ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ اعىمداعى جىلدىڭ 1-قىركۇيەگىندەگى حالىققا جولداۋىندا باسا نازار اۋدارعان ماڭىزدى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى – كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى تۋرالى ايتقانى بولدى. ەندى 20 قاراشا كۇنى سول سايلاۋ وتەتىنى دە انىقتالدى.
بۇگىنگىدەي الماعايىپ زاماندا, كورشى مەملەكەتتەردە بولىپ جاتقان تەكەتىرەس پەن ەكونوميكالىق جانە ساياسي داعدارىس كەزەڭىندە ەل بولاشاعىنا تىكەلەي قاتىستى, ماڭىزدى سايلاۋدى ءوز دەڭگەيىندە وتكىزۋدىڭ وڭاي ەمەس ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. سوندىقتان دا حالىقتىڭ ساياسي بەتبۇرىسقا, جاڭا زامانعا بەت بۇرعان «جاڭا قازاقستاننىڭ» باعىت-باعدارىن ايقىنداۋىنا, ەل ەكونوميكاسىنىڭ وركەندەۋىنە, تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋىنا ايرىقشا ءمان بەرۋىنىڭ اسا كەرەك ەكەنىن تۇسىنەتىن كەز كەلدى.
حالقىمىزدىڭ سان عاسىرلىق تاريحىندا ۇلى جەڭىستەر مەن ءساتسىز جەڭىلىستەردىڭ كوپ بولعانىن بىلەمىز. جەڭىس تۋى جەلبىرەگەن سول عاسىرلاردا ەل بىرلىگىنىڭ ەرەكشە بەكەم بوپ, ءبىر تۋدىڭ استىنا, ءبىر ماقسات, ءبىر مۇددە جولىندا, اتاپ ايتقاندا, ەلدىك مۇددە جولىندا بىرىككەنىن دە كورىپ وتىرمىز. مىنە, ءبىزدىڭ قازىرگى جاعدايىمىزدا اعايىن ارا الاۋىز بولماي, ءبىر-ءبىرىمىزدى قولداپ, قۋاتتاپ ءبىر تۋدىڭ استىنا جينالۋىمىزدىڭ اسا قاجەت ەكەنىن تۇسىندىرگەندەي.
«التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى, تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى» دەپ دانا حالقىمىز بەكەر ايتپاعان, ءتورت توڭىرەكتەن تونگەن سۇعاناق كوزدەردىڭ الدىندا ءبىزدىڭ بىرلىگىمىزدىڭ بەكەم بولۋى اۋاداي قاجەت. ەل ەڭسەسىن باسىپ وتىرعان قىمباتشىلىق تا, اۋرۋ-سىرقاۋ, دەرت-دەربەز دە كەتەدى. ەكى-ءۇش جىلدان بەرى قاراي اۋىر جاعدايلاردى دا اقىرىن-اقىرىن ەڭسەرىپ كەلەمىز. بىزگە جولىعىپ جاتقان قيىندىقتاردىڭ بارلىعى دا وتكىنشى. بىزدە ماڭگىلىك تەك ەل ىرگەسىنىڭ تىنىشتىعى, حالىقتىڭ باياشات ءومىرى, مەملەكەتتىڭ تۇراقتىلىعى, ۇرپاق ساباقتاستىعى. سوندىقتان دا ەل بولىپ, ءوز بولاشاعىمىزعا بەيجاي قاراي المايتىن ۋاقىتتىڭ جەتكەنىن بىلگەنىمىز ابزال.
تاۋەلسىزدىك – ءبىزدىڭ بويتۇمارىمىز ەكەنىن ارقاشان ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. «جاڭا قازاقستاننىڭ» دامۋىنىڭ جاڭا داۋىرگە بەتبۇرعانىن دا تۇسىنە ءبىلۋىمىز, ونىڭ ءبىر كۇننىڭ شارۋاسى ەمەس, جىلدارعا سوزىلاتىن تالپىنىس نەگىزىندە قاناتى قاتايىپ, بۋىنى بەكىپ نىق تۇراتىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. ق.توقاەۆ ايتقانداي, «ادىلەتتى قازاقستان» قۇرۋدىڭ ۇلى مىندەتى تۇر.
وتان – وتباسىنان باستالاتىنىن, وتاندى ءسۇيۋ مەن ەلگە قىزمەت ەتۋ بالا جاستان بويعا ءسىڭىرىپ وسەتىن قاسيەتتەردىڭ ءبىرى ەكەنىن ەسكەرسەك, وتباسى تاربيەسىنە دە اسا نازار اۋدارۋىمىز ءتيىس. بالانى جاستان وتانسۇيگىشتىككە, ۇلتىنىڭ ۇلاعاتتى ازاماتى بولۋعا, نامىستى, جىگەرلى ازاماتتاردان بولىپ شىعۋىنا كۇش سالۋ كەرەك. بۇگىنگى قازاقستاننىڭ ەڭ باستى بايلىعى ادام كاپيتالى ەكەنىن ەستە ۇستاساق, حالقىمىزدىڭ دەموگرافيالىق جاعدايىنا باسا نازار اۋدارىپ, ۇرپاعىمىزدىڭ الاڭسىز ءوسىپ-ءونۋى مەن دەنى ساۋ, ءبىلىمدى ۇرپاق بوپ جەتىلۋىنە بارىنشا شارت-جاعداي جاساۋعا ۇمتىلۋىمىز ءتيىس.
«جاڭا قازاقستاننىڭ» ىرگەتاسى ءبىر كۇندە قالانا سالمايتىنىن ءتۇسىنىپ وتىرمىز. وتكەن وتىز جىلداعى جالپى ءومىرىمىزدى ساراپتاپ, ۇتقان مەن ۇتىلعان كەزدەرىمىزدى, تابىستارىمىز بەن ساتسىزدىكتەرىمىزدى بەزبەندەپ, وعان ساياسي, عىلىمي تۇرعىدان ساراپتاۋلار جاساپ, ارتىقشىلىعى مەن كەمشىلىگى تۋرالى ساياسي باعا بەرىلىپ, ونداعى كەتكەن قاتە-كەمشىلىكتەردىڭ الدان شىعىپ تاعى دا قايتالانباۋىنا كەپىلدىك بەرۋىمىز مىندەت بولىپ سانالادى. سوندا عانا ءبىز قازاق دەيتىن ۇلتتىڭ ماڭگىلىك بولاشاعىنىڭ بار ەكەنىنە كوزىمىزدى جەتكىزەتىن بولامىز.
ارينە, سايلاۋ ءبىر-ەكى ادامنىڭ, بولماسا ءبىر-ەكى پارتيانىڭ عانا توڭىرەگىندە الىپ بارىلاتىن شاعىن ءىس-شارا ەمەس, ول ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ, ەلىنىڭ كەلەشەگى ءۇشىن ەرىنبەي قىزمەت ەتۋگە, ءاربىر ساياسي ۇگىت-ناسيحاتقا باسا نازار اۋدارىپ, ساياسي دوداعا ءتۇسىپ جاتقان پارتيالاردىڭ باعدارلامالارى مەن تۇجىرىمدارىن مۇقيات زەردەلەۋى كەرەك. بۇگىندە ەلىمىزدە بۇرىننان بار, قالىپتاسقان پارتيالارمەن قاتار, جاڭا پارتيالار دا قۇرىلىپ, ءوز كانديداتتارىن ۇسىنۋعا بەلسەنە كىرىسىپ كەتكەنىن كورىپ-ءبىلىپ وتىرمىز. مىنە, بۇنىڭ بارلىعى دا حالىقتىڭ پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا بەيجاي قاراي المايتىنىن اڭعارتسا كەرەك-ءتى.
بۇل سايلاۋدىڭ باسقا سايلاۋدان ءبىر وزگەشەلىگى – مۇندا پرەزيدەنت ءبىر رەت قانا, جەتى جىلعا سايلانا الۋى, سونىمەن بىرگە ەكىنشى قايتارا سايلاۋعا ءتۇسۋ مۇمكىندىگىنىڭ جوقتىعىندا. بۇرىنعى «سايلاۋ تۋرالى» زاڭدا بەس جىلدان قاتارىنان ەكى رەت سايلاۋعا تۇسۋگە بولاتىن بولسا, بۇل رەتكى زاڭدا تەك ەل پرەزيدەنتى اتانۋعا ءبىر-اق رەت وراي بار. بۇل «سايلاۋ تۋرالى» زاڭعا, اتا زاڭعا ەنگەن وزگەرتۋلەر مەن تۇزەتۋلەردىڭ ارقاسىندا بەكىپ, ەندى ەكىنشى قايتارا وزگەرىسكە تۇسپەيتىنى زاڭمەن شەگەلەندى. پرەزيدەنت بولىپ ەل باسقارۋعا, حالقىنا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋگە جەتى جىلدىڭ جەتكىلىكتى ەكەنىن وتىز جىلدىق ءىس-تاجىريبە مەن ۋاقىت كورسەتىپ بەردى. سول سەبەپتى ەل ازاماتتارى مۇنداي ماڭىزدى ماسەلەلەرگە بارىنشا كۇش-جىگەرىن سالىپ, ءوزىنىڭ ەل پرەزيدەنتىن سايلاۋداعى ازاماتتىق مىندەتتەرىن ساۋلەلەندىرە ءبىلۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.
كوپ ۇلتتى قازاقستاننىڭ ازاماتتارىنىڭ ءدىنى, ءتىلى, سالت-ءداستۇرى ءارتۇرلى بولعانىنا قاراماستان ورتاق ۇستانىمعا كەلىپ, ەلدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن جۇرگىزىلىپ وتىرعان ەل پرەزيدەنتىن سايلاۋ ناۋقانىنا بەيجاي قارامايدى دەپ سانايمىن. قازاقستاننىڭ توپىراعىن باسىپ, سۋىن ءىشىپ, اۋاسىمەن تىنىستاپ وتىرعان ءاربىر قازاقستان ازاماتتارىنىڭ بۇل سايلاۋدى الداعى جەتى جىلداعى ەل بولاشاعىن ايقىنداۋداعى ماڭىزدى شەشىم بولاتىن سايلاۋ دەپ قابىلداۋى ءتيىس. سوندىقتان دا 20 قاراشا كۇنى ازاماتتار ەلدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن ءوز كانديداتىنا, ءوزى ءۇمىت ارتقان ازاماتقا ءوز داۋىسىن بەرەدى دەپ سەنەمىن.
بۇگىندە ەل نازارىن ەرەكشە اۋدارىپ, حالىقارالىق ارەنادا ءوز ورنىن ويىپ تۇرىپ العان كەشەگى ديپلومات, قازىرگى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ تا ءوز جولداۋىندا كەلەسى سايلاۋعا تۇسەتىنىن اتاپ ايتتى. سوندىقتان دا سىندارلى ساياساتشى, ساليقالى تۇلعا, بىلىكتى مەملەكەت باسشىسى ق.توقاەۆتىڭ كانديداتۋراسىن قولداۋعا بولادى دەپ ەسەپتەيمىن. وتكەن ءۇش جىلعى ەل باسقارۋىندا كوپتەگەن كەدەرگىلەردىڭ بولعانى بەلگىلى. ەندى الداعى جەتى جىلعا قايتا سايلاناتىن بولسا, ءوز جولداۋىندا ايتىلعان, حالىقتىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولعان ۇسىنىستارى مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا ەنىپ, حالىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەتەتىنىنە ءۇمىت ارتۋعا بولادى. بۇگىنگى الىس-جاقىن شەتەلگە, الەمگە بەدەلى بار باسشىنىڭ قازىرگى قيىن جاعدايدان حالىقتى الىپ شىعاتىنىنا سەنىم ارتۋعا بولادى دەپ ويلايمىن.
جاسان زەكەيۇلى,
استانا قالالىق قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى, «امانات» پارتياسى قالالىق فيليالى ساياسي كەڭەسىنىڭ مۇشەسى, پروفەسسور
