DİABET EMI TABYLA MA?
Kanadanyŋ därıgerlerı aştyq jariialau arqyly ekınşı deŋgeilı qant diabetınen aryluǧa bolatynyn däleldedı.
Därıger-ǧalymdar ekınşı deŋgeilı diabetke şaldyqqan 40-70 jas aralyǧyndaǧy üş er adamǧa arnaiy eksperiment jasaǧan. Täjıribe kezınde ekı pasient künara «oraza» ūstasa, bıreuı üş künnen aş jürgen. Būl dieta 10 aiǧa jalǧasypty. Nätijesınde oŋ äserın berıp, üşeuı de bır aidan keiın antidiabetikalyq därılerden bas tartqan.
Osyǧan deiın DDSŪ älemde 347 mln adam qant diabetımen auyratynyn habarlaǧan. Boljam boiynşa 2030 jylǧa taman ärbır jetınşı ölımge osy auru sebep bolady eken.
MİGRANTTAR AIаLDAITYN JER – İSPANİIа
Jerorta teŋızı arqyly bas sauǧalap baratyn bosqyndardyŋ, negızınen, aialdaityn jerı – İspaniia. Ötken üş künde qūtqaruşylar İspaniia jaǧalaularynan 1,8 myŋ migranttyŋ jetkenın anyqtady.
Düisenbı künı Gibraltar būǧazyna 357 adamy bar 8 qaiyq, Alboran teŋızınıŋ jaǧasyna 303 adam mıngen 6 qaiyq jäne 31 jolauşysy bar taǧy bır qaiyq jetken. Al ötken senbı-jeksenbı künderı İspaniianyŋ qūtqaruşylary atalǧan jaǧalaulardan jalpy sany 1181 migrant mıngen 30 qaiyqtyŋ kelgenın anyqtady. Osylaişa üş künnıŋ ışınde İspaniiaǧa 1872 zaŋsyz migrant bas sauǧalap barǧan.
Biyl İspaniiaǧa barǧan migranttar sany kürt artty. Jyl basynan berı Jerorta teŋızı arqyly 38451 bosqyn barypty. Būl ötken üş jyldy qosa eseptegennen de köp. Halyqaralyq köşı-qon ūiymynyŋ mälımetı boiynşa 2018 jyly Europa elderıne 84,3 myŋ adam atalǧan teŋız arqyly jetken.
JAPONİIа QARSY
Reseidıŋ Kuril aimaǧynda äskeri synaq ötkızu josparyna Japoniia tarapy qarsylyq tanytyp, Mäskeuge narazylyq bıldırdı.
Japoniia ükımetınıŋ bas hatşysy Esihide Suganyŋ aituynşa, Reseidıŋ būl äreketı Tokionyŋ ūstanymyna säikes kelmeidı ärı äskeri küşeituge alyp keledı. Al «RİA Novosti» agenttıgı Mäskeudıŋ äskeri synaq ötkızu jospary turaly Tokiony habardar etken.
Ötken aida Vladimir Putin Japoniia premer-ministrı Sindzo Abege jyl soŋyna deiın beibıt kelısım ornatudy ūsynǧan. Alaida japon tarapy şekara dauy şeşılmeiınşe mūndai kelısımge qol qoiylmaitynyn jetkızdı.
Aita keteiık, ekı memleket arasyndaǧy beibıt kelısım 70 jyldan berı jasalmai keledı. Tokio jaǧy İturup, Kunaşir, Şikotan jäne Habomai araldaryn kerı qaitaryp alǧysy keledı. Al Mäskeu atalǧan oryndar Ekınşı düniejüzılık soǧystan keiın KSRO qūramyna kırgenın alǧa tartady.
