Osydan jiyrma ekı jyl būryn, 1 jeltoqsanda Qazaq elı bükılhalyqtyq sailau ötkızıp, özı-öz bolyp, tūŋǧyş Prezidentın sailady. Byltyrdan berı būl aituly kündı qazaqstandyqtar memlekettık mereke retınde toilai bastady.
Būl – Elbasyna degen qūrmetten, onyŋ eŋbegın baǧalauǧa degen ızgı nietten tuyndaǧan bolatyn. Öitkenı, täuelsız Qazaqstannyŋ qalyptasu-damu tarihynan bastap, bügınge deiıngı jetken jetıstıkterı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ esımımen tyǧyz bailanysty ekenın eşkım joqqa şyǧara almaidy.
Elbasynyŋ elı üşın jasaǧan eŋbekterı barşylyq. Sonyŋ ışınde men üşın orny erekşe ekı eŋbegın atap öter edım. Sonyŋ bırınşısı – şartarapqa tarydai şaşyraǧan qazaqtardy ūiystyryp, Atamekenıne alyp keluı bolsa, ekınşısı – el astanasyn Alataudyŋ bauraiynan Saryarqanyŋ tösıne köşıruı edı. Būl ekı mäselenıŋ de tüp-tamyrynda ūlttyq müddenıŋ jatqanyn aŋǧaruǧa bolady. Şet memleketterde jürgen qandastarymyzdyŋ Atamekenıne oraluymen elımızde tūratyn qazaqtardyŋ üles salmaǧy artyp, ırgesın bekemdei tüstı. Ana tılımızde söileitın azamattardyŋ qatary köbeiıp, ūlttyq tılımızdıŋ qoldanylu aiasy keŋeidı.
Al eldıŋ jaŋa astanasy retınde būrynǧy oblys ortalyǧy Aqmolanyŋ taŋdalyp alynuy da tegınnen-tegın emes-tın. Keŋes ükımetı tūsynda tyŋ igeruşılerdıŋ qonysyna ainalǧan Aqmolada jergılıktı ūltty qūrauşy – qazaqtardyŋ sany kürt tömendep ketken edı. Osy ūrymtal tūsty ūtymdy paidalanyp, öz müddesıne ikemdep qalǧysy kelgen jat piǧyldylar da qara körsetıp tūrdy. Mıne, Elbasynyŋ Astanany köşırudegı eŋ basty mūraty da sol, ata-baba mekenıne köz sūǧyn qadai bergen äldekımderdıŋ böten oiyna böget qoiu bolatyn.
Elbasynyŋ tıl bılımıne, parasattylyǧyna da özımız jurnalist retınde talai kuä bolyp jürmız. Bırde Elbasynyŋ qatysuymen ötken alqaly jiynda joǧary lauazymdy şeneunıkterdıŋ bırı elordada jaŋadan aşylatyn ǧimarattar turaly aita kelıp: «Han şatyry» dep qaldy. Osy tūsta Elbasy: «osy sender qazaqşa dūrys söilegendı qaşan üirenesıŋder? Būl «Hannyŋ şatyry» deitındei ılık septıgı emes. Dūrysy – «Han şatyr». Atau septık būl» demesı bar ma? Qazaqşanyŋ özın qatyrmaityn şeneunık qazaqtyŋ atau, ılık septıgın qaidan aiyrsyn? Ol tūrmaq, universitettı gumanitarlyq sala boiynşa bıtırgen menıŋ özım qazaq tılı morfologiiasyn ūmyta bastappyn. Al, Prezident osy jerde memlekettık tıldıŋ maiyn tamyzyp söilep qana qoimai, tıldık bılımı de tereŋ ekendıgın körsettı. Memleket basşysynyŋ taǧy bır qasietı balamen – balaşa, jastarmen terezesı teŋ adamdai äŋgımelese alatyndyǧynda. Osyǧan qarap, qazaqşa tıl syndyrmaityn, kımmen kezdesse de resmi bet-beinesınen özgermei, «qatyp qalatyn» şeneunık şırkınder Elbasynan ülgı alsa ǧoi deisıŋ.
Memleket basşysyn maqtau arqyly ūpai jinaiyq degen oiymyz joq. Bızdıkı şyn niet, jeke pıkır ǧana. Elımızdıŋ bügınge deiın jetken jetıstıkterı az emes. Demek, onyŋ ärqaisysynda Elbasynyŋ qoltaŋbasy jatqany anyq. Ärine, halyq bolǧannan keiın ala-qūla bolady. Keibıreuıne mūndai saiasat ūnamauy da mümkın. Bıraq «qaraşasy qandai bolsa, hany da sondai». Elımızdıŋ jetıstıgı – tek Elbasyna ǧana emes, bärımızge bailanysty. Bolaşaǧymyz jarqyn, tabysty boluyna är qazaqstandyq üles qosuy tiıs. El bırlıgı – eŋ ülken jetıstıgımız, aialap ūstar asylymyz. Endeşe, bırlıgımız ydyramasyn, aǧaiyn! Kele jatqan Tūŋǧyş Prezidenttıŋ künı qūtty bolsyn!
Qymbat TOQTAMŪRAT,
q.togtamurat@astana-akshamy.kz
