Keşe Astanada Ortalyq kommunikasiialar alaŋynda otandyq jäne şeteldık sarapşylardyŋ qatysuymen «Damu – 2050: älemnıŋ jaŋa saiasi-ekonomikalyq kartasy» baiandamasynyŋ halyqaralyq tanystyrylymy öttı.
Atalmyş baiandamany daiyndaǧan – 2009 jyly Mäskeude qūrylǧan «Post-krizisnyi mir» instituty. Täuelsız saraptamalyq ortalyq zertteu jūmystaryn aǧymdaǧy jyldyŋ aqpan-mamyr ailarynda jürgızgen. Oǧan 63 eldıŋ 303 sarapşysy tartylǧan. Saualdamaǧa qatysqandar qatarynda TMD elderı, Batys jäne Şyǧys Europa, Aziia elderı, Taiau Şyǧys, Afrika, Latyn Amerikasy, AQŞ, Kanada, Avstraliianyŋ ekonomisterı men qarjylyq sarapşylary, jetekşı kompaniialardyŋ ielerı men top-menedjerlerı, jurnalister, ǧalymdar, saiasatkerler men şeneunıkter bar.
Döŋgelek üstel mäjılısınde söz alǧan «Postkrizisnyi mir» halyqaralyq zertteu qorynyŋ jetekşısı Ekaterina Şipovanyŋ aituynşa, Aziia 2050
jylǧa deiın älemdegı eŋ jedel damityn öŋırge ainalady.
– Bırınşıden, Aziia – ekonomikasy şoǧyrlanǧan, qarqyndy damuşy aimaq. Ekınşı jaǧynan alyp qaraǧanda, kezınde Japoniia bastan keşken qauıp te bar. Aziia geosaiasi qaqtyǧystardyŋ aimaǧy bolǧandyqtan, janjaldar azaimaityny baiqalady. Soŋǧy oqiǧalarǧa qaraǧanda, tıptı, arta tüsuı yqtimal. Alaida mūndai qaterlerge qaramastan, Aziia älemdegı jedel damityn öŋır bolyp qalady, – deidı ol.
Aldaǧy uaqytta jaŋadan «Aziia jolbarystary» atauy paida bolmaq. Qandai memleketter basty röl oinaidy degen saualǧa kelsek, zertteuşıler «Jaŋa jolbarystar» tızımıne Türkiia, İndoneziia, Vetnam, İran jäne Qazaqstandy qosady. Halyqaralyq zertteuşıler Türkiiany top bastap tūrǧanyn körsetude. İndoneziia men Vetnamda soŋǧy jyldary ekonomikalyq ösımnıŋ arqasynda alǧaşqy üştıkke engen. Tehnologiialyq jetıstıkterımen İran memleketı de tızımnen oiyp tūryp oryn alǧan. Al, bızdıŋ el barlyq Orta Aziia elderı ışınde «jaŋa jolbarystar» tızımıne engen jalǧyz postkeŋestık memleket eken. Önerkäsıptıŋ qarqyndy damuy, industriialandyru jospary syndy bırqatar artyqşylyqtarymyzdy älemdık qauymdastyq joǧary baǧalaǧan.
«Adamzatty qandai mäseleler alaŋdatuy mümkın?». Būl mäselenı şeteldık saraptamalyq top tübegeilı zerttegen. Aldaǧy otyz-qyryq jyldyqta älemde tabiǧi resurstardyŋ tapşylyǧy edäuır baiqalady. Ekologiialyq jäne klimattyq mäselelerdıŋ de tigızer zardaby joq emes. Atalmyş mäseleler Prezident N.Nazarbaevtyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauynda qamtylǧany belgılı. «Postkrizisnyi mir» qorynyŋ direktory, ǧalym Aleksandr Maslov Qazaqstandy 2050 jylǧa deiıngı Damu strategiiasyn jasaǧan postkeŋes keŋıstıgındegı jalǧyz memleket ekenın erekşe atap öttı.
Gülmira AIMAǦANBET
