Qazaqstan men Resei Qyrǧyzstannyŋ toqyma-tıgın önımderın importtauǧa daiyn. Būl jönınde «elımız Qazaqstandy odan ärı Reseidı 96%-ǧa tarta toqyma-tıgın önımderımen qamtyp otyr» dep mälımdedı jurnalisterge ekonomika ministrı Temır Sariev.
Onyŋ aituynşa, bäsekege qabıletsız bolǧandyqtan Qyrǧyzstan basqa elderge tauarlaryn (kiımder) şyǧara almaidy.
«Būl būiymdardy bız Qytaida sata almaimyz. Al, Qazaqstan men Resei oǧan daiyn» dedı ol. Ministrdıŋ oiynşa, eldıŋ auyl şaruaşylyǧy öndırısşılerı üşın eŋ maŋyzdysy – tauardy ötkızetın naryq közı tabylǧandyǧy bolyp otyr.
«Bız üşınşı bır elge būrşaqtan basqa ne bere alar edık? Qazaqstan men Reseige bızdıŋ tauarlar tanymal. Halyqtyŋ 60%-y auyldyq jerde tūryp, diqanşylyqpen ainalysady. Däiekter osyndai. Mysaldardy derekterge süienıp aityp otyrmyz. Mıne, osyndai jaǧdailar Kedendık odaqqa kıru turaly äŋgıme aitqyzyp otyr» dedı ol.
Tauar ainalymy – 24,2 mlrd dollar
Qazaqstannyŋ Bıryŋǧai ekonomikalyq keŋıstık (BEK) aiasyndaǧy serıktes eldermen (Resei jäne Belarus) tauar ainalymy soŋǧy tört jyldyŋ ışınde 24,2 mlrd dollarǧa deiın östı dep habarlaidy Trend.
«Qazaqstannyŋ öŋdeuşı önerkäsıbıne tartylǧan investisiialar kölemınıŋ ūlǧaiuy respublikanyŋ Keden odaǧy jäne Bıryŋǧai ekonomikalyq keŋıstık (BEK) boiynşa serıktes eldermen tauar ainalymyna oŋ yqpal etude. Aitalyq, Qazaqstannyŋ serıktes eldermen tauar ainalymy 2009 jyldan 2013 jylǧa deiın 88,3 paiyzǧa ösıp, 24,2 mlrd dollarǧa jettı» deidı QR Ekonomika jäne biudjettık josparlau ministrlıgı Halyqaralyq ekonomikalyq integrasiia departamentınıŋ direktory Ernar Bakenov.
Onyŋ aituynşa, soŋǧy jyldary Keden odaǧy elderınde eksport kölemı 62,7 paiyzǧa ūlǧaiǧany baiqalyp otyr. Keden odaǧy elderınde jalpy eksport kölemındegı öŋdelgen tauarlardyŋ ülesı 44,9 paiyzdan 54,6 paiyzǧa deiın östı (2013 jyly 3,2 milliard dollar).
Sonymen qatar daiyn tauarlardy jetkızu kölemı 1,2 milliard dollarǧa deiın, iaǧni ekı ese artuy esebınen öŋdelgen tauarlardyŋ jalpy eksport kölemı 2010 jylmen salystyrǧanda 10,3 paiyzǧa östı.
Rouming qūny arzandamaq
Euraziialyq ekonomikalyq komissiia Belarusiia, Resei men Qazaqstannyŋ Bıryŋǧai ekonomikalyq keŋıstıgı aumaǧynda rouming qūnyn tömendetu mäselesın qarastyratyn bolady, dep habarlaidy BELTA.
Euraziialyq ekonomikalyq komissiianyŋ monopoliiaǧa qarsy retteu departamentı monopoliiaǧa qarsy zaŋdardyŋ saqtaluyn qadaǧalau bölımı bastyǧynyŋ orynbasary Alesia Abramenkonyŋ aituynşa, Belarusiia şekarasynan Resei nemese Qazaqstanǧa şyqqandaǧy ūialy bailanys tarifterı negızsız qymbat. «Naryqtyŋ oligopolistikalyq qūrylymy BEK aiasynda bailanys operatorlarynyŋ bäsekelestıkke qarsy äreketterın tudyryp otyr, – dep atap öttı ol. – Sonyŋ saldarynan ūialy bailanys operatorlarynyŋ halyqaralyq qoŋyraulary men rouming arqyly bailanys tarifterınıŋ aiyrmaşylyǧy 2 men 16,8 esenı qūrauda».
EEK zertteulerınıŋ mälımetterı boiynşa, Reseige şyqqanda Belarussiiaǧa habarlasu üşın Life abonementı rouming arqyly taŋdap alǧan tarifıne qarai Br5520-den Br39540-qa deiın şyǧyndalady, al MTS abonementı – Br9660-den Br31812-ge deiın, Velcom – Br11760-tan Br30000-ǧa deiın. Resei azamattary Belarussiiaǧa kelıp habarlassa da osyndai jaǧdai.
«Alaida, Bıryŋǧai ekonomikalyq keŋıstıkte olai bolmauy kerek» deidı EEK ökılı. Komissiianyŋ paiymdauynşa, mūndai jaǧdaiǧa sebep bolyp otyrǧan jaittardyŋ bırı – BEK elderınıŋ ūialy bailanys operatorlaryna tarif ornatu mäselesı jönındegı zaŋnamalarynyŋ ärqilylyǧy. Mäselen, Reseide ūialy bailanys operatorlary tarfiterdı özdıgınen belgılese, Belarusiia men Qazaqstanda ol memleket arqyly rettelıp otyrady.
