اسقار تاۋ الىستاعان سايىن, بيىكتەي بەرەدى.
حالىق ماقالى
ءبىرتۋار ونەر ساڭلاعى ءازىربايجان ءماديۇلى مامبەتوۆتى ەسكە العاندا, وسى ءبىر كوپكە بەلگىلى قاناتتى ءسوزدىڭ مەنىڭ دە ويىما ورالا كەتەتىنى بار. كوزىمە سوناۋ الىستا قالعان ستۋدەنتتىك جىلدارىم ەلەستەيدى. قازاق ساحناسىندا بىرىنەن سوڭ ءبىرى جاڭا دۇنيەلەر قويىلىپ جاتتى. قالتاي مۇحامەتجانوۆتىڭ «بولتىرىك بورىك استىنداسى», قانابەك بايسەيىتوۆ پەن قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ «بەۋ, قىزدار-ايى» جانە «قۇداعي كەلىپتىسى» – ىلعي اتى دا, زاتى دا جاڭا, ادامنىڭ كوڭىلىن كوتەرىپ, الداعى كۇندەرگە ۇمىتتەندىرەتىن شۋاقتى دۇنيەلەر. جاس كورەرمەندەردى بىردەن باۋراپ اكەتتى. ىشىندە قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى دە بارمىز. تالدىقورعاندىق كۋرستاس دوسىمىز اداەۆ مۇقاننىڭ تەاترعا دەگەن ىقىلاسى ەرەكشە. ول كونسەرۆاتوريادا وقيتىن سۇڭعىلا سۇلۋ قىزعا ولەردەي عاشىق. اۋزىنا اراق المايدى, تەمەكى شەكپەيدى. شالبارىنىڭ قىرى پىشاقتاي, اق جەيدەسىنىڭ جاعاسىن ءومىرى كىر شالمايدى. ويتكەنى, سۇيگەن قىزى – بولاشاق اكتريساعا لايىقتى بولۋى كەرەك. لەكتسيادان قولى بوساعاندا وتىرا قالىپ پەسا جازۋعا كىرىسەدى. بىزگە كورسەتپەيدى. بايقاتپاي ءبىلىپ الدىق دەيتىندەردىڭ وزدەرى دە تاپ باسىپ ايتا الماي, ءتورت اكتىلى تراگەديا بولار دەپ قانا توپشىلايتىن. ارادا جىلدار وتكەندە, مۇقان ادەبيەتتە كورىنە المادى, مۇمكىن سۇيگەن قىزىنا دەگەن ءساتسىز ماحابباتى كەرى اسەرىن تيگىزدى مە ەكەن, بىلمەيمىن. ال ونىڭ سۇيگەن قىزى, شىنىندا, اكتەرلىق ونەردە ۇلكەن بيىككە كوتەرىلدى. تەاتر ونەرى تاريحىنان ويىپ تۇرىپ ءوز ورنىن الدى. سول سەبەپتى دە اتىن اتاسام, ادەپسىزدىك بولار دەپ جاسىرىپ قالىپ وتىرمىن. مەن مۇنى ءازىربايجان مامبەتوۆ قويىلىمدارىنىڭ سول كەزدەگى جاستارعا تيگىزگەن ىقپالىنىڭ قانشالىقتى زور بولعاندىعىن ءبىلدىرۋ ءۇشىن ەسكە الدىم. مەن, ءتىپتى, دۋلات يسابەكوۆ, باققوجا مۇقاي, تولەن ابدىكوۆ, ءسۇلتانالى بالعاباي, باسقا دا قالام يەلەرىنىڭ دراماتۋرگيا جانرىنا كەلۋىنە دە ازەكەڭنىڭ ۇتىمدى ەڭبەگى ارقاسىندا تەاتر مەن اكتەر بەدەلىنىڭ شارىقتاپ ءوسۋى يگى ىقپالىن تيگىزگەن ەدى دەسەم, ارتىق ايتقاندىعىم بولماس دەپ ويلايمىن. اسىلى, ازەكەڭنىڭ رەجيسسەرلىق-شىعارماشىلىق العاشقى قادامىن كومەديا جانرىنان باستاۋى دا تەگىن ەمەس. ادامزات بالاسىنا وراسان زور قايعى-قاسىرەت, بۇلىنشىلىك اكەلگەن ەكىنشى جيھانگەرلىك سوعىس ىزعارىنىڭ قازاق جەرىندە دە ءالى تارقاپ بولماعان شاعى ەدى عوي. ادامدار كۇلمەك تۇگىل, جىميۋدىڭ ءوزىن ۇمىتقاندايتىن. سالقىن قاباق, ءپاس كوڭىل, جۇدەۋ ءيىن بوپ ءجۇرۋشى ەدى. بار قىزىعى جىلدا ەكى مەزگىل ءبىرىنشى مايدا جانە جەتىنشى قاراشادا كوشەگە شىعىپ, ساپ تۇزەپ ۇرانداتۋ, تاۋسىلمايتىن, ءومىرى ءبىر ءبىتىپ بولمايتىن جينالىستاردا پارتيا, پارتيا دەپ الدەبىرەۋلەردى اشكەرەلەۋ, جۇدىرىق ءتۇيىپ كۇجىلدەسۋ, ءدامى دە, ءمانى دە جوق, جاتتاندى, قاساڭ سوزدەردى ساپىرۋ بولاتىن. وسىندايعا ابدەن ەتتەرى ءولىپ, ءبىر-بىرىنە دەگەن سەنىمنەن قالعان ادامدار ومىردە ويىن-كۇلكى, ءازىل بارىن ءبىر دەمدە ەستەرىنە العانداي بولدى, وسى ءبىر سونۋگە اينالعان قاسيەتتى تۇيسىكتى وياتقانى ءۇشىن قازاق تەاترىنا, ونىڭ جاس رەجيسسەرى ءازىربايجان مامبەتوۆكە دەگەن العىستارىن جاۋدىردى. ازەكەڭنىڭ ونەردەگى جەكە تۇلعا رەتىندەگى جولىنىڭ وتە اسقاق بولعانىن وسىدان دا كورۋگە بولادى. ول تەاتردىڭ بەتىن مۇلدە جاڭا ادامي ارناعا بۇرار جولدا ق.مۇحامەتجانوۆ, ق.بايسەيىتوۆ, ق.شاڭعىتباەۆ, ت.احتانوۆ سىندى قالامگەرلەردىڭ دراماتۋرگ رەتىندە باقتارىن اشتى, م.اۋەزوۆ, ع.مۇسىرەپوۆ شىعارمالارىن جاڭاشا سويلەتتى, قالىڭ قازاق كورەرمەندەرىن الەمدىك دراماتۋرگيا الىپتارى سوفوكل, ۋ.شەكسپير, لوپە دە ۆەگا, م.فريش, ف.ەرۆە, ا.چەحوۆ قالامىنان شىققان جاۋھارلارمەن تانىستىردى. اسىرەسە, ءوزىنىڭ زامانداستارى قازاق ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆ, قىرعىز شىڭعىس ايتماتوۆپەن شىعارماشىلىق ىنتىماقتاستىعى ارقاسىندا بۇلاردىڭ اتىن ءوز ەلدەرىنىڭ شەڭبەرىنەن شىعارىپ, بۇكىل الەم جۇرتشىلىعىنا پاش ەتتى. الەمدىك مادەني قوردىڭ قازاقتىڭ, قىرعىزدىڭ ۇلتتىق رۋحاني جادىگەرلەرىمەن تولىعۋىنا لايىقتى ەڭبەك ءسىڭىردى. ارينە, ءا.نۇرپەيىسوۆتىڭ ءتورت كىتاپتان تۇراتىن «قان مەن تەر» ەپوحالدى رومانى دۇنيەگە كەڭ تارالدى, دەسەك تە, وسى روماننىڭ ساحنالانىپ, دراما تىلىندە سويلەۋى شىعارمانىڭ ءورىسىن بۇرىنعىسىنان دا كەڭەيتە تۇسكەنى, داڭقىنا داڭق قوسقانى ءسوزسىز. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن اكەم تەاتر تالدىقورعانعا گاسترولگە كەلگەندە قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ءسابيت ورازباەۆپەن ازىن-اۋلاق تىلدەسكەنىم بار. سوندا ول كىسى ونەردەگى باعىمدى اشقان ادام دەپ ازەكەڭدى ءجيى-ءجيى ەسكە الىپ وتىردى. «جاس ەدىم, دەيدى, سۇيەۋ قارتتىڭ ءرولىن تاپسىردى, قالاي وينايمىن دەپ قينالدىم. وبرازعا كىرە الماساڭ ءارتىس بوپ نە اقىڭ بار دەپ ازەكەڭ رەنجۋى مۇمكىن. ءتىپتى, اششى سوزبەن قاتتى ايتۋى دا. سودان, دەيدى سابەڭ, ءبىراز ۋاقىت كوكبازاردى جاعالادىم. سونداعى ساپىرىلىسقان ادامداردىڭ ىشىنەن قارتتاردى ىزدەدىم, جالىقپاي-تالماي ولاردىڭ ءجۇرىس-تۇرىستارىن, سويلەۋ مانەرلەرىن زەرتتەدىم. كەيىن ويىن ۇستىندە سول قارتتاردان العاندارىم پايداعا جارادى. سۇيەۋدىڭ وبرازىنا كورەرمەن ريزا بولدى. ماعان سەنگەنى جانە تالاپشىلدىعى ءۇشىن مەن ازەكەڭە شەكسىز ريزا بولدىم». سابەڭ ءوزىنىڭ ۇستازعا دەگەن اقكوڭىل, ادال نيەتىن ول دۇنيەدەن وتكەندە بىلاي دەپ ءبىلدىرىپتى: «ۇلى ۇستاز تۋرالى ويلاعاندا, ونىڭ ەڭبەكقورلىعى مەن تالاپشىلدىعى كوڭىلگە ورالا بەرەدى. ول نە نارسەنى قولعا السا دا, ءيىن قاندىرماي توقتاماس ەدى. ۇلكەننەندە, كىشىدەن دە, اتاقتىدان دا, جايدان دا ايانباي تەر توگۋدى تالاپ ەتەر ەدى». ءيا, الەمدىك ۇردىستە بار, بىراق بىزدە جوق بولاتىن, وسىدان بىرەر جىل بۇرىن اقتوبە قالاسىنىڭ تورىندە «قان مەن تەر» رومانىنىڭ كەيىپكەرلەرىنە ەسكەرتكىش ورناتىلدى. وسى كەيىپكەرلەردىڭ بەدەرلەنە تۇسۋىنە, حالىققا تانىمال بولا تۇسۋىنە شىعارمانى ساحنا تىلىندە كەستەلەگەن ءازىربايجان ءماديۇلى دا ايتارلىقتاي ەڭبەك ءسىڭىردى دەسەك, ارتىق ايتقان بولماسپىز.
وتكەن جيىرماسىنشى عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قازاق قاۋىمىنىڭ اۋزىنان ءبىر تۇسپەگەن, بۇگىنگى تىلمەن ايتقاندا, ونەر جۇلدىزدارى بولدى. وزدەرىن ولاي اتاماسا دا شىن جۇلدىزدار ەدى. جازۋشىلىقتا – مۇحتار اۋەزوۆ, باۋىرجان مومىشۇلى, ءىلياس ەسەنبەرلين, مۇقاعالي ماقاتاەۆ, مۋزىكادا ءشامشى قالداياقوۆ, نۇرعيسا تىلەنديەۆ, كينودا شاكەن ايمانوۆ, تەاتر سالاسىندا – ءازىربايجان مامبەتوۆ. پروزانى, ولەڭدى وقيدى, ءاندى ەستيدى, اتتەڭ, تەاتر قويىلىمىن تيراجداي المايسىڭ, سونىڭ وزىندە دە ازەكەڭنىڭ سپەكتاكلدەرىن كورمەگەندەردىڭ وزدەرى دە كورگەندەي ەتىپ سيپاتتار ەدى. ازەكەڭ سالىپ بەرگەن ىزبەن شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ «اق كەمەسى», «عاسىردان دا ۇزاق كۇن≫, ≪انا – جەر – انا≫ قازاقستانداعى بارلىق تەاتردىڭ ساحنا تورىنەن ورىن العانىنىڭ ءوزى نە تۇرادى. ءيا, ول تەاتر ونەرىندە جاڭا مەكتەپ قالادى جانە ونى كەيىنگىگە ميراس ەتىپ قالدىرىپ كەتتى. مەن بيىل ازەكەڭ ساحنالاعان ≪عاسىردان دا ۇزاق كۇندى≫ ارنايى بارىپ كوردىم. سپەكتاكلدىڭ وقيعا جەلىسى, كەيىپكەرلەر تاعدىرى, ۋاقىت بەدەرى ساحنالىق شەشىممەن توننىڭ ىشكى باۋىنداي جىمداسا ۇيلەسىم تاپقان. ادام دەگەن اتقا ءتان اياۋشىلىق مەيىرىم, ۇلكەننىڭ كىشىگە قامقورلىعى, شىن جاناشىرلىق, شىنايى ماحاببات پارتيا ايتتى, پارتيا تالاپ ەتتى, پارتياعا جات پيعىل دەگەندى جەلەۋ ەتكەندەردىڭ ءبىر جاعى ادەيى ارانداتۋىنان, ەكىنشى جاعىنان سول ۇستانىمداردىڭ انتيگۋماندىق تابيعاتىن تۇسىنبەيتىن تاس كەۋدە ناداندىقتان تۋعان قاتىگەزدىك پەن قىساستىق ارەكەت اراسىنداعى تراگەديالىق شارپىسۋلار كوزىقاراقتى كورەرمەننىڭ وسى كۇننىڭ وزىندە دە ۇرەيىن ۇشىرىپ, بويىنداعى ىستىق قانىن ۇيىتادى ەكەن. مەن سونى سەزدىم. بۇكىل وقيعا سايراپ جادىڭدا قالادى, كەيىپكەرلەردىڭ كەسكىن-كەلبەت, مىنەز-قۇلقى, ياعني بار بولمىسى جۇرەگىڭدە مورلەنەدى. قوعام دەگەنىمىز – ادام. ازەكەڭنىڭ دە ونەردەگى باستى ۇستانىمى كورەرمەنگە وسى ادامنىڭ قاندايلىعىن تانىتۋ ەدى. ول قاي شىعارمانى قولعا الماسىن كوزقاراسى ءۇشىن تاياق جەپ, قۋدالانعان نەمەسە ۇپاي جيناپ, ءوسىپ, توبەگە شىعىپ العان الۋان تاعدىرلى, الۋان پيعىلدى ادامداردىڭ وبرازىن جاساۋعا وتە مۇقيات قارادى. ءسابيت ورازباەۆ كۋالىك ەتكەندەي, ارتىستەردەن دە سونى تالاپ ەتتى. ايشىقتى, بەدەرلى نارسە قاشان دا كوزگە الدىمەن تۇسەدى. ازەكەڭنىڭ ءوز ونەرىنىڭ سالاسىندا كەڭ تانىلۋىنىڭ, اسپەتتەلۋىنىڭ باستى سىرى دا, مىنە, تاپ وسىندا جاتسا كەرەك.
سول وتكەن عاسىردىڭ سوناۋ الپىسىنشى جىلدارىندا تەاتر ونەرىنىڭ كوگىندە جۇلدىز بوپ جارق ەتىپ كورىنگەندە, ءبىز ونى, ءومىردىڭ نەبىر ىستىق-سۋىعىنان ءوتىپ, كوپتى كورگەن, ەڭ كەمى جىگىت اعاسى جاسىنداعى ابدەن ىسىلعان ادام شىعار دەپ ويلايتىنبىز. جوق, جيىرمانىڭ ورتاسىنا جاڭا شىققان قىلشىلداعان جاس ەكەن. ≪كوپ جاساعاننان سۇراما, كوپتى كورگەننەن سۇرا≫ دەگەن اتالى سوزگە جۇگىنسەك, جاس بولسا دا ءومىردىڭ اۋمالى-توكپەلى ۇلكەن مەكتەبىنەن ءوتىپ ۇلگەرگەن دانا ەكەن. رەسەيدە تۋىلۋى, قيىندىق-جوقشىلىقپەن وتكەن بالالىق شاعى, قازاقستانعا – اتا جۇرتىنا ورالۋى, ەس بىلگەننەن ونەر جولىن تاڭداپ, ماسكەۋدىڭ مەملەكەتتىك تەاتر ونەرى ينستيتۋتىن ءتامامداۋى ونىڭ ونەردەگى كورەگەندىگى مەن جاڭاشىلدىعىنىڭ تابانتاسى مىعىم بولعانىن ايعاقتايدى ەكەن. ورىس تەاتر ونەرى كارى ەۋروپامەن يىق تىرەسكەندەي قاۋقارلى, جۇزدەگەن جىلدارعا سوزىلعان باي تاريحى بار. ينستيتۋتتا وعان بەلگىلى پروفەسسور ن.گورچاكوۆ جەتەكشىلىك ەتتى, ا.پەتروۆسكي, ۆ.ساحنوۆسكي, يۋ.زاۆادسكي سىندى شەبەرلەردەن ءدارىس الدى. باستان كەشكەن جەكە ومىرلىك تاجىريبەسى, تەوريالىق مول ءبىلىمى ونىڭ قازاق ساحناسىن جاڭاشا تۇرلەنتۋىنە نەگىز قالادى.
عۇلاما مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ≪قاراگوزى≫ – قازاق ادەبيەتىندەگى جۇمباعى كوپ, كۇردەلى شىعارمالاردىڭ ءبىرى. مۇندا تازا ماحاببات پەن اراسى جەتى اتاعا تولمايتىن قان جاقىندىق ماسەلەسى توقايلاسقان. جانە مۇنى ۇلى مۇحاڭ اشىق ايتپاي, جەر قويناۋىنىڭ اسىل كەنى سياقتاندىرىپ, تەرەڭ قاتپارعا جاسىرعان. وسى جاعدايدى العاش اڭداعان, حالقىمىزدىڭ ەلدىك اتىنا كىر كەلتىرەر مەزگىلسىز بە, ورىنسىز با, ايتەۋىر, قالاي دا زالالدى ماحابباتتىڭ تراگەدياسىن اشۋ جولىندا شىعارمانى جاڭاشا زەردەلەگەن, قۇپيا ەسىگىنە ساي كەلەر جاڭا كىلت ىزدەپ, ونى تاپقان دا ازەكەڭ ەدى. مىسالى, ول قاراگوزدىڭ پسيحولوگيالىق تۇرعىدان باعىنىشتى نازىك قىز ەكەنىن تانىدى. ونى بۇگىنگى كۇن تالعامىنا سايكەس, جالاڭاش كۇيدە كورسەتۋگە تالپىنۋى دا سوندىقتان بولاتىن. قاراگوز جىندانادى. نەگە؟ ويتكەنى, ول ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قالعان نازىك جان. ال جانى نازىك ادام مۇندايدا جىندانباعاندا قايتەدى. بۇل دا كەيىنگى رەجيسسەرلار ءۇشىن ۇنەمى نىساناعا ۇستار ءبىر ۇلگىلى مەكتەپ بوپ قالاندى.
مەن ازەكەڭدى ءبىر-اق رەت بەتپە-بەت كوردىم. وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدار اياعى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, بەلگىلى اكتەر, قازىر قاراعاندى قازاق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى كەڭەس جۇمابەكوۆتىڭ ۇيىندە شاي باسىندا كەزدەستىم. ىشىمىزدە سول كەزدەگى قاراعاندى وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستىعى رىمبالا وماربەكوۆا دا بولدى. ءوزىن بۇرىن جۇزبە-ءجۇز كورمەسەم دە, داڭقى ارقىلى كوكىرەگىمدە بەلگىلى ءبىر وبرازى قالىپتاسىپ, كادۋىلگى ەسكى تانىسىمداي بولىپ كەتكەن ادام. 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى كەزىندە ونىڭ جازالاۋشىلاردان كورگەن قورلىق ازابى تۋرالى, جازىقسىز قيانات كورگەن جاستارعا اراشا تۇسەمىن دەپ ءجۇرىپ باسىنا تيگەن سوققىدان دەرتتى بولعانىن ەستىگەنمىن. وسى وقيعانى مەن ≪قازاق ادەبيەتى≫ گازەتىندە جاريالانعان ونەرپاز قىزدىڭ قياناتقا ۇشىراعان تاعدىرى جايىنداعى ≪قاراداق≫ دەگەن اڭگىمەمدە پايدالانعان بولاتىنمىن. ونىڭ ۇستىنە ازەكەڭ تۋرالى كەيبىر جاعىمسىز قاڭقۋ سوزدەردەن دە حابارىم بار-تىن. جوق, مەن وتە بايسالدى, سالماقتى دا سابىرلى ادامدى كوردىم. ءوزى جايىندا ءبىر اۋىز ءسوز ايتقان جوق. بار ايتقانى تەاتردىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭگى ءورىسى جايىندا بولدى. قازاق ءتىلىنىڭ ساقتالۋىنىڭ دا, ءورىسى كەڭەيۋىنىڭ دە بىردەن-ءبىر كەپىلى ۇلتتىق تەاترلارىمىز دەگەنى جادىمدا ماڭگى جاتتالىپ قالدى. مەن اڭگىمەمە ازەكەڭدى پروتوتيپ ەتىپ العانىم ءۇشىن جانە ءوزىمنىڭ سىرتتاي توپشىلاۋىمنىڭ ءوز كوزىممەن كورىپ, ءوز قۇلاعىممەن ەستىپ وتىرعان ≪تۇپنۇسقاعا≫ دالمە-ءدال ساي كەلگەنى ءۇشىن ىشتەي قاتتى قۋاندىم. ەر بوپ تۋعان ادام اينىمايدى, ەر بوپ ولەدى. وسى ورايدا قاليبەك قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى ەركىن جۋاسبەكتىڭ مىنا ءبىر سوزىندە كوپ ءمان بار. ≪شىن مانىندە, دەيدى ول, ساحنا ءۇشىن تۋىپ, ساحنامەن ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن بىرگە بولعان, بۇل ازەكەڭ. استانادا جاڭا تەاتر اشىلىپ جاتقاندا, ەلباسى شاقىرۋىمەن, دەنساۋلىعى ناشارلىعىنا قاراماي, كەلىپ, جاس تەاتردىڭ بۋىنى بەكۋىنە, ونەرى وسۋىنە, كاسىپتىك دەڭگەيىنىڭ ورلەۋىنە كۇش سالىسقان, ازەكەڭ≫.
نەسىن جاسىرامىز, كەزىندە ازەكەڭنىڭ كوش باسىندا ۇزاق ءجۇرىپ قالعانى كەيبىرەۋلەر ءۇشىن الدىنداعى بوگەت سياقتى كورىنگەنى دە اقيقات. ۋاقىت – سىنشى. كوپ دۇنيە وزگەردى. تەاترلارىمىز دا وزگەرىپ, جاڭارىپ جاتىر. تابىس تا, سوعان لايىق ماراپاتتار دا بار. بىراق ءازىربايجان ءماديۇلى مامبەتوۆ كەزىندە قازاق تەاترى جەتكەن بيىككە, ودان اسپاق تۇگىل, ءالى ەشكىم جەتكەن دە جوق دەسەم, بىرەۋلەردىڭ شىمبايىنا ءتيىپ, تالاس تۋعىزا قويماسپىن دەپ سەنەمىن. قازاق تەاترىن جاڭا ورىسكە شىعارعان دارا تۇلعا تۋرالى ويىمدى زامانىمىزدىڭ زاڭعار جازۋشىسى ءابىش كەكىلباەۆتىڭ: ≪ۇلتتىق ونەرىمىزدىڭ بيىك سەرپىنىن كورسەتىپ, حالىق تاعدىرىنىڭ قيلى زاماندارىن بەينەلەگەن ≪اباي≫, ≪انا –جەر –انا≫, ≪قان مەن تەر≫ قازاق رەجيسسۋراسىنىڭ ەتالوندارى بولىپ قالا بەرمەك≫ دەگەن قىسقا دا نۇسقا سوزىمەن تۇيىندەۋدى ءجون كوردىم.
وتەن احمەت, ونەرتانۋشى
