JARAQAT TA JAŊA TEHNOLOGİIаMEN JAZYLADY
Qazırgı taŋda travmatizm tek qana Qazaqstan üşın emes, sondai-aq, älemdegı basqa elder üşın de eŋ özektı medisinalyq-äleumettık mäselelerdıŋ bırı bolyp otyr. Dünie jüzınde türlı jaraqat aludyŋ kesırınen jyl saiyn 5 million adam qaza tabady eken. Qazaqstanda da dene zaqymynan köz jūmatyndar sany azaiar emes. Travmatologiia jäne ortopediia ǧylymi-zertteu institutynyŋ derekterıne süiensek, bügınde eŋbek jaraqaty jürek-qan tamyrlary men onkologiia aurularynan keiıngı ölım-jıtımge jiı sebep bolatyn qatarda tūr. Önerkäsıpte, qūrylys salasy men kölık qyzmetınde jürgen adamdar arasynda türlı jaraqat alyp, mügedek bolyp qalǧandar sany soŋǧy kezde ekı esege artqan. Būl – travmatologiia jäne ortopediia zamanaui medisinanyŋ basym baǧyttarynyŋ bırıne ainalyp otyr degen söz. Soŋǧy jyldary dene jaraqattaryn emdeu salasy innovasiialyq tehnologiialar engızudıŋ arqasynda maŋyzdy özgerıster jasauǧa qol jetkızude. Būǧan Travmatologiia jäne ortopediia ǧylymi-zertteu instituty köşbasşy bolyp otyrǧanyn da aita ketken jön.
Astanada ötken respublikalyq travmatolog-ortoped därıgerlerdıŋ II sezı osy salany örkendetuge qatysty köptegen kelelı mäselelerdı talqyǧa saldy. Konferensiia jūmysynda qazaqstandyq mamandarmen qatar Germaniia, Qyrǧyzstan, BAÄ, Türkiia, Özbekstan, Estoniia, Resei jäne taǧy basqa elderden kelgen ǧalymdar men mamandar qatysty.
Konferensiiaǧa qatysuşylardy Astana qalasy äkımınıŋ orynbasary Aida Balaeva qūttyqtap, är elden kelgen arnauly maman-därıgerlerdıŋ täjıribe almasuy Qazaqstandaǧy travmatologiia men ortopediia salalaryn odan ärı damytuǧa septıgın tigızetınıne senım bıldırıp, konferensiia jūmysyna sättılık tıledı.
Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu vise-ministrı Salidat Qaiyrbekova osy saladaǧy jetıstıkterdı aita kelıp, jaŋa tehnologiialardy densaulyq saqtau ısıne keŋınen engızıp, odan ärı damytuǧa būl konferensiianyŋ bererı mol ekenın jetkızse, TOǦZİ direktory, professor Nūrlan Batpenov elımızdegı travmatologiia jäne ortopediianyŋ bolaşaǧy men qazırgı jaǧdaiyna toqtaldy.
Bügınde qazaqstandyq travmatolog mamandar ūdaiy käsıbi bılıktılıkterın şyŋdau üstınde. Travmatologiia jäne ortopediia ǧylymi-zertteu instituty jylyna –
8 myŋ, al kün saiyn 25-30-dai operasiia jasaidy eken. Sondai-aq, jyl boiy Qazaqstannyŋ barlyq aimaqtarynan kelgen operativtık kömek 5 myŋdai nauqasqa körsetıledı. Joǧary tehnologiialyq qyzmet körsetu örısın keŋeitu maqsatynda mamandandyrylǧan medisinalyq kömektıŋ joǧary tehnologiialaryn transfertteu, sonyŋ ışınde jambas, san jäne tıze buyndarynyŋ endoprotezı boiynşa da jūmystar jürgızıledı.
Sonymen qatar, jiynda omyrtqa jaraqaty men aurularyn emdeu, ırı buyndardy endoprotezdeu, osteosintez, balalar travmatologiiasy men ortopediiasynyŋ özektı mäselelerıne arnalǧan bırneşe ǧylymi baiandamalar oqyldy.
Sezd tek teoriialyq mäselelermen ǧana şektelgen joq. Belgılı ǧalymdardyŋ jetekşılıgımen travmatolog-därıgerler omyrtqa jaraqatyn hirurgiialyq tūrǧydan emdeudıŋ tehnologiialaryn oqyp üirendı, şeberlık sabaqtaryna qatysty. Oǧan qosa, farmasevtikalyq kompaniialar medisinalyq jabdyqtar men därı-därmekter körmesın ūiymdastyrdy.
Erkejan SÄTIMBEK