– Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ «Ädılettı Qazaqstannyŋ ekonomikalyq baǧdary» atty Qazaqstan halqyna Joldauy tolyǧymen ekonomikalyq mäselelerge arnaldy. Prezident el ekonomikasyn damytuǧa qatysty naqty zerttelgen, eseptelgen auqymdy joba-josparymen tanystyryp, būl baǧyttaǧy ärbır problemaǧa jeke-jeke toqtaldy. Ärbır özektı tüitkıldıŋ ekonomikamyzdyŋ damuyn qalai tejep otyrǧanyna mysaldar keltırıp, ony şeşudıŋ naqty joldaryn körsettı.
Menıŋ baiqaǧanym, būl Joldauda eŋ aldymen ūlttyq ekonomikanyŋ qūrylymyna qatysty reformanyŋ basty baǧyttary aşyq aityldy. Elımızdıŋ ekonomikalyq qauıpsızdıgı, azyq-tülık qauıpsızdıgı, ūlttyq ekonomikanyŋ ışkı jäne syrtqy syn-qaterlerge tözımdılıgı aldyŋǧy qatarǧa şyqty. Mūnyŋ sebebı, qazırgı kezde geosaiasi ahual uşyǧyp, älemdık naryqta ekonomikalyq tejelu anyq baiqalady.
«Barşa adamzat türlı syn-qatermen betpe-bet kelude. Köptegen el tabiǧi apatty, elektr quaty men azyq-tülık tapşylyǧyn bastan ötkerude. Mamandardyŋ aituynşa, biylǧy şılde älem tarihyndaǧy eŋ ystyq ai boldy. Köptegen elde infliasiia örşıp, qymbatşylyq bolyp jatyr. Memleketter arasynda türlı teketıres, qaruly qaqtyǧys beleŋ aldy. Bosqyndardyŋ sany 110 millionnan asty. Mūnyŋ bärı Qazaqstanǧa da salqynyn tigızedı» dep Prezident älemdegı ahualdyŋ bızge de jaǧymsyz jaǧynan yqpaly bolatynyna nazar audardy.
Memleket basşysy «Eşkım de syrttan kelıp Qazaqstandy körkeitıp jıbermeidı» dei kele, bız barlyq ekonomikalyq jüienı şūǧyl türde tüpkılıktı qaita qarap, özgertu jolymen ǧana örkendeitınımızdı qadap aitty. Öz ekonomikamyz özımızdı tolyq qamtamasyz ete alatyn jaǧdaiǧa jetu üşın qandai qadamdar jasauymyz qajettıgın jıpke tızgendei etıp egjei-tegjeilı tüsındırıp berdı. Mysaly, jaŋa önerkäsıp saiasatyn jürgızıp, elımızdegı jūmysqa otandyq şikızatty, tauar men kadrlardy paidalanu kerektıgın aitty. Şyndyǧyna kelsek, qazır bız aulalardy abattandyruǧa qajettı tauarlardy (balalar alaŋyndaǧy qūral-jabdyqtar) Reseiden tasymaldap otyrmyz. Arzan jūmys küşı esebınde qūrylysqa kadrlardy Özbekstan, Qyrǧyzstannan şaqyrtamyz. Būl ürdıske tosqauyl qoiatyn kez keldı.
Prezident ūlttyq qauıpsızdık mäselesıne erekşe nazar audardy. Būl baǧyttaǧy maŋyzdy mäselenıŋ bırı – qorǧanys-önerkäsıp keşenın jan-jaqty nyǧaitu. Jasyratyny joq, bız qazır qorǧanys önerkäsıbınde importqa täueldılıkten aryla almai otyrmyz. Äskeri tehnikany körşıles elderden satyp alamyz. Prezident öz äskerımızdı zamanaui äskeri tehnikamen, qaru-jaraqpen qamtamasyz etu üşın jergılıktı öndırıstı damytudy bırınşı orynǧa qoiyp otyr. Būl oraida Arnauly qorǧanys-önerkäsıp keşenın damytu qory arqyly öz käsıporyndarymyzǧa tıkelei qarjylyq qoldau körsetıletının mälımdedı.
Būl Joldaudyŋ basty jaŋalyǧy – jaŋa 5 ministrlıktıŋ qūrylǧany. Prezident ekonomikanyŋ strategiialyq jaǧynan maŋyzy zor ekı salasy – kölık-logistika jäne su şaruaşylyǧyn damytuǧa airyqşa toqtaldy. Qazırgı taŋda elımız kölık-logistika salasynyŋ äleuetın tolyq paidalana almai otyrǧanyna dälel-däiekter keltırdı. Sonyŋ bırı – syn kötermeitın avtojoldar qūrylysy, osy saladaǧy jemqorlyqtyŋ artuy. Prezident salany tiımdı basqaru üşın Kölık ministrlıgı qūrylyp, oǧan jol infraqūrylymyn salu mındetı de qosylatynyn aitty.
Soŋǧy kezderı bızdıŋ baspasözde jiı köterılgen mäselenıŋ bırı – su. Öitkenı kün saiyn küllı älemde sudyŋ qūny da, maŋyzy da bırneşe esege artyp barady. Halyq sany össe, sudy da köbırek tūtynamyz. Sonyŋ bır dälelı – elordadaǧy su mäselesınıŋ bırınşı orynǧa şyǧuy. Prezident 2040 jyldarǧa qarai Qazaqstandaǧy su tapşylyǧy 12-15 milliard tekşe metrge jetuı mümkın ekenın mälım ettı. Suǧa kelgende transşekaralyq su közderıne täueldı bolǧandyqtan ädıl, tiımdı su saiasatyn jürgızbesek, keiın barmaq şainap qalatynymyzdy alǧa tartty. Būl salada bızde mäsele şaş etekten. Sol sebepten Memleket basşysy Su resurstary jäne irrigasiia ministrlıgı qūrylyp, vedomstvo aiasynda Ūlttyq gidrogeologiia qyzmetı qaita jūmys ısteitının süiınşıledı.
Bibıgül JEKSENBAI,
Senat deputaty
