«Osydan otyz jyl būryn, 1990 jyldyŋ qoŋyr küzı… Mihail Gorbachevtyŋ Keŋes Odaǧy degen alyp eldıŋ tızgının ūstaǧanyna bes jyldan asqan, qaita qūru, jedeldetu, jariialylyq siiaqty tyŋ nauqandar nätijesınde qaryştap ılgerı basyp, güldene, örkendai beredı degen qyzyl imperiia kerısınşe kerı ketıp, kobesı sögıle bastaǧan sät edı. Jetpıs jyldan astam aidai älemnıŋ jartysyn uysynda, yqpalynda ūstaǧan, aitqanyn ıstetken sosializm qorǧany qaljyrai bastaǧan edı būl tūsta.
Qūramyna enetın odaqtas elderdıŋ özı erkındıktı sezıne bastaǧan, ünı şyǧa bastaǧan, özın-özı tani bastaǧan, täuelsızdık elesı kezıp jürgen kez edı alyp imperiiany. Mıne, osyndai sätte Odaq qūramyndaǧy Qazaqstan Täuelsızdık deklarasiiasyn jariia ettı. Būl 1990 jyldyŋ 25 qazany bolatyn. Men ol kezde oblystyq «Oŋtüstık Qazaqstan» gazetınde tılşılık qyzmet atqaryp jürgenıme bes jyldan asqan, köp ūzamai «Sosialistık Qazaqstan» gazetınıŋ Şymkenttegı menşıktı tılşısı boldym.
Qyzyl imperiia şeŋgelı bosaŋsyp köbesı setınei bastaǧan sätte är ūlt ötkenıne köz jügırtıp, joǧalǧanyn tügendeuge kırıstı. Ǧasyrlar boiy eŋsesı ezılgen qazaq jūrty da qarap qalǧan joq. Eŋ aldymen, gazet aşty. «Gazet ūlttyŋ özımen özı syrlasatyn, söilesetın qūraly» degen eken ötken ǧasyr danyşpany. Sondyqtan dauys dalaǧa jaiylmau üşın, qaǧazda qattalu üşın, ortaq şeşım ızdep tabu üşın gazet qajet edı. Būryn Ortalyq komitet oblys pen audandarda ǧana partiialyq basylym ūstauǧa rūqsat bergen, endı oblys ortalyqtary – ırı şaharlar öz gazetın aşa bastady. Mūndai ırı şaharlarda jergılıktı ūlt sany 10-20 paiyzdan aspaityn, Keŋes bilıgı türlı şekteu, amaldarmen auyl qazaǧyn qalaǧa qonystandyruǧa qarsylyq bıldırıp keldı. 1989 jyly elımızdegı ırı şahar – Şymkentte «Şymkent kelbetı» basylymy düniege kelse, 1990 jyldyŋ 13 qazanynda Halyq deputattary Selinograd qalalyq keŋesınıŋ şeşımımen «Aqmola aqiqaty» aptalyq gazetı oqyrmanǧa jol tartty. Qala ol kezde Aqmola emes, naǧyz aqiqattyŋ da auyly alystau. Qazaqy ruhtyŋ, täuelsızdıktıŋ aqjoltaiyndai bolǧan basylym qazaǧy da, qazaqylyǧy da az qalada ūlttyŋ eŋsesın tüzep, joǧalǧanyn tügendeuge alǧaşqy nömırlerden-aq atsalysa bastady. Jariialylyq zamany qanat bıtırıp, jel bergen jergılıktı ziialy qauym özekjardy ötkır pıkırın üstın-üstın joldap jatty basylymǧa. Sol tūstaǧy şahar basşysy, ūltjandy azamat Amanjol Bölekbaev pen alǧaşqy redaktor – Kenje Jūmaǧūlovtyŋ basylym baǧytyn aiqyndap, jolyn naqtylaudaǧy eŋbegı erekşe.
Arqa tösındegı qalanyŋ orny men maŋyzy artqan saiyn onyŋ resmi basylymyna jükteler mındetter de auqymdy bola beredı. 1994 jyly şıldenıŋ 6-sy künı Joǧarǧy Keŋes Prezident N.Nazarbaevtyŋ memleket astanasyn Aqmola qalasyna köşıru turaly ūsynysyn maqūldap, qauly qabyldady. Al soŋyra Elbasy qaulysyna säikes Aqmola qalasy 1997 jylǧy 10 jeltoqsannan bastap el astanasy bolyp jariialandy. Kelesı jyly jazda erke Esıl jaǧasyndaǧy şahardyŋ – Qazaq elı jaŋa astanasynyŋ halyqaralyq tūsaukeserı öttı. Ūly köş bastaldy qazaq dalasynda. «Qūdıretı bölek, qūty bar, Saryarqa bügın än sap tūr. Vokzaldaryŋnan kütıp al, baq ızdep kele qalsaq bır» dep Almatyda jatyp ataqty Tūmanbai aqynnyŋ jyr jazatyny osy kez. Men būl kezde «Egemen Qazaqstan» gazetınıŋ ortalyq apparatyna Almatyǧa auysqanmyn.
Ǧasyrlar almasyp jatqan tūsta el gazetı – «Egemen Qazaqstan» jaŋa elordaǧa alǧaşqylardyŋ qatarynda köş tüzeuge qamdanyp jatty. Aldymen osynda bölımşe qūryldy da, köp ūzamai būryn audandyq äkımdık ornalasqan ekı qabatty eskı ǧimaratty redaksiiaǧa bölgen soŋ sony jöndep, jasqaudyŋ qamyna kırısıp kettık. Osy sätte «Egemen Qazaqstannyŋ» tızgının Erjūman Smaiyl ūstaǧan edı. Men bas redaktordyŋ bırınşı orynbasary retınde şūǧyl türde Aqmolaǧa qonys audardym. Bır jarym ǧasyrdai būryn menıŋ babam orys patşasy ızıne tüsken Kenesary sarbazdarymen bırge osy öŋırden Syrdariia jaǧalauyna ketken eken, jaŋa astana ırgesı qalanyp jatqan tūsta taǧdyr menı qaitadan Aqmolaǧa äkeldı. Babalarymyz qazaqtyŋ soŋǧy hanyna ılesıp ketse, täuelsız Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı bastaǧan ūly köşke erıp, ǧasyrlar toǧysynda Mäŋgılık eldıŋ bas qalasyna qaita oraldyq. Jasyl jelekke oranyp, asqar taularǧa süiengen Almatydan keiın tyŋgerler qalasy sūrqai, keiıpsız körıngenımen, eŋse biık, köŋılımız şat bolatyn.
Ūlt köşınıŋ keruenderı toǧysqan Aqmola ülken qūrylys alaŋyna ainaldy, «Taq auǧan jaqqa baq auady» degendei elımızdıŋ tükpır-tükpırınen jaŋa ömır bastauǧa kelgender qala tūrǧyndarynyŋ qataryn arttyrdy, onyŋ kün sanap, ai sanap kelbetı özgeruıne özındık üles qosty. Osy tūsta qalam-qaǧazdy jiyp qoiyp, basşymyz Sauytbek Abdrahmanov tapsyrmasymen bız de qūrylysqa bel şeşe kırısıp kettık. Selinograd audany äkımdıgı bas gazetke syiǧa tartqan ekı qabatty eskı ǧimarat kürdelı jöndeuden ötkızuge kelmegendıkten, eskını jamap es ketırmei, bärın syryp tastap, jaŋadan saluǧa tura keldı. Nätijesınde ainalasy 5-6 jyl ışınde redaksiianyŋ 8 qabatty keŋse ǧimaraty, 2 jataqhana, 2 tūrǧyn üi salynyp, qyzmetkerler jatyn orynmen tolyq qamtamasyz etılıp qana qoimai, qalanyŋ eskı audanynyŋ kelbetı özgeruıne «egemendıkter» erekşe üles qosty. Keiınnen redaksiia qonystanǧan köşe – «Egemen Qazaqstan» gazetı atandy.
Ainalasy 8 jyl ışınde oblys ortalyǧy – şaǧyn şahar gazetı – bas qalanyŋ bas basylymy degen därejege jettı. Äuelı «Aqmola aqşamy», al 1998 jylǧy 12 mamyrdan «Astana aqşamy» ataldy, söitıp respublikaǧa taraityn basylymǧa ainalyp, aptasyna 3 ret şyǧa bastady.
Qala tırşılıgıne qatysty mäseleler ūsaq-tüiek demei tügel qamtylyp otyrdy. Olqy soqqan tūstar da közden tasa qalǧan joq. Ūltqa, ruhaniiatqa qatysty mäseleler de jüielı, josparly türde jaryq kördı. Sondyqtan da gazet oqyrmandary tek bas qalamen şektelmei aimaqtardan da tabylyp jatty. Basylym katologqa respublikalyq basylym retınde enıp, elge tarala bastady.
Basylymnyŋ qalyptasyp, öz baǧytyn, örnegın ornyn tabuyna bas redaktor – Jūmagül Sauhat, Maǧjan Sadyhanov, Nūrtöre Jüsıp, Amantai Şärıp, Erbolat Qamenovten özge ūzaq jyl basşylyq qyzmette bolǧan Bauyrjan Omarov, Ǧalym Qojabekov, Talǧat
Batyrhanūly ülken üles qosty. Dihan Qamzabekūly, Kämel Jünıstegı, Ziiabek Qabyldinov, Qasym Taukenov, Aldan Smaiyl, Saiyn Nazarbekūly siiaqty aitary bar, oiy ūşqyr avtorlar gazet mazmūnyn baiytyp, tartymdylyǧyn arttyra tüstı.
Oblystyq jäne respublikalyq basylymdarda otyz ekı jyl eŋbek etken soŋ taǧdyr tartuymen 2017 jyly «Astana aqşamynyŋ» tabaldyryǧyn attadym. Özındık dästürı qalyptasqan ūiymşyl ūjym ünemı ızdenıs üstınde. «Qala men sala» aidary arqyly ülken megapolis tırşılıgınıŋ san qatparyna üŋılsek, «Şahar şejıresı», «Talaiǧy tarih» arqyly ötkenge köz jıberdık, eskı ǧimarattar tarihyn bederledık. Özge ülken qalalardan ne üirenuge bolady dep tūraqty aidar aştyq. Al «Körşı aqysy» degen bette bauyrlas, ırgeles elderdegı nazar audaryp, ülgı alatyn mäseleler ortaǧa salyndy. «Ūlt ūpaiy», «Aqtaŋdaqtar aqiqaty» elımızdıŋ kielı jerlerı, aglomerasiia, innovasiia, sifrlandyru, qazaqylandyru siiaqty taqyryptar ünemı qattalyp otyrdy. Ūjym ızdenısı baǧalanyp, 2018 jyly Qazaqstan Prezidentınıŋ Alǧys haty men respublikalyq «Nūr – Sūŋqar» syilyǧyna ie boldyq.
Otyz jyl boiy bas qalamen bırge jasap kele jatqan, elordamen bırge eŋse tıktegen basylym – «Astana aqşamy» alda da şahar şejıresın şynaiy sipattap, oqyrman yqylasyna bölenudı maqsat tūtady.
