ءسىزدىڭ «حالىقتىق ءىرو» باعدارلاماسى بويىنشا اكتسيالار ساتىپ الۋ نيەتىڭىز بولسا, بىرنەشە قاراپايىم قادام جاساۋ عانا جەتكىلىكتى.
ءبىرىنشى قادام. بروكەرلىك كومپانيانى تاڭداپ الىڭىز
الدىمەن بروكەرلىك كومپانيامەن (بروكەرمەن) شارت جاساسۋ كەرەك.
بيرجادا باعالى قاعازداردىڭ ساۋداسىن تەك ارنايى ليتسەنزياسى بار بروكەر ارقىلى عانا جۇرگىزۋگە بولادى.
بروكەردى تاڭداعان كەزدە ونىڭ تاجىريبەسىن, كوميسسيا شاماسىن, كليەنتتەرگە ارنالعان قوسىمشا شارتتاردى ەسكەرۋ دۇرىس بولادى. بەلسەندى بروكەرلىك كومپانيالاردىڭ ءتىزىمىن قازاقستاننىڭ قور بيرجاسىنىڭ سايتىنان www.kase.kz تابا الاسىز.
ءسىز كەز كەلگەن ۋاقىتتا بروكەرلىك كومپانيانى اۋىستىرا الاسىز. ينۆەستوردىڭ قاراجاتى مەن باعالى قاعازدارى قۇجاتسىز نىساندا ورتالىق دەپوزيتاريدەگى شوتتا ساقتالادى.
ەكىنشى قادام. بروكەرمەن شارت جاساسىڭىز
بروكەرلىك قىزمەت كورسەتۋ تۋرالى شارت جاساسۋ ءۇشىن جەكە كۋالىك (پاسپورت) جانە ستن قاجەت. بروكەرلىك كومپانيالاردىڭ كوبى الماتى قالاسىندا ورنالاسقان. بىراق ەلىمىزدىڭ كەز كەلگەن ايماعىندا بروكەرلىك قىزمەت كورسەتەتىن «قازپوچتا» اق بولىمشەسىنە بارا الاسىز, سونىمەن قاتار ول ءوز تاراپىنان ترانسفەر-اگەنت بولىپ تابىلىپ, باسقا بروكەرلىك كومپانيالارمەن شارت جاساسۋعا كومەكتەسە الادى.
ترانسفەر-اگەنت ليتسەنزياسى سونداي-اق «قازاقستاننىڭ حالىق بانكى» اق-دا دا بار.
ترانسفەر-اگەنت – باعالى قاعازدار نارىعىنىڭ كاسىبي قاتىسۋشىسى. ول ينۆەستورلار مەن بروكەرلەر بولىپ تابىلاتىن ءوز كليەنتتەرى اراسىندا قۇجاتتاردى (اقپاراتتى) قابىلداۋ جانە تاپسىرۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتەدى.
ءۇشىنشى قادام. ورتالىق دەپوزيتاريدەگى شوتىڭىزعا اقشا سالىڭىز
شارتتىڭ نەگىزىندە بروكەر ءسىز ءۇشىن ورتالىق دەپوزيتاريدە شوت اشادى. اكتسيالاردى ساتىپ الۋ ءۇشىن ول شوتقا تەڭگەمەن اقشا اۋدارۋىڭىز كەرەك. ونى كەز كەلگەن بانكتە نەمەسە «قازپوچتا» اق بولىمشەسىندە جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.
ءتورتىنشى قادام. بروكەرگە بۇيرىق بەرىڭىز
ورتالىق دەپوزيتاريدەگى شوتقا اقشا تۇسكەننەن كەيىن ءسىز بروكەرگە نەمەسە ترانسفەر-اگەنتكە («قازپوچتا» اق, «قازاقستاننىڭ حالىق بانكى» اق) اكتسيالاردى ساتىپ الۋعا بۇيرىق بەرە الاسىز, وندا قاجەتتى مالىمەتتەر: ساتىپ الىناتىن باعالى قاعازداردىڭ ءتۇرى, سانى, باعاسى كورسەتىلەدى.
ءسىز ول بۇيرىققا قول قويىپ, بروكەرگە تاپسىرۋىڭىز كەرەك. مامىلە اياقتالعاننان كەيىن بروكەر سىزگە ول تۋرالى حابارلايدى.
ينۆەستوردىڭ شىعىندارى قانداي؟
«حالىقتىق ءىرو» باعدارلاماسى بويىنشا اكتسيالاردى ساتىپ العان كەزدە ءسىز بروكەرگە (ترانسفەر-اگەنتكە) كوميسسيالىق تولەم جاسايسىز. ول ساتىپ العان باعالى قاعازداردىڭ جالپى سوماسىنا قاراي ەسەپتەلەدى. ءار ءتۇرلى بروكەرلىك كومپانيالاردىڭ الاتىن كوميسسيا شاماسى ءار ءتۇرلى.
مىسالى, «قازپوچتا» اق-دا ول مامىلە سوماسىنان 0,05% قۇرايدى, بىراق ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ (مرپ) جارتىسىنان كەم بولماۋى ءتيىس. قازىرگى ۋاقىتتا ول 809 (سەگىز ءجۇز توعىز) تەڭگە بولىپ تابىلادى.
مىسالى, ءسىز «قازپوچتا» اق ارقىلى جالپى سوماسى 500 000 (بەس ءجۇز مىڭ) تەڭگەگە اكتسيا ساتىپ الدىڭىز دەيىك. بروكەر كوميسسيانىڭ ەڭ تومەن شاماسىن الادى, ول بۇگىنگى كۇنى 809 تەڭگەنى قۇرايدى. ەگەر ءسىز اكتسيالاردى 2 000 000 (ەكى ميلليون) تەڭگەگە ساتىپ الاتىن بولساڭىز, وندا بروكەرلىك كوميسسيا 1 000 ء(بىر مىڭ) تەڭگەنى قۇرايدى.
ەگەر ءسىز «حالىقتىق ءىرو» بارىسىندا ساتىپ العان اكتسيالاردى بيرجادا ساتىپ جىبەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداساڭىز, بيرجانىڭ كوميسسيالىق تولەمىن تولەۋىڭىز كەرەك. ونىڭ شاماسى دا مامىلە سوماسىنا بايلانىستى. ءبىر ميلليون تەڭگەدەن از سوماعا اكتسيا ساتىپ الىنعان جاعدايدا بيرجالىق الىم 100 تەڭگەنى قۇرايدى, ءبىر ميلليوننان ءۇش ميلليونعا دەيىن – 150 تەڭگەنى, ءۇش ميلليوننان بەس ميلليونعا دەيىن – 200 تەڭگەنى, ال بەس ميلليوننان جوعارى بولسا – مامىلە شاماسىنىڭ 0,01% قۇرايتىن بولادى.
بروكەر مەن بيرجا كوميسسياسىن ينۆەستورلار اكتسيالاردى ساتىپ العان كەزدە دە, ساتقان كەزدە دە ءاربىر مامىلەدەن تولەيدى.
«حالىقتىق IPO» قاتىسۋ جانە اكتسيالاردى ساتىپ الۋ تۋرالى شەشىمدى جاۋاپكەرشىلىكپەن, جاقسىلاپ ويلانىپ قابىلداۋ كەرەك. باعالى قاعازدارعا ينۆەستيتسيالاۋ تاۋەكەلمەن تىكەلەي بايلانىستى. ەگەر سىزدە باعدارلاما جونىندە سۇراقتار تۋىنداسا, 8 800 080 50 70 «جەدەل جەلى» تەلەفونى بويىنشا حابارلاسىپ, كەڭەس الا الاسىز (الماتى قالاسى ءۇشىن – 8 (727) 250 70 00). قوڭىراۋ تەگىن.
www.halyk-ipo.kz رەسمي ۆەب-سايتىنداعى اقپاراتپەن تانىسىڭىز.
