكىتىلگەن مىندەتتەرىن قورعاۋعا مۇددەلى ەمەستىگىنەن ءارى قۇقىقتىق ساۋاتىنىڭ تاياز بولۋىنان ماسەلەلەر ورىن الاتىنىن جەتكىزدى. ەلىمىزدە تۇتىنۋشىنىڭ قۇقىعى زاڭمەن قورعالعانىن ۇمىتپاعانىمىز ءجون. بۇل زاڭ جوباسىندا قازاقستاندىقتار تۇتىنۋشىنىڭ قۇقىعى بۇزىلعانى تۋرالى ارىز-شاعىممەن تىكەلەي سوتقا جۇگىنە الاتىنىن بىلگەن ابزال.
يگىلىكتى ىستەردىڭ ۇيىتقىسى بولىپ جۇرگەن ەركىن قاليۇلىنىڭ ءومىر جولى – كوپكە ۇلگى, ونىڭ جاستارعا ايتارى دا جوق ەمەس.
بۇگىندە قىزى سالتانات پەن ۇلى نۇرسۇلتاندى تاربيەلەپ, نەمەرەسى لايسانىڭ قىزىعىنا بولەنۋدە. بالالارى – ازاماتتىق اۆياتسيا سالاسىنىڭ ماماندارى. جۇرەگى كەڭ اكە, نەمەرەسىنە ۇلگىلى اتا ەشبىر ادامنىڭ الا ءجىبىن اتتاماۋعا, كىسىنىڭ جولىن كەسپەۋگە, كىشىگە ىزەت, ۇلكەنگە قۇرمەت كورسەتۋگە, ۇرلىق-زورلىققا جولاماۋعا, وتىرىك-وسەكتەن اۋلاق بولىپ, كوپكە ادال قىزمەت ەتۋگە تاربيەلەۋمەن كەلەدى. ادام ۇرپاعىمەن مىڭ جاسايدى. ەندەشە عۇمىرلارىن قوعام يگىلىگىنە ارناعان وتباسىنىڭ باقىتقا بولەنە بەرۋىنە تىلەكشىمىز.
