Bız Astanamen köp jyldar boiy yntymaqtastyq qarym-qatynas jasap kelemız. Atap aitqanda, qala qūrylysy, tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq, infraqūrylymdy damytu, abattandyru jäne kögaldandyru salalarynda ozyq täjıribemen almasyp otyramyz. Astanada maǧan ūnaityny – qala basqarudaǧy jäne qūrylys salasyndaǧy zamanaui betbūrystar. Būl jerde megapolisterdı damytudyŋ aldyŋǧy qatarly älemdık täjıribesı qoldanyluda. Eŋ ülken jetıstık – osy. Eger naqtyraq aitar bolsam, öz basym Astanadaǧy asa auqymdy LRT qūrylysyna qatty taŋ qaldym. Taŋdanǧan sebebım, būl jaqtaǧy öte jaǧymsyz klimattyq jaǧdailarda (qysy suyq, jazy aptap) mūndai qūrylysty jürgızu öte qiyn. Bız de qazır Ufada qoǧamdyq kölıktı damytu mäselesın talqylap jatyrmyz. Osy oraida jer üstımen jüretın jürdek kölık köŋılımızden şyqty. Öitkenı özge emes, bırınşı bolyp Astana mūndai jobalardy jüzege asyruǧa bolatynyn däleldep berdı. Bızge ülgı körsettı. Sızderdıŋ täjıribeden köp närse üirenetınımızge senemın. Ärine, qala qūrylysyndaǧy kez kelgen äleumettık jobanyŋ bır artyqşylyǧy, basymdyǧy bolady. Menıŋ oiymşa, būl jerge kelgen kısı äuelı säulet önerıne nazar audarady. Menıŋ oiymşa, ıs jüzınde Astanada euraziialyq säulettıŋ Şyǧystaǧy jaŋa bet-beinesı qūryluda. Būl anyq baiqalyp tūr. Astana jer betındegı basqa eşbır qalaǧa ūqsamaidy. Özınıŋ bet-beinesı, mınezı, tür-kelbetı bar. Qazaq halqy üşın eŋ negızgı jetıstık, tabys osy.
Eŋ basty aitarym, astanalyqtardyŋ jäne qazaqstandyqtardyŋ bızdı qūşaǧyn aiqara aşyp, jyly qabyldaǧany quantty. Qazaqtar asa qonaqjai halyq ekenın öz közımmen kördım. Maǧan Astananyŋ qūrylysy erekşe äser qaldyrdy. Ǧajaiyp ǧimarattar, eŋselı köşeler, ädemı gülzarlar bas qalany özgelerden bölek etıp, körsetıp tūr. Ekınşıden, bız öz ärıptesterımız – qala meriiasynyŋ ökılderımen äŋgımelestık. Sondaǧy baiqaǧanym, är qazaqtyŋ ön boiyndaǧy optimizmnıŋ, küş-quattyŋ zor ekenıne taŋdandym. Aldaǧy 10-12 jylda Astana ekı esege ūlǧaiyp, halqynyŋ sany da öse tüsetının estıdım. Būl da qūrmetpen qarauǧa laiyq ıs. Öitkenı är adamnyŋ baqytty, jaily, alaŋsyz ömır süruı üşın barlyq jaǧdaidy tuǧyzuǧa ūmtylyp jatqan eldı kördım. Şynymdy aitsam, bır jaǧynan astanalyqtarǧa qyzyǧa da, qyzǧana da qaraimyn. Özımızge ülgı tūtarlyq bıraz närselerdı qaǧazǧa jazyp, köŋılge tüiıp aldym. Üşınşıden, qala merlerı forumynyŋ öte joǧary deŋgeide ūiymdastyrylǧanyn, ötkızılgenın atap aitu läzım. Tıptı, osyndai basqosudy Astana täjıribesınen üirenıp, Gomelde de ötkızudı oilastyratyn şyǧarmyz.
Būl Astanaǧa ekınşı ret keluım. Būrynǧy qala men bügıngı qalanyŋ aiyrmasy jer men köktei. Esıldıŋ jaǧasyndaǧy bas qala damyp-örkendep, ajarlana tüsıptı. Özım munisipalitette jūmys ıstegendıkten, käsıptık jaǧynan qaradym. Bırden közge tüsetın närse, būl jerde tas joldar öte sapaly töselgen. Jol airyqtary köp. Qala jasyl jelekke oranyp tūr. Köşeler men gülzarlar tap-taza, öte jinaqy. Taǧy bır aitatyn närse, Astanada stihiialyq nükteler joq. Bışkekte şeşımın tappaǧan mäsele Astanada joq ekenın kördım. Sebebı Bışkek – öte köne qala, al Astana – jas qala. Būl jerden jastyqtyŋ jalyny, optimizmnıŋ lebı esıp tūr. Soǧan quandym.
Qazırgı kezde jaŋa Jıbek joly jönınde köptegen ideialar aityluda. Menıŋşe, ol tamaşa tūjyrymdama. Öitkenı bolaşaqta Jıbek jolynyŋ boiyndaǧy elder men qalalardyŋ bärı yntymaqtastyq, bırlık, ymyraşyldyq arqyly damidy. Osy jobanyŋ arqasynda Qazaqstan men Qytaidyŋ medisina, bılım beru, turizm jäne özge de maŋyzdy salalardaǧy yntymaqtastyǧy artady. Jıbek jolyn jaŋǧyrtuda Astana negızgı röl oinaidy. Bügıngı basqosudyŋ özı Euraziianyŋ kındıgındegı Qazaqstan elordasynyŋ elder men ūlttar arasyndaǧy jaŋa dialogtyŋ, ärıptestıktıŋ ortalyǧyna ainalatynyn däleldep berdı. Astana maǧan barlyq jaǧynan da ūnaidy.
Būl jolǧy sapardan, forumnan alǧan äserlerım ūşan-teŋız. 20 jyl būryn salynǧan qala köz ılespes jyldamdyqpen damyp kele jatqanyna kuä boldym. Astanany bır körgennen qatty ūnattym. Onyŋ sebepterı köp. Bırınşıden, mūnda tūrǧyn üiler men äkımşılık ǧimarattardy, sport nysandary men oqu ordalaryn salǧanda joǧary tehnologiialar qoldanylǧan. Halyqaralyq deŋgeidegı ıs-şaralardy ötkızuge mümkındık beretın tamaşa stadion, Ekspo-qalaşyq, mädeniet sarailary boi kötergen. Şynynda da, astanalyqtar men turister üşın barlyq qolaily jaǧdailar tuǧyzylǧan. Körıktı de şyraily şahardyŋ barlyq tūrǧyndaryn 20 jyldyq mereitoimen qūttyqtaimyn! Barşa qazaqstandyqtarǧa zor densaulyq, aşyq aspan, mol tabys tıleimın! Astana jyl saiyn tülep, ösıp-örkendep, halyqtyŋ baqyty üşın jasai bersın!
Astanaǧa būryn-soŋdy kelgen emespın. Būl – alǧaşqy saparym. Būǧan deiın Qazaqstannyŋ elordasy jönınde köp estıdım. Şynymdy aitsam, közımmen körudı armandadym. Endı, mıne, sol armanym oryndaldy. Astana joǧary qarqynmen ösıp keledı. Ol özgelerge tamaşa ülgı bola alady. Mysaly, Puna – Ündıstannyŋ Maharaştra ştatyndaǧy ekınşı ülken qala. Ol elımızdıŋ mädeni, ruhani astanasy bolyp sanalady. Ündıstanda «aqyldy» qala jobasyna zor qyzyǧuşylyq tuǧyzyp, engızudı josparlap otyr. Osy forumnyŋ jūmysynan, nätijesınen alǧan äserlerımdı, jaŋalyqtarymdy öz elıme barǧan soŋ bölısemın. «Aqyldy» qala degen ūǧym keiınnen paida boldy. Şynymdy aitsam, smart tehnologiialar turaly köbırek bılgım keledı. Punada avtomattandyrylǧan velojol salyndy. Osy jerde «aqyldy» tehnologiia qoldanyldy. Ekınşı jaǧynan, bızdıŋ eldegı eŋ ülken mäsele – qorşaǧan ortany qorǧau. Halyq sany köp bolǧandyqtan, ony şeşu qiynǧa soǧuda. Alaida Astananyŋ osy baǧyttaǧy üzdık täjıribesın ülgı etıp aluǧa daiynbyz.
