Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı halyqqa özınıŋ kezektı Joldauyn jasady. Joldauda elımızdıŋ ışkı saiasi jaǧdaiyna erekşe män berıp, şikızat öndırısıne täueldı elde qordalanǧan ekonomikalyq problemalardy jaiyp saldy. «Ūlttyq tabystyŋ igılıgın jūrttyŋ bärı bırdei körıp otyrmaǧandyǧyn jasyrmady. Soŋǧy uaqyttarda aqşanyŋ qūnsyzdanyp, halyqtyŋ äl-auqatynyŋ tömendıgı aiqyn sezıldı. Prezident közımız körgen qant tapşylyǧynyŋ qarapaiym tūrǧyndardy tityqtatqanyn aşyq aitty. Üş bırdei mūnai öŋdeitın zauyty bar elde dizel otynynyŋ jetıspeuşılıgın, ırı kölemde mūnai öndıretın el üşın ūiat jaǧdai – bitum tapşylyǧyn qadap aitty. «Ükımet osy mäselenı tübegeilı şeşuge tiıs. Ekonomikany odan ary monopoliiasyzdandyru üşın naqty institusionaldyq şeşımder qabyldau qajet» degen tūjyrymy jūrtşylyqqa ūnady. Ondaǧan jyldar boiy şeşımın tabuǧa tiıs tüitkıldıŋ jyldam tüiının tarqatpasy tüsınıktı. Degenmen oǧan qol jetkızuge bolatyndyǧyna kämıl senemız.
Prezidenttıŋ «Bız «körpege qarai kösılu» qajet ekenın ūmytpauymyz kerek» degenı maqaldy eske tüsıru emes ekenın jaqsy bılemız. Teledidardan milliondaǧan biudjet qarjysy maqsatsyz jūmsalypty degendı estıgende qairan qalamyz. Barşamyzdyŋ köksegenımız – şikızatqa täueldı elde ärbır tiynnyŋ ornymen jūmsalyp, qajettılıktı qanaǧattandyratyny. Osyǧan bailanysty Qasym-Jomart Kemelūlynyŋ «Biudjet saiasatyna reforma jasalady. Aqyrǧy nätijenı döp basuymyz kerek. Biudjet kodeksınde şektı normativter bekıtıledı. Ony biudjettı josparlau jäne oryndau kezınde mındettı türde ūstanu qajet. Biudjet qarajatynyŋ qaitarymy boluy kerek. Memleket qarjyny oŋdy-soldy şaşyp, ysyrap etuge jol bermeidı» degen şeşımı äldeqaşan aityluǧa tiıs ekendıgın eskertkendei.
Memleket basşysy taǧy bır maŋyzdy mäsele bılım beru jüiesıne, sonyŋ ışınde tärbiege, mektepke deiıngı tärbie jūmysyna toqtaldy. Pandemiia jaǧdaiynda sapasy kürt naşarlaǧan orta bılım sapasy turaly aitty. Orta bılımnıŋ sapasynyŋ tabysty ūlt boludyŋ taǧy bır maŋyzdy şarttarynyŋ bırı ekendıgın qadap aitqan Prezidenttıŋ «ärbır oquşynyŋ bılım alyp, jan-jaqty damuy üşın qolaily jaǧdai jasalyp, sol üşın «Jaily mektep» ūlttyq jobasy qolǧa alyndy» degenı el bolaşaǧyna alaŋdaitynyn aiqyn körsettı. Sonymen qatar jastardyŋ joǧary bılım alyp, bılıktı maman bolyp qalyptasuy üşın «ūlttyq bıryŋǧai testıleudıŋ nätijesıne jäne basqa da körsetkışterge bailanysty bılım beru granttaryn ärtürlı deŋgeide böludı josparlap otyrǧandyǧyn, onyŋ kölemı 30-dan 100 paiyz aralyǧynda bolatyndyǧyn» jetkızdı. «Bılım aluǧa jyldyq ösımı 2-3 paiyz bolatyn jeŋıldetılgen nesie de berıledı. Būl şaralar joǧary bılımnıŋ qoljetımdılıgın arttyryp qana qoimai, qoǧamda ärıptestık jäne özara jauapkerşılık qaǧidatyn nyǧaita tüsedı» dep qabyldanǧan şeşımdı bekıte tüstı.
Joldauda bırqatar äleumettık maŋyzdy mäseleler köterıldı. Tömengı jalaqy kölemı, äielderdıŋ zeinetke şyǧu jasy, solardyŋ ışınde köpşılıktıŋ kökeiınde tūrǧan ūlttyq qordyŋ jyl saiynǧy investisiialyq tabysynyŋ 50 paiyzyn balalardyŋ arnauly jinaqtauşy esepşotyna audaru turaly ūsynys eldı eleŋ etkızdı. «Qarjy är bala 18 jasqa tolǧanǧa deiın audarylyp tūrady, ony merzımınen būryn esepşottan şyǧaryp aluǧa bolmaidy. Jinaqtalǧan qarjy balalar kämelet jasyna tolǧannan keiın olardyŋ baspana nemese bılım aluyna jūmsalatyn bolady. Būl qarajat öskeleŋ ūrpaqtyŋ ülken ömırge qadam basuyna mümkındık beredı» degen paiymy qarjynyŋ jetıspeuşılıgınen bolaşaqta balalaryn oqyta almai qalamyn dep uaiymdaǧan azamattar üşın myqty yntalandyru ekenı aitpasa da tüsınıktı. «Arab elderınde sondai eken, bızde nege bolmaidy» degen kümänı men ümıtı zor saualǧa jauap tabyldy. Endıgı jerde balalarymyz qarjylai qoldausyz qalmaityn boldy. Sol üşın memleket basşysyna aitar alǧysymyz şeksız!
Orazgül Mūhatova,
Tarih ǧylymdarynyŋ doktory, professor,
Ş.Uälihanov atyndaǧy Tarih jäne etnologiia
institutynyŋ bas ǧylymi qyzmetkerı
