Astananyŋ mädeniet mekemeleri üşin osy apta «aşyq esik künimen» este qaldy. Olai bolatyny, körermenderiniŋ arasynda halyq qalaulylary boldy. Äri bir emes, birneşeuden, top-top bolyp bardy. Mäslihat deputattary aldaǧy sessiiaǧa tyŋǧylyqty daiyndalyp jatqanyn būǧan deiin de jazǧanbyz. Mine, sol ürdis osy aptanyŋ tört küninde jalǧasyn tapty. Qalaulylar özderin ükilegen sailauşylarymen didarlasyp, olardyŋ kökeiin tesken mūŋ-mūqtajdarymen tanysyp qaitty.
Astanalyq sirk ärtisteri deputattarǧa: «Öner, mädeniet salasyn retteitin zaŋdarda «sirk ärtisi» degen atymen joq» dep mūŋyn şaqty. Sondai-aq, osyǧan deiin köp aitylyp kelgen taǧy bir mäsele – arena ärtisteriniŋ zeinetke şyǧu jasyn tömendetu qajettigi de söz boldy. 50 men 60-tan asqan ärtisterge arenada oinaqtap öner körsetu oŋai emestigin jaqsy tüsinse de, bizdiŋ qoǧam sol mäseleni tübegeili şeşip bermei-aq qoidy. Al körşiles Özbekstan men Qyrǧyzstanda būl baiaǧyda-aq şe-şimin tapty. Qalaulylar mūnyŋ bir künde şeşiletin is emestigin aityp, sol mäseleniŋ soŋyna tüsetinderine söz berdi. «Därigerler men sizderdiŋ jūmystaryŋyz birdei. Biz adam tänin emdeumen ainalyssaq, sizder olar-dyŋ ruhani örleuine kömektesesizder, iaǧni janyn emdeisizder. Jaǧdai-laryŋyzdy tüsinemiz. Biz, deputattar – taǧaiyndalǧan emes, özderiŋiz taŋdaǧan adamdarmyz. Sondyqtan, qoldan kelgenşe sizderdiŋ mäsele-leriŋizdi şeşuge tyrysamyz», – dedi mäslihattyŋ mädeni-äleumettik damu jönindegi tūraqty komissiiasynyŋ töraǧasy Abai Baigenjin.
Kelesi küni deputattar S.Seifullin atyndaǧy mūrajai, «Naz» memleket-tik bi teatry, «Quyrşaqtar teatry», «Täuelsizdik», «Beibitşilik jäne kelisim», «Jastar» sarailary men elordalyq filarmoniianyŋ ūjymdarymen kezdesip, saliqaly sūhbat qūrdy. Qazirgi zaman öner mūra-jaiynyŋ qyzmetkerleri de osy aptada deputattardyŋ jüzin köru märtebesine ie boldy. Oŋ qolynyŋ sūq sausaǧyna qazaqtyŋ «qūstūmsyq» jüzigin taqqan mūrajai direktory Nelli Şivrina meimandarǧa qabyrǧaǧa ilingen kartinalardy maqtanyşpen körsetti. Tipti, är surettiŋ tarihy men tuyndy avtorlarynyŋ ömirbaianyn da baiandap berdi. Qonaqtardy «quys üiden qūr qol şyǧarmaiyn» dedi me, mūrajaidyŋ mūŋyn jasyryp qalmady. Ondaǧysy – jeke kolleksionerlerdiŋ qolyna ötip ketken qūndy kartinalardy satyp aluǧa mäslihat qosymşa qarajat qarastyrsa degen ötiniş. Mäsele qarjyǧa kelgende qylqalam tuyn-dylaryna süisinip, taŋdai qaǧyp tūrǧan deputattardyŋ öŋi birden saliqa tartty. Söitip, būl mäseleni sessiianyŋ enşisine qaldyrudy ūiǧardy. Aitpaqşy, keibir deputattar osy sessiiaǧa daiyndyq barysynda qaladaǧy mädeniet mekemelerin aralap qalǧanyn quanyşpen jetkizdi. Äsirese, bizdiŋ sūhbattasymyz Qarşyǧa Qūlmūhanov onysyn aşyq aitty. Ol: «Şynyn aitu kerek. Būǧan deiin uaqyt tapşylyǧy men jūmystyŋ köptiginen keibir mekemelerge bara almadym. Endi mine, aldaǧy sessiiaǧa daiyndyqtyŋ arqasynda, biraz dünieni körip qaldym…» dep aǧynan jaryldy.
Söitip, aǧymdaǧy aptanyŋ tört künin mädeniet mekemelerin aralauǧa arnaǧan deputattar keşe qalalyq äkimdikte jinaldy. «Astana qalasyndaǧy mädeniet salasynyŋ jaǧdaiy men damuy jäne onyŋ elor-dalyq tūrǧynnyŋ dünetanymyn qalyptastyrudaǧy röli turaly» döŋgelek üstel mäjilisin ötkizdi. Aty aityp tūrǧandai, jiyn Astananyŋ mädeni ahualyn saralauǧa arnaldy. Oǧan mäslihat deputattarynan bölek, Mädeniet basqarmasyna qarasty ūjymdardyŋ basşylary qatysty. Maqsaty – atalǧan salanyŋ ahualymen tanysyp, artyq-kem qalǧan tūstarymyzdy tügendeu. Sala mamandaryn söiletip, özekjardy mäseleni birlesip şeşu üşin keŋesu. Öner ökilderi ökpelerin aityp, naqty ūsynys-taryn ortaǧa saldy. Mäselen, Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettik akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ ärtisi Tilektes Meiramov jas buynnyŋ teatrǧa kelmeitinin aityp keiidi. Eger, körermen teatrǧa öz aiaǧymen kelmese, ony küştep äkelu kerek. «Äuezov teatryna adam kelmei, oryn tolmai qalǧanda, mektep oquşylaryn alyp kelgende, akterler: «ba-la-şaǧany nege äkelesizder?» dep renjitinbiz. Sonda Äzirbaijan Mämbetov: «Äi, nege renjisiŋder? Bir künmen ömir süruge bolmaidy ǧoi. Bügingi oquşy – seniŋ erteŋgi körermeniŋ. Teatrǧa keludi olar büginnen bastap üirenedi» deitin. Sondyqtan, osy mäseleni sizderdiŋ aldaryŋyzǧa qoiyp otyrmyn. Öitkeni, mūny tek teatr ǧana şeşe almaidy», – dedi T.Meiramov.
«Atameken» etno-memorialdyq mūrajai keşeniniŋ direktory Ümithan Mūŋalbaeva da «mūrajaiǧa oquşylar kelmeidi» dep mūŋyn şaqty. Onyŋ aituynşa, bärine kinäli – ūstazdardyŋ selqostyǧy. Sondai-aq, jinalǧandar mädeniet mekemeleriniŋ jarnamasy azdyǧyn alǧa tartty. Ony deputattar da qostady. Deputat V.Petruşak osy oraida balalyq şaǧyn esine aldy: «Bizdiŋ bala künimizde qala köşelerinde «qūrmet taqtasy» tūratyn. Sol taqtada oqu, öner, eŋbek ozattarynyŋ sureti ilinetin. Bizder ony körip, eliktep, solar siiaqty boluǧa talpynyp östik. Meniŋşe, keŋestik jüieniŋ sol yntalandyru ädisin engizu kerek».
Aqyldasuǧa jinalǧan qalaulylar men atqaminer şeneunikter ūjym basşylary aitqan tilek ūsynystyŋ biri qalmai, sessiiada qaralady dep tarqasty.
Ainūr ŞOŞAEVA
