اقپاراتتىڭ زاماناۋي تۇتىنۋشىسى قوعامنىڭ ساياسات, ەكونوميكا جانە الەۋمەتتىك-مادەني ءومىرى سالاسىنداعى تسيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ ىقپالىمەن ءومىر سۇرۋدە. اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالاردى جەدەل ەنگىزۋ ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى, مىنەز-قۇلىق پەن ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى جانە ادامنىڭ ءومىر سالتىن وزگەرتەتىنى بەلگىلى. قازاقستاننىڭ مەديا نارىعىن دامىتۋ مودەلى ۇلتتىق مۇددەلەردى ەسكەرە وتىرىپ, اشىق اقپاراتتىق كەڭىستىك قاعيداتتارى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار قازاق قوعامىنىڭ بارلىق سالاسىنا ەنىپ, بيلىك پەن حالىق اراسىنداعى اقپاراتتىق الشاقتىقتى ازايتۋدا.
ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەر, حالىقتىڭ تەحنولوگيالىق جاڭالىقتاردى قابىلداۋ ەرەكشەلىكتەرى قازاقستاندا جۇرگىزىلىپ جاتقان اقپاراتتىق ساياساتتان انىق كورىنەدى. مىسالى, قازاقستاندىق تەلەارنالار اۋديتورياسىنىڭ قالاۋى مەن سۇرانىسىن انىقتاۋ بويىنشا جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر سوڭعى جىلدارى ويىن-ساۋىق كونتەنتىنىڭ تۇراقتى ءوسۋ ءۇردىسىن كورسەتىپ وتىر. تەلەۆيزيا مەنەدجەرلەرى تەلەباعدارلامالاردىڭ تاربيەلىك مۇمكىندىكتەرىن, ونىڭ مازمۇنى مەن تانىمدىق مۇمكىندىكتەرىن جەتە باعالامايدى دەگەن قاتتى پىكىر بار.
ەل حالقى انا تىلىندە ساپالى تەلەكونتەنتتى كورگەندى ءجون كورەتىنى انىق. ياعني, قازاق تىلىندەگى تەلەۆيزيالىق ونىمدەردىڭ ساپاسىن ءوسىرۋ ارقىلى ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ ماسەلەسىن شەشۋ پەرسپەكتيۆاسى زور. دەگەنمەن, قازىرگى كورەرمەندەرگە بارلىق ونىمدەر قىزىق ەمەس, ول كوركەمدىك سيپاتى جوعارى, مازمۇنى ۇلتتىق مەنتاليتەتكە ساي كەلەتىن جوبالاردى ىزدەيدى. بۇل گيپوتەزانى راستىعىن وتاندىق تەلەارنالار رەيتينگىنىڭ ديناميكاسىنان بايقاۋعا بولادى
تسيفرلىق ءداۋىر ۇلتتىق تىلدەر مەن مادەنيەتتەرگە ۇلكەن قاۋىپ ءتوندىرىپ كەلەدى. يۋنەسكو دەرەكتەرى بويىنشا جىل سايىن 10 ەتنوس انا ءتىلىن جوعالتادى ەكەن. ءتىلدى جوعالتۋ مادەنيەتتىڭ, ونىمەن بىرگە قابىلداۋ تاسىلدەرىنىڭ جويىلىپ, ۇلتتىق بولمىستىڭ جوعالۋىنا اكەلەدى. سوندىقتان مەديانىڭ كوممۋنيكاتسيالىق مۇمكىندىكتەرى ارقىلى انا ءتىلىن ساقتاۋ ماڭىزدى مىندەتتىڭ قاتارىنا قوسىلعان. قازاق ءتىلىنىڭ سوزدىك قورىن بايىتۋ, ۇمىتىلعان جانە سيرەك قولدانىلاتىن سوزدەردى اقپارات اينالىمىنا قايتارۋ مىندەتى دە جۋرناليستەرگە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى.
تەلەۆيزيا ادامزاتتىڭ اقپارات ءارى رۋحاني ءنار الاتىن قۋات كوزىنە اينالا وتىرىپ, ءومىر سالتىمىز بەن كۇندەلىكتى تىرشىلىگىمىزگە بەرىك ورنىعۋدا. ۇلتتىق تەلەديدار, ونەر دەگەنىمىز – قايتالانباس, رۋحاني دۇنيە. ەگەر سۋرەتكەر ەكراندا ءوزىنىڭ شىعارماشىلىعى ارقىلى ءوز حالقىنىڭ رۋحاني الەمىن, ونىڭ پروبلەمالارىن كوركەم كەلىستى تىلمەن ورنەكتەپ, ءومىردىڭ شىنشىل كورىنىستەرىن ساتتىلىكپەن بەينەلەي السا, سوندا عانا ول ۇلتتىق تەلەتۋىندىعا اينالادى. وسىنداي ۇلتتىق حابارلاردىڭ باق-تاعى كورسەتىلۋ دەڭگەيى ءالى دە ارنايى زەرتتەۋلەردىڭ, عىلىمي ساراپتامالاردىڭ ارقاۋى بولا الاتىندىعى انىق.
ۇلتتىق ءداستۇر, ءتىل ماسەلەسى, ونىڭ ەلدەگى ساياسي احۋالدىڭ تۇراقتىلىعىنا تيگىزەر ىقپالى جانە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيا قۇرالدارىنىڭ ءرولى مەن مىندەتى قوعامدا ارقاشان قىزۋ تالقىلاناتىن تاقىرىپتار. عالىمدار, ساياساتكەرلەر, فيلوسوفتار, تاريحشىلار, جۋرناليستەر قازىرگى مەدياداعى قازاق ءتىلىنىڭ جاعدايىن, سالت-سانا, ەتنوسارالىق قارىم-قاتىناس جانە ىشكى ساياسات ماسەلەلەرىن تەرەڭنەن زەرتتەپ, وعان ايرىقشا نازار اۋدارىپ كەلەدى.
تەلەپۋبليتسيستيكا پروبلەمالارى مەن ادەبيەتتەگى ادەت-عۇرىپ, سالت-سانا الىس-جاقىن شەتەلدەر مەن قازاق عالىمدارىنىڭ زەرتتەۋلەرىندە, عىلىمي ەڭبەكتەرىندە, مونوگرافيالارىندا كەڭىنەن كورىنىس تاپتى. ۇلت مۇددەسى جولىندا ءداستۇردى دامىتقان قازاق ادەبيەتىنىڭ قايراتكەرلەرى دە ۇلتتىق ماسەلەگە بايلانىستى ويلارىن اشىق ايتقان كەسەك تۇلعالار.
تسيفرلىق داۋىردە اقپاراتتىڭ قازاق تىلىندە ەركىن تارالۋىنا باسىمدىق بەرىلۋى قازاقستانداعى تىلدىك ساياساتتىڭ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى جۇرگىزىلۋدە. دەگەنمەن, بيلينگۆالدى قازاقستان جاعدايىندا قولدانىلۋ اياسى كەڭىرەك ورىس ءتىلى قازاقتىلدى اقپاراتتىق ورتانىڭ قالىپتاسۋىنا تەجەۋىش سيپاتىنا يە بولۋدا. بۇل پىكىرىمىزگە دالەل رەتىندە الدىمەن, قازاق ەلىنىڭ بۇگىنگى اقپاراتتىق كەڭىستىگىندەگى جاعدايدى زەرتتەۋ قاجەت. تاۋەلسىز ەل بولعانىنا قاراماستان قازاق ەلىنىڭ بيلىگى وتكىزەتىن رەسمي, بەيرەسمي جيىندار, ماجىلىستەر مەن ءباسپاسوز ءماسليحاتتارى كوبىنە ورىس تىلىندە وتكىزىلەتىن ءۇردىس ءالى دە جالعاسۋدا.
بۇدان 10-15 جىل بۇرىن جۋرناليستەردىڭ قازاقشا قويعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزۋشىلەر توسىرقاي قارايتىن. قازىر شەنەۋنىكتەر قىسقا دا بولسا قازاق تىلىندە جاۋاپ بەرۋدى ءوزىنىڭ مىندەتى سانايتىن بولدى. بۇل دا تىلدىك مادەنيەتتىڭ قالىپتى ارناعا تۇسە باستاعانىن كورسەتەتىن قۇبىلىس. ارينە, جۋرناليستەر دە ءاربىر ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا قازاقشا بىلىكتى سۇراقتار قويىپ, وعان قازاق تىلىندە جاۋاپتى تالاپ ەتۋى قاجەت. سوندا عانا مەملەكەتتىك تىلدە سويلەۋدىڭ مىندەتتى ەكەنىن بيلىك تە, قوعام دا جاقسى تۇسىنەتىن بولادى.
بۇگىندە قازاق ەلىندە تولىق قازاق تىلىندە وتكىزىلەتىن شارالار كوبەيىپ كەلەدى. بۇنداي شارالار مادەني, رۋحاني, ادەبيەت پەن تاريح بويىنشا پروبلەما كوتەرگەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ, قوعامدىق ۇيىمداردىڭ ءىس-شارالارى. بىراق ءالى دە ساقتالىپ كەلەتىن ينەرتسيامەن – ەلىمىزدە قارجى-ەكونوميكالىق, تەحنولوگيالىق جانە ءىرى ونەركاسىپتىك ماسەلەلەر قارالاتىن جيىندار ورىس تىلىندە وتكىزىلەدى. قازاقتىڭ قارجى-ەكونوميكالىق سالاسى, ازىرشە, ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك تىلىندە سويلەي الماي, تۇسالعان اتتاي كىبىرتىكتەپ ءجۇر. اتالعان سالالاردىڭ تىزگىنىن ۇستاپ جۇرگەن باسشىلاردان باستاپ, قاتارداعى قىزمەتكەرلەرىنە دەيىن قازاق تىلىنە شورقاق نەمەسە مۇلدەم بىلمەيدى. ولار قازاقتىلدى جۋرناليستەردىڭ قارجىلىق ساۋاتى مەن دارەجەسى تومەن, قارجى-ەكونوميكالىق پروتسەستەردى تۇسىنبەيدى دەپ ويلايدى. ءساتىن سالىپ ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ەكونوميكا مەن قارجى سالاسىنىڭ بىلگىر ماماندارىنا قازاقشا ساۋال قويىلسا ورىسشا جاۋاپ قايتارادى.
تەحنولوگيا مەن كوممۋنيكاتسيا, IT, قارجى-نەسيە, ەكونوميكا تاقىرىپتارىنىڭ قازاقتىلدى مەديادا سيرەك كوتەرىلۋىنىڭ سەبەپتەرى ءجيى تالقىلاناتىن پروبلەما. قازاق تىلىندە جازاتىن جۋرناليستەردىڭ ەكونوميكا تاقىرىبىنا بارا بەرمەۋى, ساۋاتتى ساراپتاما جاساي الماۋى قازاقتىلدى ورتانىڭ ساياساتقا ىقپالىن, قارجى-ەكونوميكالىق الەۋەتىن, ساۋاتىن تومەندەتەدى. سوندىقتان دا, قازاقتىلدى باسىلىمداردىڭ, ينتەرنەت رەسۋرستاردىڭ جۋرناليستەرى اتالعان سالالار بويىنشا بىلىمدەرى مەن قۇزىرەتتەرىن ءوسىرىپ, قوعامعا ساپالى تالدامالى ماتەريالدار مەن كاسىپكەرلىككە باۋليتىن باعىتتاردى ءجيى تالقىعا شىعارىپ, تۇسىندىرۋلەرى قاجەت.
تسيفرلىق ءداۋىردىڭ جۋرناليستەرى (قازاق جۋرناليستەرى) تەك قازاقشا عانا ەمەس, ورىس, اعىلشىن تىلدەرىندە دە ماتەريال ازىرلەۋگە بەيىمدەلۋى ءتيىس. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتتەرى مەن بولىمدەرىندە ەكونوميكا مەن قارجى, ونەركاسىپ پەن تەحنولوگيا, IT سالارىنا ارنالعان وقۋ باعدارلامالارى, كۋرستارى جۇرگىزىلۋى زامان تالابى. اقپارات نارىعىندا وسى سيپاتتار جاس جۋرناليستەرگە قوسىمشا ارتىقشىلىق بەرەرى انىق.
ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اقپارات, جۋرناليستيكا باعىتى بويىنشا 2019 جىلدان بەرگى بەكىتىلگەن ءبىلىم باعدارلامالارى بولاشاق جۋرناليست ماماندارىن جاڭا اقپارات نارىعىنىڭ تالاپتارىنا ساي بولۋىنا باعىتتالعان. بۇل باعدارلامالار دۋالدى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە نەگىزدەلىپ جاسالعان جانە جوعارى بىلىكتى كاسىبي جۋرناليست دايىنداۋعا ۇشتالعان.
ەلىمىزدە قازاق تىلىندە ەكونوميكا تاقىرىبىنىڭ ءتيىستى دەڭگەيدە, جان-جاقتى, تەرەڭ ساراپتاماعا ىلىنبەۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى – اقپارات كوزدەرىنىڭ, سۇحبات بەرۋشىلەردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق احۋال تۋرالى نەگىزگى اقپاراتتى ورىس تىلىندە بەرۋىندە دەپ ويلايمىز. مەملەكەت بيلىگىندەگى رەسمي لاۋازىمدى تۇلعالار مالىمدەمە, باياندامالارىن, پارلامەنت دەپۋتاتتارى ۇكىمەتكە ساۋالدارىن كوبىنەسە ورىس تىلىندە جەتكىزەدى. ولاردىڭ مالىمدەمەلەرىنىڭ قازاق تىلىندەگى بولىگىندە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماڭىزدى مالىمەت از بولادى, ءباسپاسوز حابارلاماسىنىڭ باسىندا نەمەسە اياعىندا ەكى-ءۇش سويلەم عانا مەملەكەتتىك تىلدە جازىلادى. مۇنداي ءۇردىستى شەنەۋنىكتەردىڭ باياندامالارىندا قازاق جانە ورىس تىلدەرىنىڭ اراقاتىناسىن زەرتتەگەن قازاقستاندىق گۋمانيتارلىق-ساياسي كونيۋنكتۋرا ورتالىعىنىڭ ماماندارى ءدال انىقتاعان. حالىق الدىندا باياندامالاردىڭ قازاق تىلىندەگى بولىگىندە «تاۋەلسىزدىك», «بىرلىك», «تاتۋلىق» پەن قازاقتاردىڭ مەملەكەت قۇرۋداعى ايرىقشا ءرولى, ءتىل مەن سالت-ءداستۇر تۋرالى كوپ ايتىلادى.
ورىس تىلىندەگى باياندامادا ناقتى مالىمەتتەر, ستاتيستيكا مەن اقپاراتقا قانىققان مالىمەتتەر مولىنان بەرىلەدى. ەكى تىلدەگى باياندامالاردىڭ مازمۇنىنىڭ ەكى ءتۇرلى بولىپ كەلۋىنىڭ سەبەبىن ءالى دە ارنايى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ انىقتاعان دۇرىس. كوپ جاعدايدا ساياسي مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ ەكى تىلدەگى بايانداماسىن كامەراعا جازىپ العان تەلەجۋرناليست ونىڭ قازاقشا ءسوزىن مازمۇندى, مالىمەتكە باي بولعانى ءۇشىن ەمەس, تەك قازاقشا بولعانى ءۇشىن عانا پايدالانىپ جاتادى. باعدارلامانىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىندا, كەرىسىنشە, مازمۇندى ماسەلەنى جان-جاقتى اشاتىن سينحرون قولدانىلادى. سول ارقىلى قازاقتىلدى كورەرمەنگە جالپىلاما, قىزىقسىز, قۇرعاق اقپارات ۇسىنىلادى. بۇل – قازاق اۋديتورياسىنا جاسالعان قيانات دەپ باعالاۋعا تۇرارلىق ۇلكەن كەمشىلىك.
ۇلتتىق ءتىلدىڭ دامۋى مەن قوعامداعى مورالدىق-ەتيكالىق كاتەگوريالاردىڭ اراسىنداعى بايلانىس ارقاشاندا قوعامنىڭ ءداستۇرلى سيپاتىن, تولەرانتتىلىق دارەجەسىن كورسەتەدى. ەتيكا – كاسىبي ءمورالدىڭ قۇرىلىمىن زەرتتەيتىن عىلىم دەسەك, ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى مۇرات ەتكەن جۋرناليستكە مورالدىك نورمالاردى ۇستانۋ قاجەتتى قاسيەت. رەسەيلىك عالىم ن.باگريانتسەۆانىڭ: «جۋرناليستەردىڭ جازعان ەڭبەكتەرى, ەڭ باستىسى ودان شىققان قورىتىندىلارى بۇقارا حالىقتىڭ مۇددەسىنە سايكەس بولعانى دۇرىس. باق-تىڭ اسەرىمەن قوعامدىق پىكىر مەن كوزقاراستار جيىنتىعى, قۇندىلىقتار ۇنەمى وزگەرىپ وتىرادى. جۋرناليستكە قويىلاتىن مورالدىك تالاپتاردى ءتۇسىنۋدىڭ ەشبىر قيىندىعى جوق, الايدا, سول مورالدىق تالاپتاردى دۇرىس پايدالانا ءبىلۋ قيىندىق تۋعىزادى. تالقىلانىپ, تالدانىپ قابىلدانعان كودەكستىڭ ءوزى ءجۋرناليستىڭ الدىنان شىعاتىن وقيعادان شىعاتىن دۇرىس جولدى كورسەتىپ بەرە الماۋى مۇمكىن. وسىنداي كەزدە ءجۋرناليستىڭ كاسىبي ەتيكاسى مەن ار-ۇياتى عانا كومەككە كەلەدى» دەگەن پىكىرى ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىزدى قۋاتتايدى.
بۇگىندە قازاقستاندىق جۋرناليستەرگە ارتىلعان جاۋاپكەرشىلىك ءتىزىمىن بىلاي توپتاستىرا الامىز:
- ۇلتتىق مۇددەنى, قوعامعا قاتىستى قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ جانە قورعاۋ, ازاماتتىق كوزقاراستار قالىپتاستىرۋ.
- دەموكراتيالىق قوعام ينستيتۋتتارىمەن ساناسۋ. قازاق ەلىنىڭ ىشكى زاڭدارىنا باعىنۋ, حالىقارالىق جانە قۇقىقتىق زاڭدىلىقتارىن ساقتاۋ.
- ادامنىڭ ار-ۇياتى مەن نامىسىنا سىيلاستىقپەن قاراۋ, ءوزىن سىپايى ءارى قاراپايىم ۇستاۋ, ەتيكالىق-مورالدىق نورمالاردى ساقتاۋ.
- كاسىبي قىزمەتىن جوعارى دەڭگەيدە جانە شىنايى ورىنداۋ.
قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىندەگى قازاق ءتىلى مەن جۋرناليستىك ەتيكا ماسەلەسى كۇن تارتىبىندەگى ماڭىزدى تۇيتكىلدەردىڭ ءبىرى. الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنەر بولساق, شەتەلدەردىڭ ءىرى اقپاراتتىق حولدينگتارىندا بۇل ماسەلە كورپوراتيۆتىك ەتيكا كودەكسىنىڭ قابىلدانۋىمەن وڭتايلى شەشىلگەن.
جۋرناليستەر مەن بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيا قۇرالدارىنىڭ مەنەدجمەنتى اراسىندا مامىلەگەرلىك سيپاتتاعى قۇجاتتاردا ىشكى شىعارماشىلىق پروتسەستەردە تۋىندايتىن ءارتۇرلى جاعداياتتار مۇقيات كورسەتىلۋى قاجەت. بۇل قۇجاتتاردا كىمدى قانداي جاعدايدا تۇسىرۋگە بولادى, قانداي ۆيدەو جازبانى تاراتۋعا تىيىم سالىنادى, كادرلاردىڭ كولەمى مەن داۋىس ىرعاعى جونىندە دە مۇقيات ايتىلۋى مىندەتتى. ءتىپتى, تەلەۆيزيادا «بليتس-سۇراۋ» اتالاتىن الەۋمەتتىك ساۋالناما جۇرگىزۋدىڭ ءتارتىبى دە ىشكى كورپوراتيۆتىك ەرەجەدە جازىلعانى ءجون. بليتس-سۇراۋلاردى پايدالانۋ پىكىردى جاقتاۋشىلاردىڭ كوپتىگىن ەمەس, تەك قانا پىكىرلەر الۋاندىعىن كورسەتۋ ءۇشىن قاجەت. كاسىبي تەلەجۋرناليستەر بليتس-سۇراۋدى قولدانعاندا مىناداي ەرەجەلەردى ساقتاۋى ءتيىس: الدەبىر داۋلى نەمەسە بەلگىسىزدىك تۋىنداتقان ماسەلەگە وراي ەشكىمنىڭ سويىلىن سوقپايتىنداي بارلىق تاراپتىڭ پىكىرىن كورسەتۋ; قويىلعان سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەرىلۋى قاجەت.
تسيفرلىق داۋىردەگى شەكسىز ءسوز بوستاندىعى جاعدايىندا قازاق ەلىنىڭ تەلەۆيزيالىق ەفيرىندە ءجۋرناليستىڭ ىشكى مورالدىق شەكتەۋلەرىنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنى تالاس تۋعىزبايدى. سويقاندى وقيعالار جاريالاۋ ارقىلى رەيتينگتىڭ سوڭىنا تۇسكەن, ءارى باسەكەلەستىگى كۇشتى شەتەلدىك, ناقتى ايتقاندا باتىستىق اقپارات كەڭىستىگىندە مۇنداي شەكتەۋلەر دەر كەزىندە قابىلدانعان. دەموكراتيالىق ۇردىستەردى سوڭعى 20 جىلدا سەزىنە باستاعان قازاق ەلىندە بۇل شەكتەۋلەر بۇگىندە ورىنسىز كورىنگەنىمەن بولاشاقتا قالىپتى سانالۋى ابدەن مۇمكىن. ويتكەنى, نارىقتىق قاتىناستارعا بەيىمدەلگەن تەلەارنالاردا شىعارماشىلىق توپتىڭ كاسىبي مادەنيەتىن قالىپتاستىراتىن ىشكى كورپوراتيۆتىك ەتيكالىق ەرەجەلەر جيىنتىعىن قابىلداۋعا سۇرانىستار دا كۇشتى بولادى.
قوعامدا رۋحاني قۇندىلىقتاردى, ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەردى ناسيحاتتاۋعا ۇندەۋ اقپارات قۇرالدارى ءۇشىن وزەكتى ماسەلە بولىپ قالۋى ءتيىس. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مەديا قۇرالدارىن ءوز ىقپالىندا ۇستاۋعا, ولاردىڭ قىزمەتىنە يدەولوگيالىق باقىلاۋ جۇرگىزۋگە قاۋقارى جەتەدى. بىراق, دەموكراتيالىق داستۇرلەرى ورنىققان ەلدەردە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيا قۇرالدارى وزدەرىنىڭ فۋنكتسيالارىن ەركىن ىسكە اسىرا الادى. ونداي ەلدەردە اقپارات قۇرالدارىنا مەملەكەت تاراپىنان باقىلاۋ تەك توتەنشە نەمەسە سوعىس جاعدايىندا عانا ىسكە قوسىلادى.
ءسوز بوستاندىعى قاعيدالارىنا سۇيەنگەن دەموكراتيالىق قوعامدارداعى مەديا بيلىكتىڭ ءىسىن باقىلاۋ مەن سىناۋعا ەرەكشە قۇلشىنىسپەن قاتىسادى. بۇقارالىق مەديالار دەموكراتيالىق قوعامداردىڭ اجىرامايتىن قۇرامداس بولىگى سانالادى. وسىلايشا قوعامدىق كۇشتەردىڭ ىقپالىمەن بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيا قۇرالدارىنىڭ تسيفرلىق داۋىردەگى فۋنكتسيالارى مەن ءرولى كۇشەيە بەرمەكشى. ۇلت پەن مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋ, قوعامدىق مورال مەن ەتيكالىق نورمالارعا سايكەس بولۋ قازاق جۋرناليستيكاسى ءۇشىن ابىرويلى ماقسات. سوندا عانا قازاق ەلى, قازاق ۇلتى عالامدانۋ پروتسەسىندە وزىندىك بەت-بەينەسىن ساقتاپ, ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق, رۋحاني الەۋەتىن كۇشەيتە الادى.
ۇلبوسىن ەسەنبەكوۆا,
قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور,
فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى
