Aiajan DÄUITÄLİEVA:
Bırınşıden, tek jaŋa üilerdı ala alasyz. Al jaŋa üiler salynbai jatyp satylyp ketedı. Ekınşıden, üşınşı päterdı alu maqsatynda ötınış bıldırgen azamattar baǧdarlama jeŋıldıkterın paidalana almaidy. Üşınşıden, ipotekalyq nesienıŋ ailyq tölemaqysy otbasy tabysynyŋ 30 paiyzynan aspauy tiıs. Mysaly, sız aiyna 57 myŋ teŋgeden tölep otyrsaŋyz, otbasyŋyzdyŋ ailyq biudjetı 190 myŋ teŋgeden tömen bolmauy qajet. Är otbasy müşesınıŋ ailyq tabysy, balalaryna jūmsalatyn qarajatqa deiın esepteledı. Törtınşıden, azamattyŋ jūmys ornynan resmi kırısı 6 aidyŋ ışınde üzılmeuı tiıs. Ol jekemenşık kompaniialarda jyl saiyn jyldyŋ soŋynda jūmystan şyǧarylyp, qaŋtardan bastap jūmysqa qaita qabyldanatyn azamattar üşın qolaisyz. Iаǧni, nesie ala almai qalady. Būl men bıletın tūstary ǧana. Qarapaiym halyqtyŋ tabysy būl baǧdarlamamen baspana aluǧa jetpeitın siiaqty. Al jetkenderı üstınen bırneşe eselep töleidı, ärine.
Müsırkep ÄLIMJANOV:
Qazaqstannyŋ tūrǧyn üi, baspanaǧa qatysty qai baǧdarlamasy bolsa da, qara halyq üşın qoljetımsız. «7-20-25» te orta qoŋdy qazaqstandyqtar üşın ǧana tiımdı. 45-150 myŋ jalaqysy bar adamdar joǧarydaǧy baǧdarlama boiynşa baspanaly boludy armandamasa da bolady. Al halyqtyŋ 60-70 paiyzy – tömendegı sanattyŋ qatarynan. Būl mäsele batys elderınde baiaǧyda şeşımın tapqan.
Köp el kezınde han saraiyndai dalityp qos qabatty, üş qabatty zäulım üilerdı jypyrlatyp salyp, sonyŋ köbı sodan endı özderı qūtyla almai, türlı qyzyq-quanyşyn ötkızetın jūrtqa jaldap jür. Eger de salyq töleudıŋ batystyq nūsqasy elımızde jüzege assa, menşık iesı boludan el basyn alyp qaşatyn bolady. Bızde bai da, kedei de salyqqa tabysynyŋ on-aq paiyzyn töleidı. Eger de, naryqty erte igergen elder sekıldı tapqan tabysynyŋ kölemıne säikes salyqty ösırıp otyrsa, köp dünie özgerer edı. Ökınışke qarai, bızdıŋ bilık ondai qadamǧa barmaidy-au. Öitkenı zaŋ şyǧaratyn Senat pen Mäjılıste otyrǧandar men bilıktegılerdıŋ denı – qaltalylar.
