Prezident Qasym-Jomart Kemelūly Toqaevtyŋ halyqqa soŋǧy Joldauymen tanysyp otyrǧanda oiyma myna halyq maqaly orala kettı:
Oraǧyŋ ötkır bolsa,
Qaryŋ talmaidy.
Otanyŋ berık bolsa,
Jauyŋ almaidy.
İä, Prezidenttıŋ soŋǧy Joldauyn oqyǧanda būl maŋyzdy qūjattyŋ ideiasy, negızınen, eldıŋ berık bolaşaǧy men halqynyŋ bırtūtas ūlt bolyp qalyptasudyŋ qam-qaraketı ekenıne köz jetkızesız. Äsırese Joldaudaǧy üşınşı baǧdarda būl qaǧida taiǧa taŋba basqandai aiqyn körınıs tapqan.
Elımızdıŋ basty qūndylyǧy – adam jäne onyŋ qūqyǧy ekenı Ata Zaŋda anyq körsetılgen. Sondyqtan ūlttyq bailyqty teŋ bölu jäne barşaǧa bırdei mümkındık beru ekınşı respublikany nyǧaitudyŋ basty maqsaty bolmaq. Halyq auqatynyŋ oidaǧydai joǧary bolǧanda ǧana qoǧam ornyqty damidy. Būl – eşbır däleldı qajet etpeitın aksioma.
Halyqtyŋ äl-auqatyn arttyrudyŋ negızgı faktory jalaqynyŋ ösuıne tıkelei bailanysty. Osyǧan orai, Prezident Q-J.Toqaev eŋ tömengı jalaqyny 60 myŋnan 70 myŋ teŋgege deiın köterudı oryndy dep sanaimyn. Būl jiyntyq zeinetaqyny 2025 jylǧa deiın 27 paiyzǧa köteruge mümkındık beredı.
Aita ketu kerek, Prezident öz sözınde äleumettık mäselelerdıŋ ülken bır bölıgın köterdı. Sonyŋ bırı – soŋǧy jyldary kün tärtıbınen tüspei kele jatqan äielderdıŋ zeinetke şyǧu jasy. Ol 2028 jylǧa deiın 61 jas bolyp tırkelmek. Būl şekteu – qazırgı erlerdıŋ zeinetke şyǧu 63 jasynan ekı jas kem degen söz. Sonymen bırge äielderge jasalǧan jaqsylyq osymen şektelmeidı. 2023 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap bala kütımı boiynşa tölemder bırjarym jasqa deiın ūzartyldy. Būl şyn mänınde analarǧa säbilerdıŋ eŋ maŋyzdy jasynda balalarmen bırge boluǧa mümkındık beredı. Osy şaralar jas otbasylarǧa, äsırese jas analar men säbilerge jasalǧan memlekettıŋ qamqorlyǧy dep bılu kerek.
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Joldauyndaǧy eŋ kütpegen, maŋyzdy ūsynystardyŋ bırı Ūlttyq qor-balalarǧa tübegeilı jaŋa baǧdarlamasynyŋ «Balalar jyly» bastalǧany turaly habarlandyru boldy. Prezident balalardyŋ arnaiy jinaqtauşy şottaryna Ūlttyq qordyŋ jyl saiynǧy investisiialyq tabysynyŋ 50 paiyzyn merzımınen būryn alu qūqyǧynsyz, 18 jasqa tolǧanǧa deiın audarudy ūsyndy. Kämeletke tolǧannan keiın jinaqtalǧan soma tūrǧyn üi satyp aluǧa mümkındık beredı. Prezidenttıŋ pıkırınşe, būl qarajat öskeleŋ ūrpaqqa eresek ömırge naqty joldama beredı. Ūlttyq bailyqtan tüsken paidany öskeleŋ ūrpaq üşın kädege jaratu qazaq qoǧamynyŋ köpten berı aityp kele jatqan ūsynystarynyŋ bıregeiı deu kerek.
Joldaumen tanysa otyryp, men el jastary men bolaşaq ūrpaq üşın jüzege asatyn igılıktı şaralardyŋ osymen tämam bolmaitynyna nazar audardym. Sonyŋ bır aiǧaǧy – Prezident bılım, ǧylym, jastar tärbiesıne basymdyq beruı. Mysaly, kelesı jyly 100 myŋ jas jūmyspen qamtylady jäne olarǧa jeŋıldetılgen tärtıppen jyldyq ösımı 2,5 paiyzdan aspaityn şaǧyn nesie berıledı dedı. Būl şaralar qoǧamnyŋ barynşa üilesımdı ärı ädılettı boluyna yqpal etetını sözsız. Joldauda mektep jäne balabaqşalar mäselesı de Prezident nazarynan tys qalmady. «Jaily mektep» ūlttyq jobasy da halyq köŋılınen şyqty dep batyl aituǧa negız bar. Būl nysan tüptıŋ tübınde halyqtyŋ menşıgıne ainalady.
Erekşe aita ketetın mäsele – Prezident Q.K.Toqaevtyŋ jalpyhalyqtyq referendumda qabyldanǧan konstitusiialyq reformalardyŋ nätijesınde Ata Zaŋǧa säikes jer men tabiǧi resurstar halyqtyŋ menşıgı bolyp tabylatyny. Söitıp, Memleket basşysy otyz jyldan berı aitylyp, bıraq oryndalmai jürgen bır tüitkıldı mäselenıŋ tüiının şeştı. Ata mekennıŋ qasiettı jerıne endı eşkım zaŋsyz qol sūqpaidy dep sengımız keledı.
Joldauda ol sondai-aq bükıl zeinetaqy jüiesın qaita qarau qajettıgıne basa nazar audardy. Osylaişa, zeinetaqynyŋ eŋ tömengı bazalyq mölşerlemesı eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınıŋ 70 paiyzyna deiın, al eŋ joǧary mölşerlemesı 120 paiyzǧa deiın jetkızıletını atap ötıldı.
Halyqtyŋ qamyn oilau, olarǧa qamqorlyq tanytu, sapaly bılm beru, medisinalyq qyzmetterdı jaqsartu, jastar men pedagogtardy qoldau siiaqty mäseleler memlekettıŋ basty nazarynda boluy tiıs.
Sonymen bırge Joldaudyŋ maŋyzdy ūstanymy – eldıŋ tūrmysyn, äleumettık jaǧdaiyn jaŋa kezeŋ talaptaryna sai beiımdeu, eldıŋ tūrmys sapasyn köteru, azamattyq qoǧamnyŋ belsendılıgın arttyru igılıkterınıŋ jaŋa satysyna köterıluı auadai qajet ekenı de jariia etıldı.
Joldau elımızdıŋ saiasi ömırın jandandyryp, ekonomikalyq-äleumettık damuyna tyŋ serpın beretın ülken jaŋalyqtarǧa toly boldy. Eŋ bastysy, halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiy ärdaiym memlekettıŋ basty nazarynda qala bermek. Joldauda aitylǧan jaittardyŋ tüpkı maqsaty – jūrttyŋ tūrmysyn jaqsartu, äl-auqatyn arttyru. Saiasi ekonomikalyq reformalardyŋ, igı bastamalardyŋ bärı osyǧan baǧyttalǧan.
Sonymen qatar Joldauda saiasi salany ärı qarai damytu mäselelerı de qamtyldy. Memleket basşysy kezekten tys Prezident sailauy jäne Parlament mäjılısı men maslihattar sailauy turaly jariialady. Aldaǧy kezeŋdegı elektoraldy sikldyŋ merzımın aşyq jariialau jaŋa saiasi mädeniettıŋ körınısı ekenı sözsız. Mūndai qadam qoǧam men bilık arasyndaǧy senımdı küşeite tüsetını anyq.
Jaŋaru, jaŋǧyru tabaldyryǧynda tūrǧan Qazaqstannyŋ güldenuı – barşamyzdyŋ baquatty tırlıgımız. Endeşe, Prezident aitqandai, «Bır jaǧadan bas, bır jeŋnen qol şyǧara» otyryp, jarqyn bolaşaq üşın jūmyla küreseiık.
Sansyzbai ESILOV, Nūr-Sūltan qalalyq
Ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy
