سۇراقتى وسىلاي توتەسىنەن قويۋعا تۋرا كەلىپ تۇر. بۇل تۋرالى كوپتەن جازعىمىز كەلىپ جۇرگەن. سەبەبى بۇدان 3-4 جىل بۇرىن قازاق بوكسى الەمدەگى پوزيتسياسىن بەرە باستاعانداي بولىپ كورىنۋشى ەدى. ال بيىلعى قىركۇيەك ايىنىڭ 1-ىندە يندونەزيادا ازيا ويىندارىنىڭ شەڭبەرىندە اياقتالعان بوكس باسەكەسىنىڭ قورىتىندىسى بۇعان كوزىمىزدى انىق جەتكىزدى. سودان بەرى دە بۇل تۋرالى مامانداردىڭ نە ايتاتىنىن كۇتىپ ءبىراز جۇردىك. بىراق ءلام-ميم دەگەن ەشكىم بولا قويمادى…
شىنىن ايتقاندا, قازاق بوكسىنىڭ بەت قاراۋسىز قۇلدىراۋعا باعىت الۋى 2014 جىلى وڭتۇستىك كورەيانىڭ ينچحون قالاسىندا وتكەن ازيا ويىندارىنىڭ سوڭىن الا باستالعان سياقتى. راس, سول بايراقتى باسەكەدە قازاقستان قۇراماسى 5 التىن, 1 كۇمىس جانە 1 قولا مەدال جەڭىپ الىپ, كوماندالىق ەسەپ بويىنشا وزگەلەردەن وق بويى وزىپ شىقتى. سونىڭ ىشىندە ءىلياس سۇلەيمەنوۆ (52 كگ), دانيار ەلەۋسىنوۆ (69), جانىبەك ءالىمحانۇلى (75), ادىلبەك نيازىمبەتوۆ (81), انتون پينچۋك (91) جانە يۆان دىچكو (+91) التىن مەدال جەڭىپ السا, ءبىرجان جاقىپوۆ (49) – كۇمىس, قايرات ەراليەۆ (56) قولا مەدالعا قول ارتتى. ال باستى باسەكەلەسىمىز – وزبەكستان قۇراما جاماعاتى ەكى كۇمىس (شاحوبيددين زويروۆ – 52, يسرويل مودريموۆ – 69), ەكى قولا (ويبەك مامازۋلۋنوۆ – 81, ميرزوحيد ابدۋللاەۆ – 91-دەن اۋىر) جۇلدەنى عانا قاناعات تۇتتى. شاماسى, وسى تالاسسىز جەڭىس قۇراما باسشىلىعى مەن بىلعارى قولعاپ شەبەرلەرىن تىم ماسايراتىپ جىبەرسە كەرەك, وسىدان باستاپ ولاردىڭ دايىندىق دەڭگەيلەرى كۇرت تومەندەپ كەتتى. بۇعان بۇدان كەيىنگى ءباستى باسەكەلەردىڭ بارىندە ساڭلاقتارىمىزدىڭ جالپى كوماندالىق ەسەپتە عانا ەمەس, جەكەلەي العاندا, وزبەكتەردەن دە جەڭىلىپ كەلە جاتقانى ناقتى دالەل بولا الادى.
مۇنى العاش رەت ارادا ءبىر جىلدان اسا ۋاقىت وتكەندە كاتار استاناسىندا تۋ كوتەرگەن الەم چەمپيوناتى كورسەتىپ بەردى. 2015 جىلعى 6-15 قازان كۇندەرى شارشى الاڭنىڭ شاڭىن شىعارعان دوحا دوداسىندا مۇنىڭ الدىندا, 2013 جىلى الماتىدا الەمنىڭ 4 چەمپيونىن شىعارعان قازاقستاندىقتار بىردە-ءبىر التىن مەدالعا قول جەتكىزە المادى. بار كورسەتكىشىمىز دانيار ەلەۋسىنوۆ (69) پەن يۆان دىچكونىڭ (+91) فينالعا شىعۋلارى عانا بولدى. راس, چەمپيوندىق تۇعىرعا وزبەكتەر دە كوتەرىلە المادى. ەسەسىنە, ولار تۇعىرلارى سانىن بىزدەن ءۇش ەسە اسىرىپ, 3 كۇمىس (مۋرودجون احماداليەۆ – 56, فازليددين گايبنازاروۆ – 64, بەكتەمير مەليكۋزيەۆ – 75), 3 قولا (ەلنۋر ابدراحمانوۆ – 60, ەلشود راسۋلوۆ – 81, باحودير جالولوۆ – 91 كگ-دان اۋىر) مەدالدى ومىراۋلارىنا تاقتى. تۇپتەپ كەلگەندە, بۇل وزبەك باحوديرلارىنىڭ بىزدەن وزۋلارىنىڭ باسى بولدى.
الا توپىلى اعايىن وسى باسىمدىقتى 2016 جىلدىڭ 6-21 تامىزى ارالىعىندا ريودا وتكەن وليمپيالىق ويىنداردىڭ بوكس بايگەسىندە ايقىن تانىتتى. ولار بىردەن 5 سايگۇلىگىن فينالدىق شايقاسقا دەيىن جەتكىزىپ, سولاردىڭ ۇشەۋى «التىنمەن» اپتالدى. سول ساپتاعى حاسانباي دۋسماتوۆ (49), شاحوبيددين زويروۆ (52), فازليددين گايبنازاروۆ (64) – التىن, شاحرام گياسوۆ (69), بەكتەمير مەليكۋزيەۆ (75) كۇمىس مەدالدار يەگەرلەرى اتاندى. بۇدان بولەك, مۋرودجون احماداليەۆ (56) پەن رۋستام تۋلياگانوۆ (91) قولا مەدالدى قورجىنعا سالدى. ءسويتىپ, ۇزىن-سانى 7 جۇلدە جيناپ, ءبىز بۇرىن تۇسىمىزدە دە كورمەگەن جەتىستىككە جەتتى. بۇعان قوسا, حاسانباي دۋسماتوۆ ءتۋرنيردىڭ ەڭ ۇزدىك بوكسشىسىنا بەرىلەتىن باركەر كۋبوگىن الىپ قايتتى. ال ءبىزدىڭ سايىپقىرانداردان دانيار ەلەۋسىنوۆ (69) ءوز سالماعىندا توپ جارسا, ادىلبەك نيازىمبەتوۆ (81) پەن ۆاسيلي لەۆيتكە (91) بۇيىرعانى – كۇمىس, يۆان دىچكونىڭ (+91) قاققانى قولا مەدالدار بولدى.
سونىمەن, كەلەسى جىلدىڭ كوكتەمىن تاعاتسىزدانا كۇتتىك. بىراق تاپ الداعى سايىستا وزبەكتەردەن ەسە قايتارا قوياتىنىمىزعا ونشالىقتى سەنىمدى بولا قويعان جوقپىز. سەبەبى بىرىنشىدەن, بۇل جولى وتەتىن ازيا چەمپيوناتى وزبەكستاننىڭ تورىندە – تاشكەنت قالاسىندا شارشى الاڭ شايقايتىن بولسا, ەكىنشىدەن, سول شاقتاردا كورشى ەل بوكسشىلارىنىڭ دايىندىقتارى مەن دەڭگەيلەرى جوعارى ەكەنىن بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس-ءتىن. ال كۇتكەن قۇرلىق بىرىنشىلىگىمىز وزبەكتەردىڭ ەشكىمدى بەت قاراتپاي جەڭۋلەرىمەن اياقتالدى. ولار 10 سالماقتىڭ 9-ىندا چەمپيون بولىپ شىقتى. ال بىزدەن جالعىز ۆاسيلي لەۆيت قانا التىن مەدال الدى.
سول جىلعى تامىز-قىركۇيەك ايلارىنىڭ توعىسىندا گەرمانيانىڭ گامبۋرگ قالاسىن دۇبىرلەتكەن الەم چەمپيوناتىندا دا وزبەكتەرگە ەپتەپ ەسە جىبەرىپ قويدىق. ناقتى ايتساق, ولار تۋرنيردە 1 التىن (شاحرام گياسوۆ – 69), 3 كۇمىس (حاسانباي دۋسماتوۆ – 49, جاسۋربەك لاتيپوۆ – 52, يكبولجون حولداروۆ – 64), 2 قولا (بەكتەمير مەليكۋزيەۆ – 81, سانجار تۋرسۋنوۆ – 91) قولا مەدالداردى ەنشىلەسە, ءبىز 1 التىن (قايرات ەراليەۆ – 56), 2 كۇمىس ء(ابىلحان امانقۇل – 75, قامشىبەك قوڭقاباەۆ – +91), 3 قولا (ەرجان جومارت – 49, ابىلايحان ءجۇسىپوۆ – 69, ۆاسيلي لەۆيت – 91) جۇلدە جەڭىپ الىپ, ءبىر ساتى تومەن كەتتىك.
ەكى ەل بوكسشىلارى اراسىنداعى تەكەتىرەستىڭ سوڭعى نۇكتەسىن جاكارتادا وتكەن سوڭعى ازيا ويىندارى قويىپ بەردى. وندا وزبەكتىڭ جاسۋربەك لاتيپوۆ (52), ميرازيزبەك ميرزوحاليلوۆ (56), يكبولجون حولداروۆ (64), بوبو-ۋسمون بوبيروۆ (69), يسرويل مودريموۆ (75) سىندى سايىپقىراندارى «التىننان» القا تاقسا, حاسانباي دۋسماتوۆ (49) پەن شۋنكور ابدۋراسۋلوۆ (60) اتتى شەبەرلەرى كۇمىس مەدالدى ورتاق تابىسقا قوستى. بىزدەن اسلانبەك شىمبەرگەنوۆ (69) پەن ءابىلحان امانقۇل (75) بار بولعانى كۇمىس مەدالگە قول سوزا الدى. بۇل باسەكەلەستىك ءباسىنىڭ كورشىلەرگە قاراي شىنداپ اۋىپ كەتكەنىن تايعا تاڭبا باسقانداي ەتىپ كورسەتتى.
بىراق قازاق بوكسشىلارىنىڭ سوڭعى جىلدارداعى وسى ارتتا قالۋشىلىعى مەن سوڭعى جارىستاعى ساتسىزدىگىنە ءالى كۇنگە دەيىن ءپرينتسيپتى باعا بەرىلمەي كەلەدى. مۇنى فەدەراتسيا باسشىلىعى دا اياق استى قالدىرا سالعان سياقتى. شىنى كەرەك, وسى ويىندار ءوتىپ جاتقان كۇندەردە تورەشىلەر تاراپىنان ءبىزدىڭ سپورتشىلارعا كوپە-كورنەۋ قيانات جاسالىپ جۇرگەنى جايىندا كوپ اڭگىمە تاراپ تۇردى. بۇعان جارىستىڭ قازاقستاننىڭ بىردە-ءبىر تەلەارناسىنان كورسەتىلمەۋى قوسىمشا سەبەپكەرلىك ەتتى. كەيىن ءبىز 1/8 فينالدا كەزدەسكەن قايرات ەراليەۆ پەن تاي چاتچاي بۋتدي اراسىنداعى جەكپە-جەكتىڭ دە, فينالدا ورىن العان اسلانبەك شىمبەرگەنوۆ جانە بوبو-ۋسمون بوبيروۆتىڭ, ءابىلحان امانقۇل جانە يسرويل مودريموۆتىڭ قاتىسۋلارىمەن وتكەن شايقاستاردىڭ دا بەينەجازبالارىن مۇقيات قاراپ شىعىپ, بۇلاردان قازاق اتلەتتەرىنىڭ اتاپ ايتاتىنداي جەڭىستەرىن كورە المادىق. ال ايقىن باسىم بولىپ جاتسا, ولاردىڭ ەشقايسىسىنىڭ دا الدارىنا ەشكىم تۇسە قويماعان بولار ەدى. بۇعان ازيا بوكس كونفەدەراتسياسىن باسقاراتىن ءوز ادامىمىز سەرىك قوناقباەۆ جول بەرگىزبەس تە ەدى دەپ ويلايمىز. دەمەك, بار كەمشىلىك – وزىمىزدەن…
ونى دالەلدەۋ ءۇشىن تاعى مىناداي دا دەرەكتەرگە جۇگىنىپ كورەيىك. ءبىز وسى ماقالانى دايىنداۋ بارىسىندا ەكى ەل بوكسشىلارىنىڭ تەك جوعارىدا اتالعان 6 جارىستاعى ءبىر-بىرلەرىمەن كەزدەسۋلەرىنىڭ ناتيجەلەرىن ساراپتاپ شىقتىق. سوندا مۇنداي بەتپە-بەت قولعاپ تۇيىستىرۋشىلىكتىڭ 22 رەت حاتتاماعا تۇسكەنىنە كوز جەتتى. سول ۇرىستاردىڭ 14-ىندە, ياعني 63,6 پايىزىندا وزبەك بوكسشىلارى جەڭگەن ەكەن. سونىڭ ىشىندە مۋرودجون احماداليەۆ – قايرات ەراليەۆتى, يسرويل مودريموۆ – ءابىلحان امانقۇلوۆتى, شاحرام گياسوۆ – ابىلايحان ءجۇسىپوۆتى, بەكتەمير مەليكۋزيەۆ ەرىك ءالجانوۆتى ەكى رەتتەن تىزە بۇكتىرگەن. تەك دانيار ەلەۋسىنوۆ قانا ەش جەڭىلىسسىز ەكى مارتە جەڭىسكە جەتكەن.
ءالى دە بولسا الەم بوكسىنداعى ۇلى كوش بولىپ تابىلاتىن كۋبانىڭ وزىندە ۇزدىكتەر چەمپيوناتتان بوساتىلمايدى. قايتا بوستاندىق ارالىنىڭ بىلعارى قولعاپ شەبەرلەرى كىمنىڭ كىم ەكەنىن وسى ىشكى بىرىنشىلىكتە انىقتاپ, قۇراماعا سول ساتتە كىمنىڭ لايىقتى ەكەنىن شەشىپ الادى. مۇنىڭ ۇستىنە بۇل ەلدە جىلدا ەكى ءتۇرلى ۇلتتىق چەمپيونات ءوتىپ تۇرادى. تاڭداۋلىلار سولاردىڭ ەكەۋىنەن دە قاعىس قالمايدى. تاپ وسىنداي تۇراقتىلىقتى ءبىز رەسەيدىڭ بوكسشىلار سايىسىنان دا كورىپ ءجۇرمىز. ونى تاياۋدا عانا اياقتالعان 2018 جىل چەمپيوناتى تاعى كورسەتىپ بەردى. قالا بەردى, وزبەكستاندا دا كىمنىڭ كەزەكتى ءىرى جارىسقا بارۋعا ءتيىس ەكەنىن وسى ىشكى بىرىنشىلىك ايعاقتاپ تۇرادى. ال ءبىزدىڭ قۇراما مۇشەلەرى اراسىندا ەل چەمپيوناتىنا ۇزبەي قاتىسىپ كەلە جاتقان بىردە-ءبىر بوكسشى جوق. سوندىقتان دا ولاردىڭ اراسىنان قازاقستاننىڭ ءۇش دۇركىن چەمپيونى بولعان بىردە-ءبىر ساڭلاقتى تابا المايسىڭ.
بىزدىڭشە, وسى فاكتىلەردىڭ ءوزى كوپ جايتتان حابار بەرەدى. بۇل ءبىر جاعى قازىرگى قازاق بوكسىنىڭ دەڭگەيى مەن وعان دەگەن كەيىنگى كوزقاراستى دا تانىتادى. بۇعان قوسا, قاي تۇستا ولقىلىقتارىمىز بار ەكەنىن اڭعارتادى. بۇدان تۋاتىن تۇجىرىم ونشالىقتى كوڭىل جۇباتارلىق ەمەس. ءسوز جوق, ءبىزدىڭ بوكسقا ۇلكەن سەرپىلىس كەرەك. ونى كىمنىڭ جاسايتىنى ماڭىزدى ەمەس. ماڭىزدىسى – تۇپكى ناتيجەدە. ەندەشە, قازاق بوكسىنىڭ قايدا بەت الىپ بارا جاتقانىن دەندەپ سۇرايتىن كەز كەلدى.
ءبىز قازىر سونى سۇراپ وتىرمىز.
ءبىزدىڭ كوپ جىلداردان بەرى قازاق بوكسىنا قاتىستى بايقاپ كەلە جاتقان ءبىر ءۇردىسىمىز قۇراما ساپىندا وليمپيادا, الەم جانە قۇرلىق چەمپيوناتتارى, ازيا ويىندارى سەكىلدى ءىرى حالىقارالىق جارىستاردا باس بايگە العان نەمەسە جۇلدەلى ورىنداردان كورىنگەن سپورتشى بىردەن ىشكى چەمپيوناتتان ادا-كۇدە بوساتىلادى ەكەن. سوندا بۇل – ولارعا قۇراماداعى ورىن قاتتالىپ بەلگىلەنىپ قويىلدى دەگەن ءسوز. وندا رەسپۋبليكا چەمپيوناتىندا نە ءمان قالادى؟ ول نە ءۇشىن وتكىزىلەدى؟ ەل بىرىنشىلىگىندە قالعان ساڭلاقتار اق تەر, كوك تەر بولىپ شايقاسىپ, نە بارقادار تابادى؟ مۇنداي باسەكەلەستىكتىڭ تامىرىنا بىردەن بالتا شابىلعان جەردە بوكسشىلاردىڭ دا ۇدايى فورمادا بولىپ جۇرۋگە دەگەن ىنتا-ىقىلاسى دا بىردەن تومەن ءتۇسىپ كەتەتىنى ءسوزسىز. مىنە, بىزگە ەڭ الدىمەن وسى «اۋرۋدان» ارىلۋ كەرەك
