Eşkı sütı – em

Elordada tūryp-aq mal şaruaşylyǧynan näpaqa tauyp otyrǧandar joq emes. Solardyŋ bırı – eşkı şaruaşylyǧymen ainalysatyn jeke käsıpker Bolat Qasenov.

Onyŋ būl käsıppen ainalysyp jürgenıne jetı jyldan asypty. Äzırge şarua adamynyŋ qorasyndaǧy Seksek ata tülıgınıŋ sany 30-ǧa juyq bolsa, onyŋ on şaqtysy – laqtar. Būlardyŋ jartysy et baǧytyndaǧy qazaqy tūqym bolsa, qalǧany – şveisariialyq asyltūqymdy süttı eşkıler. Künıne kem degende 10-15 litrlık ydys sütke tolatyn körınedı. Al naryqtaǧy bır litr eşkı sütınıŋ baǧasy – 800, 1000 teŋge.
– Süttı dükenderge, bazarǧa aparyp äure bolmaimyz. Kündelıktı tūraqty tūtynuşylarymyz ben körşılerımız satyp alady. Qalǧanyn özımız ışemız. Şynyn aitqanda, sodan artylmaidy da. Degenmen sūranys joq emes. Sondyqtan aldaǧy uaqytta şaruaşylyǧymyzdy keŋeitsek dep josparlap otyrmyz. Bıraq ol üşın jeke jer alyp, qora salmasaq, üi­degı 20 sotyq jer tarlyq ete­dı, – degen Bolat Qasenov mal şa­ruaşylyǧy äkesınen miras bolyp qalǧan käsıp ekenın aitady. – Marqūm äkemız ejelden mal baqty. Men bala künımnen äkeme kömektestım. Ata käsıptıŋ tızgının ūstauǧa sol kezden aŋsarym audy. Jalpy, üide bes aǧaiyndymyz. Äpkem men ını-qaryndastarymyz – bärımız osy üide (Lesozavod yqşam audany – red.) tuyp-östık. Qazır olar türlı salada qyzmette, qalada tūrady. Men qaraşaŋyraqtyŋ tütının öşırmei, osynda qaludy jön kördım. Qazır üş balam bar. Aldy oquşy. Özımnıŋ negızgı mamandyǧym – tehnolog. Bıraq jetı jyldan berı eşqandai jerde jūmys ıstemeimın. Bar jūmysym – osy şaǧyn şa­ruaşylyǧym. Osymen otbasymdy asyrap otyrmyn. Eşkılerden bölek ekı siyrym men 4-5 jylqym bar.
Kündelıktı örıske şyǧyp, şöptı jerden jūlyp jemei, qorada qamauly tūrǧan maldyŋ kütımı, älbette, oŋai emes. Eŋbek adamynyŋ aituynşa, qalanyŋ ışınde oryn tar bolǧandyqtan, qala syrtyndaǧy jaiy­lymǧa tek anda-sanda ǧana şyǧaruǧa mümkındık bolady eken.
– Eşkınıŋ sütı ǧana emes, etı de dieta­lyq taǧam ǧoi. Onymen qosa, toqysa, jünı de – jyly kiım. Bıraq tört tülıktıŋ būl türı mäpelep ūstamasaŋ, äsıre talǧampaz. Jazda ystyqqa, qysta suyqqa şydamsyz. Aldyndaǧy kez kelgen jem-şöptı de talǧamai jei bermeidı. Sondyqtan jusan siiaqty bırqatar taŋdauly şöptıŋ türlerı men sūlyny üzbei äkelıp otyramyz. Qala syrtynda şaǧyn şabyndyǧymyz bar. Qorada tūrǧanda maldar qys boiy 4-5 maşina şöp, aptasyna 10 qap jem jeidı. Jaqsy kütımnıŋ nätijesınde eşkı maly jylyna ekı ret töldeidı. Sonyŋ arqasynda jyl on ekı ai sütı dastarqanymyzdan äste üzılgen emes. Äzırge şaruaşylyqta bır adam ǧana jūmys ıstep jür. Sabaqtan tys uaqytta balalarym da kömektesedı. Keleşekte memlekettık baǧdarlama arqyly käsıbımızdı keŋeitsek, bırneşe adamdy jūmyspen qamtysaq degen oiymyz bar, – deidı ol.
Ǧalymdardyŋ paiymdauynşa, eşkı sütınıŋ qūramynda adam aǧzasyna paidaly därumender öte köp. Mysaly, onda kalsii, magnii, fosfor, marganes, mys, A, V, S jäne D därumenderı, askorbin qyşqyly bar. Onymen qosa biologiialyq qūndylyǧy mol, emdık qasietı erekşe taǧamnyŋ asqazan aurularyn, anemiia, közdıŋ naşar köruın, diatez siiaqty dertterge şipa ekenın aitady mamandar. Şveisariianyŋ taulyq şipajailarynda tuberkulez, anemiia men rahit auruyna şaldyqqandardy eşkı sütımen äu bastan-aq emdegen desedı. Öitkenı eşkı malyna tuberkulez ben brusellez jäne siyrda kezdesetın basqa da aurular darymaityn körınedı. Kanadalyq därıgerlerdıŋ mälımetınşe, eşkı sütı terı men buyn auruyna da şaldyqqandardyŋ sauyǧuyna jaqsy äser etıp, sol siiaqty ötke tas jinalu men fibromioma, balalar epilepsiiasyn emdeude de paidasy zor. Jalpy, pediatrlardyŋ basym köpşılıgı eşkı sütıne erekşe yqylas bıldırude. Sebebı mūny 6 aidan asqan balalar tūtynsa, ış ötuden saqtaidy eken.