سەمبيندI ساعىنعاندا

(ەسسە)

قازىرگى قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ قابىرعالى وكىلى, پرەزيدەنت سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى, «الماتى اقشامى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قالي سارسەنبايدىڭ جاقىندا «ۇلتتى ءسۇيۋ» اتتى كىتابى جارىق كورگەلى جاتىر. اۆتور بۇل ەڭبەگىندە حالقىمىزدىڭ تۇلپار ءمىنىپ, تۋ ۇستاعان بىرقاتار تۇلعالارى تۋرالى تۇشىمدى وي تولعايدى. قادىرلى قالامداسىمىزعا قۇتتى بولسىن ايتا وتىرىپ, سول سۇبەلى جيناققا ەنگەن ءبىر ەسسەسىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.

ول ساحناعا جارق ەتiپ شىعا كەلگەندە بiر شەتتە جۇلدىز جانعانداي بولاتىن. ءاندi اياقتاي بەرە تەاتر iشi ايقايعا تۇنىپ كەتەدi. وڭكەي بiر ونەر سۇيگەن جۇرەكتەر جارىلا جازداپ, بۇنى ساحنادان جiبەرگiسi كەلمەيتiن. ول كوپ كۇتتiرمەي ىرعالا باسىپ قايتا شىعادى. سۇڭعاق, سۇلۋ, سىمداي تارتىلعان, تاكاپپار, پاڭ. الىپ-ۇشپايدى. وسىنشا قوشەمەتتiڭ ءبارiن قالاي كوتەرiپ ءجۇر؟ جەر ويىلىپ كەتەتiندەي ءار جەر-ءار جەردەن ماڭعاز باسادى. ءسال عانا يiلەدi. بولماشى عانا ەزۋ تارتادى. اسا بiر سۇيسiنگەندە سۇلۋ بەتiنiڭ ەكi ۇشىنا قىزعىلت ساۋلە وي­ناپ شىعا كەلەدi. ال, اسا ريزا كەيiپكە ەنگەندە ەكi بەتiنiڭ الابۇرتقان ۇشى تەرەڭدەپ, جۇرەگiڭدi جۇلقىپ كەتەردەي ادەمi بiر يiرiم, ۇيلەسiم پايدا بولادى. بiر مەزەت وسىناۋ قايتالانباس ءساتتiڭ تۇتقىنىنا اينالعان جۇرتشىلىق جۇرەگi توقتاپ قالعانداي, تiلiن جۇتىپ قويعانداي ۇنسiزدiك ورنايدى. وسى­ناۋ سۇلۋ ءساتتi اركiم كوڭiل تۇكپiرiنە قوندىرىپ العىسى كەلگەندەي iشتەي تىنادى, iشتەي سۇيسiنەدi. ودان ءارi ءانشi تەك وزiنە عانا ءتان, سۇيەككە سiڭگەن سىربازدىقپەن, جاسامپاز جاراتىلى­سىمەن جارق ەتiپ, ەكi اياعىن ەكi جاققا ءسال الشاق تاستاپ, ۇشاتىن قىرانداي ەكi يىعىن قومداپ, كەۋدە تۇسى كورiكتەي كوتەرiلiپ, بiردە ەكپiنi ءۇي جىعارداي, ەندi بiردە يىعىندا يiناعاش مايىسىپ سۋدان قايتقان كەلiنشەكتiڭ شولپىسىنداي سىلدىر قاعىپ, ەندi بiردە دالانىڭ جiبەك جەلiندەي جەلپiندiرiپ, تال بويىڭنان كiر-قوقىستى وزiمەن بiرگە الدەبiر جاققا قانكوبەلەك ويناتىپ اعىزىپ بارا جاتقان تاۋدىڭ تازا, تەنتەك بۇلاعىنىڭ سىڭعىرىنداي داۋسىمەن ەل بiتكەندi تiلسiز بايلاپ-ماتاپ تاستايدى. دۇنيە نۇرلانىپ بارا جاتادى. ءار ءان, ءار اريا, ءار پارتيا وسىلاي اياقتالادى. تاعى دا ايقاي, تاعى دا تامسانۋ, تاعى دا تاڭقالۋ, ماقتاۋ, ماداقتاۋ, ساحناعا اعىلعان جۇرت, دۋ قول شاپالاق. گۇلگە ورانعان ءسات…

اتاقتى جازۋشى ت.الiمقۇلوۆتىڭ, اتاقتى مۋزى­كانت ءا.تولعانباەۆتىڭ, اتاقتى سۋرەتشiلەر س.ايتباەۆتىڭ, م.امانجولوۆتىڭ, ت.توعىسباەۆتىڭ, رەجيسسەر ا.ءشاجiمبايدىڭ جانە باسقالاردىڭ تاعدىرى مەنiڭ ءالi كۇنگە كوز الدىمدا. تiپتi, بۇل كiسiلەرگە ءومiرi ۇقساي بەرمەيتiن, دۇنيەنiڭ اتاعىن العان تاڭسىقباەۆتىڭ كوزiن كورمەسەك تە, تاعدىرىنىڭ وڭاي بولماعانىن تا­لاي مارتە ويشا تولعاۋعا دا تالپىنىس جاسادىق. بiراق وسىلاردىڭ بiر باسى­نان اسىپ كەتكەن سونشالىقتى قيىن تاعدىرىنا كەزiندە كوز جۇما قاراماي, قالام قۋاتىن باتىل بايقاتقانىمىزدا, بiز كوپ دەرتتiڭ الدىن العان بولار ما ەدiك؟

ورال اعانىڭ زايىبى ەليزاۆەتا اپايدىڭ بەلگiلi ەستەت-جازۋشى پەر­نەباي دۇيسەنبينگە جازعان حاتتارى, سۋرەتشiنiڭ ۇلى مۇحتار اۋەزوۆپەن, ءابiلحان قاستەەۆپەن, حاكiمجان ناۋرىز­باەۆپەن سىرلاسقان ساتتەرiنiڭ بارiنەن دە تالانتتىڭ جابىرقاعان كوڭiل-كۇيiن اڭعارۋ قيىن ەمەس. اسiرەسە, ۇلى مۇحتار دوسىن ساعىنعاندا قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرiن, وگينسكيدiڭ “پولونەزiن” ءولiپ-ءوشiپ تىڭدايتىنى كوپ بەيمالiم سىردان حابار بەرمەي مە؟ تiپتi, سۋرەتشiنiڭ بiردە كۇندەلiگiنە ء“وزiڭنiڭ تۋعان ولكەڭنەن تىس جەردە ءومiر ءسۇرiپ, سۋرەتكەرلiك بولمىسىڭدى تانىتۋ مۇمكiن دە ەمەس” دەپ جازۋى ءبارiن دە ايقايلاپ ايتىپ تۇرعان جوق پا؟

بiزدiڭ بۇل تاڭداپ العانىمىز ۇشى-قيىرىنا بويلاتپايتىن تىلسىم, ءتۇپسiز تاقىرىپ بولسا كەرەك. وقىرمانعا ايتار ويىمىزدى جەتكiزە الۋ جولىندامىز با بiلمەيمiن, ايتەۋiر, وسى تاقىرىپتىڭ شاۋجايىنا جابىسىپ, بiردەڭە دەگiڭ-اق كەلەدi.

ايتپاقشى, تولعانباەۆ تۋرالى بiر اۋىز ءسوز. “تۇركiستان لە­گيونىندا” تۇتقىندا بولعان, مۇستافا شوقايدىڭ كوزiن كورگەن, بۇكiل ەۋروپانى ارالاپ كونتسەرت بەرگەن, مەي­ەرحولدتارمەن بiرگەن جۇرگەن ايگiلi مۋزىكانت ايتكەش تولعانباەۆ تا ءومiر-باقي الگi بiر مەكەمەنiڭ قۇرىعىنان قاشىپ قۇتىلا الماي كوز جۇمدى. سول بiر قيىن جىلداردا كونسەرۆاتوريانى باسقارعان عازيزا احمەتقىزى جۇبانوۆا ايتەكەڭنiڭ تاعدىرىنا شىرىلداپ اراشا ءتۇستi. “ەگەر عازيزا بولماسا, مەن كiم ەدiم؟” دەگەن ايتەكەڭنiڭ اڭگiمەسi ءالi كۇنگە جادىمدا جاڭعىرادى.

سالەحەتدين (قالجان) ايتباەۆتىڭ كارتينالارىنان ۇلتشىلدىق سارىن iزدەگەن ماسكەۋ “مولودايا گۆارديا” جۋرنالىندا جاپ-جاس سۋرەتشiنى سويىپ سالعاندا ارiپتەستەرiنiڭ ۇنسiزدiگi, بەيقامدىعى دا وعان ەكi ەسە سوققى بولعان ەدi. كەشەگi شەتجۇرتتا ءجۇرiپ “قوبىزشى قورقىتتى” جازعان ءماجيت ايتباەۆتىڭ باۋىرى دا ءوز ەلiندە ءوستiپ وگەيدiڭ كۇيiن كەشiپ ءجۇرiپ, ومiردەن ءوتiپ كەتتi. كەشەگi 60-جىلدارى “بەينەلەۋ ونەرiندەگi ولجاسىمىز” ءتارiزدi عۇمىر كەشكەن ايتباەۆتاردى قازiر iزدەپ جاتقان جان بار ما؟

بiر كەزدەرi شامادانىن كiتاپقا تولتىرىپ الىپ, الماتىدان ارقاعا جالاڭاياق كەتكەن سەمبيننiڭ تاعدىرى ايتباەۆتاردىڭ تاعدىرىنا قالاي-قالاي ۇقسايدى؟! تاڭسىقباەۆ تاشكەنتتi پانا­لاپ جۇرگەندە, سەمبيندi دە بiشكەكتiڭ قولقالاپ قويماعانى بار. بiر كەزدە احمەت جۇبانوۆتى دا وسى بiشكەك باۋىرىنا باسقىسى كەلگەنi ەسiڭiزدە بولار. سەمبين الماتىنى ارقاعا اۋىستىردى. “نە بولسا دا ەل iشiندە كورەيiن” دەپ تەكتiلiكتiڭ تۇعىرىنان تايماعانىن تانىتتى.

نەسiن ايتاسىز, شىن تالانتتار كوبiنە جالعىز بولدى. جالعىزدىق – تەرەڭ تۇڭعيىق. ول قايعى-قاسiرەتتiڭ بiر بۇتاعى. تاۋەكەلشiل, تاۋبەشiل تالانتتار سول تۇڭعيىققا باتىپ كەتiپ جاتتى.

بiردە وزاعاڭ – وزبەكالi جانiبەكوۆتiڭ دە ءانشiنiڭ تاعدىرىنان وتە كەش حاباردار بولعانىن وكiنiپ ەسكە العانى بار. الماتى وبلىستىق اتقارۋ كوميتەتi توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ جۇرگەندە بiر وبلىستان التى انسامبل شىعارعان وزاعاڭ امانكەلدiنi سول ورتاعا قايتا قوسۋعا ارەكەتتەنگەنi جانە بار. بiراق ءبارi دە كەش ەدi. ونىڭ ونەرپازدىق قۋاتى ول كەزدە جاعالاۋدان الىستاپ بارا جاتقان تولقىنداي ەدi, نە­مەسە تولقىن جاعاعا لاقتىرىپ تاستاعان دوڭبەك اعاشتاي ەدi. ول زاماندا يلياس ەسەنبەرلين دە ءانشi تاعدىرىنا ارا­لاسىپ, ونىسىنان تۇك تە شىقپاعان سوڭ بiر كەيiپكەرiنiڭ پروتوتيپi ەتiپ الۋعا عانا شاماسى جەتتi. سۇلۋ دا­ۋىس, سۇلۋ ونەر ولمەسiن دەگەنi عوي. بەلگiلi اقىن تىنىشباي راحىمنىڭ ءانشi جونiندەگi وچەركiنiڭ بەلگiلi باسى­لىمدا جاريالانباي, قورعاسىنىنىڭ كۇرەسiنگە لاقتىرىلاتىنى دا وسى كەز. ەستۋiمiزشە, انشiگە جاسالعان وسى سيپاتتاعى سۇمدىقتار از بولماعانعا ۇقسايدى.

تالانتتى ادامدار استە بiر-بiرiن تەز تۇسiنەدi. كوبiنە iشتەي ۇعىسادى, iشتەي مويىندايدى, iشتەي تۇسiنەدi. بiزدە ايقايلاپ مويىنداۋ جوق. ايقايلاپ مويىنداۋدىڭ ءوزi ەرلiككە پارا-پار قاسيەت پە دەيمiن. ماسەلەن ماعاۋيننiڭ كەكiلباەۆتى كلاسسيك دەگەنi ءتارiزدi. قازiر 70 جىلدىعىن وتكiزiپ جاتقان ولجاستى ۇلكەن ساحنادا تۇرىپ م.اۋەزوۆتiڭ “ۇلى” دەگەنi ءتارiزدi. Iشتەي ۇعىنىپ, iشتەي مويىنداپ, سىرتقا شىعارماي كەتكەن سەزiمنەن باسقانى قايدام, ۇلتتىڭ ازاپ شەگەتiنi اقيقات. قازاقتىڭ كiرپياز ونەردەگi وكiلدەرi بiر-بiرiن باتىر دەپ جاتسا, امانكەلدi ۇلكەن ساحنادا سەگiز جىل ەمەس, بiرنەشە سەگiز جىل جۇرەر مە ەدi. ساحناعا سىيماي كەتكەن جوق, سىيىسپاي كەتكەن جوق پا؟ وسىنىڭ ءبارi كوبiنە اينالىپ كەلگەن­دە ورتانى بەرمەي جۇرەتiن ورتاشا تالانتتاردىڭ iسi.

سەمبيندi كەزiندە قاتار جۇرگەندەردiڭ كوبiسi دە iشتەي مويىن­دادى. داۋىستاپ ايتسام, اسى­رىپ جiبەرەم بە دەدi, سىبىرلاپ ايتسام, جەتەر جەرiنە جەل ۇرلەپ جەتكiزە مە دەپ تە كۇدiكتەندi. سودان دا بولار, بالكiم, سەمبين جونiندە ءباسپاسوز بەتiندە از جازىلدى. سودان دا بولار, بالكiم, ناسي­حاتى از دەدi مە, ول وزiنە تيەسiلi اتاقتان دا كەش قالدى. بiر تويدى اتقارۋعا عانا داۋىسى جەتەتiندەردiڭ, ومiرiندە بiر كiتاپتى تاۋىسىپ وقىماعانداردىڭ, تويدىڭ, سالتاناتتىڭ انشiلەرiنiڭ سال­تاناتى اسىپ جاتتى.

وسىدان ونشاقتى جىل بۇرىن “ەگە­مەن قازاقستاننىڭ” رۋحانيات بولiمiندە iستەپ جۇرگەنiمدە “سول جايساڭدار قايدا ەكەن؟” دەگەن ايدار اشىپ, كورiنبەي كەتكەن بەلگiلi ادامدار جونiندە ماقالا بەرە باستادىق. سول كۇندەرi امانكەلدi سەمبيندi كوپ iزدەپ, ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى تەاتر-كوركەمسۋرەت ينستي­تۋتىنان (قازiرگi ونەر اكادەمياسى) تاپتىم. ابەكەڭ ءان كافەدراسىندا ەكەن. باياعىداي شىرقاپ سالار داۋىس جوق. “سىرلى اياقتىڭ سىنى كەتسە دە, سىرى كەتپەس” دەمەكشi, ەسەسiنە ابەكەڭ ءان الەمi تۋراسىندا ابدەن اشىلعان ەدi. “ەگەمەن قازاقستاندا” “قارعاش” اتتى ەسسە جاريالاندى. رەداكتسياعا كوپ وقىرمان حابارلاسىپ, ءانشiنiڭ ءومiرi تۋرالى ماعلۇمات العانىنا ريزاشىلىقتارىن بiلدiرiپ جاتتى. سول جولى ۇققانىمىز, ءانشiنi كوپ جۇرت iزدەيدi ەكەن, ساعىنادى ەكەن. كوبiسi “داۋىسى بار ما ەكەن ءالi” دەپ سۇرايدى. بايقادىڭىز با, داۋىسىن سۇرايدى. كەيiننەن انشiگە زامانبەك نۇرقادiلوۆ پەن شەرحان مۇرتازانىڭ ارقاسىندا “مامىر” ىقشاماۋدانىنان 4 بولمەلi پاتەر بەرiلدi. شەراعاڭ “قازاقستان” تەلەراديوكورپوراتسياسىنا بارعاندا بiردi-ەكiلi اندەرiن تاپتىرىپ, ەفيرگە شىعاردى. وكiنiشكە قاراي, ءانشiنiڭ كوپ رەپەرتۋارى تەلەديدار قورىندا ساقتالماعان بولىپ شىقتى. بۇدان وتكەن قىلمىس بولار ما؟ دۇنيەدەگi ەڭ سوراقىلىق – رۋحاني قىلمىسقا جول بەرۋ بولسا كەرەك. ءانشiنiڭ نۇرلى داۋىسىنىڭ نە جازىعى بار؟ بۇل ءارi-بەرiدەن سوڭ ۇلتتىڭ ەندi قايتا تۋماس بايلىعى ەمەس پە؟

تالانتتى تالانت قانا تۇسiنەدi, تا­نيدى.

تالانتتى ءتۇسiنۋ ءۇشiن دە تالانت كەرەك.

ەسiمنەن كەتپەيتiن ايرىقشا بiر ءسات – “قارعاش” ەسسەسi جاريالانعاننان كەيiن ءانشiنiڭ ءوزi رەداكتسياعا راحمەت ايتىپ كەلدi. ايان نىسانالىنىڭ كابينەتiندە ابەكەڭ اسقار سۇلەيمەنوۆپەن كەزدەستi. اسەكەڭنiڭ سونداعى ءانشiنi كورگەندەگi قالپى, ايتقان ءسوزi, ەش جاساندىلىعى جوق ديالوگتار ءالi كۇنگە كوڭiل تۇكپiرiندە سايراپ تۇر. ەرتەرەكتە قاعازعا تۇسكەن سول ديالوگتار شامامەن بىلاي ءورiلiپ ەدi.

– سلۋشاي, وتكەندە سەن تۋرالى بiر گازەتتەن وقىدىم. تاۋىپ جازعان ەكەن. شيك… بiراق سول وسىدان كەمi ون جىل بۇرىن جازىلۋى كەرەك ەدi. راسپاد ليچ­نوستي دەگەن وسى.

– شاكەڭنiڭ ارقاسى عوي.

– ءا, مۇرت پا؟ مۇرت ءمارت قوي. ونداي مۇرتتار مالو.

كۇزدiڭ قارا سۋىعىندا ويدا-جوقتا ۇشىراسقان ەكەۋ قاۋقىلداسىپ جات­تى. باياعى باس جاراتىن ازiلدەرi جوق. سوزدەرiنەن تەكتiلiكتiڭ تۇقىلى عانا بايقالادى. اۋىر تىنىستايدى, سىنىق سويلەيدi.

اسەكەڭنiڭ iشەتiنi قويۋ كوفە, تەمەكiنi ۇزدiكسiز تارتادى. ءانشiنiڭ بiر ءتۇرلi كوڭiلi بوسادى. اششى سۋعا ۇسىنىس جاسا­لىپ ەدi, ابەكەڭ “تازدان تاراق قالعالى قاشان؟” دەدi. مۇندايدا قاراپ قالاتىن اسەكەڭ بە, ۇستەمەلەتiپ سويلەپ جiبەردi.

– وسىدان ون جىل بۇرىن مولدا بولۋ كەرەك ەدi. ەندi كەش قۇرمەتتiم, تىم كەش. ەندiگiڭ دۇمشەلiك. سەن قىلمىسكەرسiڭ حالىق الدىندا. ويتكەنi, ءتاڭiرiنiڭ سىيلاعان الابوتەن داۋىسىن ءوز قولىڭمەن تارك ەتتiڭ, تالانتتى تۇنشىقتىردىڭ.

– اعاتاي-اي, وتكەندi ەسكە سالعالى تۇرسىز-اۋ.

– ەسكە سالىپ قايتەيiن, مىناداي بiر ءسوز ايتقىم كەلەدi. قالاي قابىلدايسىڭ ءوزiڭ بiلەسiڭ, ارينە. بiراق سەنiڭ الدىڭنان ءالi ءسوزiم قايتقان ەمەس. بiزدiڭ ەلدە تالانتتى قۇرتۋدىڭ ءتۇرلi تاسiلدەرi بولعان. مەن سونىڭ شەت-جاعاسىن تاياۋدا بiر گازەتتە ايتتىم. پاتشاعارلار ءۇزiپ-جۇلقىپ بەردi. جارايدى ول جاعى نە ۆاجنو. سونىمەن قالاي دەسەڭشi?!

– ايتا بەرiڭiز, اسقار اعا, مەنiڭ سiزدi قۇلاي تىڭدايتىنىمدى بiلەسiز عوي. اعامدى كورگەندەي بولىپ تۇرمىن. سiز رۋحاني اعامداي بولىپ ەدiڭiز عوي, ۇمىتقانسىز با؟

– بiزدiڭ قوعامدا تالانتتى تۇنشىقتىرۋدىڭ تاپتىرماس تاسiلدەرi – قىزمەتكە ءوسiرۋ, ەرتەرەك اراقپەن اۋىزداندىرۋ, بولماسا, پەنسياعا شىعارىپ جiبەرۋ. ار جاعىن وزدەرi بiلەدi. ايتپاقشى, سونسوڭ ءتۇبiن ءتۇسiرiپ كوزiنە ماقتاۋ, سىرتىنان داتتاۋ, سەن سول ماقتاۋدىڭ قۇربانىسىڭ. دۇرىسى كەزەڭنiڭ قۇربانىسىڭ, سەنiڭ تۇبiڭە جەتكەن – سيستەما.

– وسىلاي قارايىپ جۇرگەنiمiزگە دە شۇكiر دەيمiز عوي.

– تالانتتى تەنتiرەتiپ جiبەرۋدiڭ تاعى بiر تاپتىرماس ءتاسiلi ارiپتەستەرiنiڭ ۇنسiزدiگi. ادەيi ۇنسiزدiك, قىجىل ۇنسiزدiك.

– ادەمi ايتتىڭىز-اۋ, اعا!

– مەن ەمەس ايتقان, شوپەنگاۋەر.

– شوپەنگاۋەردiڭ سiزدەن قاي جەرi ارتىق؟

– سەن, يتاليانەتس, بۇل جولى قۇتىلىپ كەتتiڭ, وڭاي قۇتىلىپ كەتتiڭ؟ مەن سەنi كوپ iزدەدiم عوي. عافۋ ەت, سەن سەرi ەدiڭ, ءسۇمپيiپ قالىپسىڭ.

ءانشiنiڭ سول ساتتەگi جۇزiنە تەرەڭ ءۇڭiلiپ قاراعان جان كوپ شىندىققا كوز جەتكiزiپ, تۇلا بويى تۇرشiككەن بولار ەدi. بiر قاراعاندا ءجاي اڭگiمە كورiنەتiن وسى بiر ءساتتiڭ كوكiرەكتi ۋداي اشىتاتىن ىزعارى سۇمدىق ەدi.

نە بولدى؟ قالاي ءسوندi وتىڭ iشكi?

قالادىڭ قالاي ءانسiز وتىرىستى؟

گاۋھارىن تابيعاتتىڭ جانىڭداعى

تەڭiزگە تاستاعانىڭ وكiنiشتi…

كەزiندە اقاڭداي قۇسا بولىپ ارقانى كەزiپ كەتكەن ءانشiنi كورنەكتi كۇلاش اقىن دا وسىلاي iزدەپ ەدi.

سەمبيندi ساعىنعاندا ايتار اڭگiمە تەڭiزدiڭ تارتىلۋى ءتارiزدi, بiر كەلiپ, بiر كەتiپ تۇرادى. ايتاتىن نارسە كوپ. سونىڭ ءبارiن جۇيەلەپ ايتۋعا دا كوكiرەكتi ەمiن-ەركiن جايلاپ الىپ, ءار قياعا الىپ ۇشاتىن سەزiم دە ەرiك بەرمەيدi. بiز سەمبيندi جىل­دار بويى جوعالتىپ العانبىز. ەندi جوعالتپاۋىمىز كەرەك, ەندi باعاسىن – بەرۋiمiز كەرەك, باعالاۋىمىز كەرەك. ماماندار ونىڭ انشiلiك قۋاتىنىڭ سىرىن, قاسيەتiن سارالاپ, ارنايى سىنىپ اشىپ, لەكتسيا ارقاۋىنا اي­نالدىرۋى كەرەك. تەلەديدار, راديو بۇرىنعى ءان تاسپالارىنداعى داۋىسىن تاۋىپ, ارنايى كونتسەرت, كوركەم حابار, فيلم-كونتسەرت دايىنداۋى قاجەت. ونىڭ داۋىسىنداعى, شىعارماشىلىق بولمىسىنداعى ەرەكشەلiكتەر كەرەك بولسا, ارنايى عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنتسيالاردىڭ ارقاۋىنا اينالۋى قاجەت. ءوزi, شىعارماشىلىعى جونiندەگi جاريالانىمداردىڭ باسىن بiرiكتiرiپ, ارنايى كiتاپ شىعارعان ءجون. مiنە, ءسويتiپ, سەمبيننiڭ جاڭا ءداۋiرi باستا­لۋى ابدەن قاجەت. ءسويتiپ, رۋحاني دۇنيە بۇتiندەلۋi قاجەت.

تالانتتىڭ بiر بالاماسى – تاعدىر بولسا كەرەك. امانكەلدi سەمبين وسىناۋ زى­مىران جىلدار iشiندە بiر كiسiنiڭ, بالكiم, بiرنەشە كiسiنiڭ باسىنان وتەتiن تاعدىردىڭ سىيىن كەشتi. ول ءۇشiن ارينە, ەڭ الدىمەن ادام ءوزiن كiنالاسا كەرەك. “اقىندىق دەگەن بۇل ءوزi اۋزىندا بولۋ سىزداعان ءاربiر جارانىڭ” دەپ تولەگەن اقىن ايتپاقشى, ادامعا عۇمىر كەشۋ, تا­لانتتى ادامعا عۇمىر كەشۋ قاي كەزدە دە وڭاي بولماعان. بالكiم, سەمبينگە ءتاڭiرi وسىنشا ولشەۋسiز داۋىس بەرە تۇرا, پەندەسiن سىناۋ ءۇشiن, تاۋبەسiنە كەلتiرۋ ءۇشiن دە سونشا سوقتىقپالى, سوقپاقتى جول دا بەرگەن شىعار. سول تاعدىردىڭ ودان سايىن كۇردەلi, قىلكوپiر بولۋىنا قىزعانىش دەگەن قىزىل يتتiڭ ەتكەن قىزمەتi دە از ەمەس بولار.

ءتاڭiرiنiڭ تالانتقا عانا ءتان تاكاپپار مiنەز سىيلاۋى دا بار عوي. ءانشiنiڭ تۋراشىلدىعى, ەشكiمنiڭ الدىندا يلiكپەيتiندiگi سول تاعدىردىڭ بوياۋىن قالىڭداتا تۇسكەن سەكiلدi.

سەمبيندi ساعىنعان سايىن بiز تالانتتىڭ قادiرiن بiلە تۇسەتiن بولار­مىز. ماڭدايىنا جەل تيگiزبەي, الاقانعا سالا بiلسەك, ەندiگi تالاي تالانتتىڭ باعى اشىلىپ, پەندەشiلiك قاسيەتتەن ەرتە ارىلۋىنا كوپ كومەكتەسكەن بولارمىز. نەسiن جاسىرامىز, تالانتتى تانۋدا رۋحشىلدىقتىڭ ەمەس, رۋشىلدىقتىڭ العا شىعىپ كەتەتiنi دە بiر ارىلماس سو­رىمىز بولىپ تۇر عوي.

ەندi بiزدiڭ قولىمىزدان كەلەتiنi سەمبيندi ساعىنۋ عانا. ءانشiنi ورنى­مەن ماداقتاي وتىرىپ, ءوز ومiرiنەن دە كەمشiلiك iزدەي وتىرىپ, جالپى تالانتتار تۋرالى, تاعدىر تۋرالى تولعادىق. وسىنىڭ بارiنەن تۇيگەنiمiز, قوعامدى كەمەلدەندiرەتiن دە, مەملەكەت مارتەبەسiن كوتەرەتiن دە – دارىندى ادامدار. مەملەكەت سول ادامداردىڭ بار اقىل-ويىن, قابiلەتiن سانالى تۇردە رەتتەپ وتىراتىن اپپارات, ماشينە. مەملەكەت تالانتتى, ونىڭ الەۋەتiن پاي­دالانۋى كەرەك. اسقار سۇلەيمەنوۆتiڭ بiر كەيiپكەرi “مەن ايەلگە ەمەس, ادامعا ءزارۋمiن” دەيدi. دەمەك, ايەلدiڭ تالانت­تىسىنا, ادامنىڭ دارىندىسىنا ءزارۋ عوي. سول سياقتى قوعام دا, مەملەكەت تە قاشاندا تالانتقا تاۋەلدi, ءزارۋ. سوندىقتان, تالانتتىڭ قادiرiنە جەتە بiلسەك, وتكەنiمiز تۋرالى وكiنiپ جازاتىن اڭگiمەنiڭ ءورiسi دە تارىلا بەرمەك.

امانكەلدi سەمبيننiڭ الابوتەن تاعدىرىنىڭ اڭگiمە وزەگiنە اينالىپ, وتكەن كەزەڭنiڭ بiر كۇردەلi ساباعى رەتiندە قاراستىرۋىمىز دا تەكتەن تەك ەمەس.

ءتاڭiرiنiڭ الابوتەن سىيىنان – تالانتتان تالتۇستە ايرىلعاننان ساقتاسىن.

سەمبين تۋرالى اڭىزعا بەرگiسiز اڭگiمە ايتاتىنداردىڭ ەستە قالار بiر ەستi ءسوزi مىناۋ:

بiردە ءانشiنiڭ اناسى: “دۇنيەگە سىي­ماي كەتتiڭ-اۋ, قۇلىنىم!” دەپ تەرەڭ كۇرسiنگەن كورiنەدi.

عازيز انانىڭ تۇلا بويىن جارىپ شىققان وسى بiر جالعىز اۋىز سوزگە كۇنi بويعى ايتقانىمىزدىڭ ءبارi دە سىيىپ تۇرعانىنا يلانساق كەرەك.

تالانتقا دۇنيە تار. نەگە تار؟ تارىل­تاتىن كiم؟ كوبiنە ءوزiمiز ەكەن.