بۇعان دەيىن قارجى پيراميداسى مەن ينتەرنەت-الاياقتارعا الدانعانداردى كوپ ەستيتىن ەدىك, قازىر «بايىتامىن» دەيتىن بايەرلەرگە بارىن بەرگەن قارا حالىقتىڭ بازىناسىن دا تىڭداپ ءجۇرمىز. تۇركيا, قىتاي, ءتىپتى اقش-تان ارزان باعامەن تاۋار جەتكىزەمىن دەپ الداپ كەتەتىندەر كوبەيدى. سولاردىڭ ءبىرى – ايس مۇراتوۆا.
وسى لاقاپ اتپەن تانىمال بولعان بايەرسىماق جىلدار بويى حالىقتىڭ سەنىمىنە كىرىپ, ساۋدا جاساپ, ءوزىن جارنامالاپ كەلگەن. كەيىن قىتايدان ارزان باعادا ىدىس اكەلەمىن دەپ, ەلدەن ءىرى سومادا اقشا جيناي باستايدى. ءارى «قول استىمدا جۇزدەن استام قىزمەتكەر بار, جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر» دەپ سەندىرەدى. WhatsApp ارقىلى چاتتار قۇرىپ, بىرنەشە اي ىشىندە شامامەن بەس مىڭ ادامنان ىدىسقا تاپسىرىس الادى. اقشانى ءوزىنىڭ جانە تۋىستارىنىڭ جەكە شوتىنا جىبەرۋدى سۇرايدى. وسىلايشا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندەگى ازاماتتاردان جالپى سوماسى شامامەن 30 ميلليارد تەڭگە جيناپ الىپ, بارلىعىن الداپ كەتكەن.
ەندى ساۋدا جاساپ, كۇن كورمەكشى بولعان ازاماتتار «تاۋار دا جوق, اقشامىزدى دا قايتارمادى. ارىز جازىپ شاعىمدانساق تا, بىرنەشە ايدان بەرى ەش ناتيجە شىقپادى» دەيدى. الدانعاندار اراسىندا ابىسىندارىمەن جينالىپ, ۇيىنە ادەمى ىدىس الماقشى بولعاندار دا بار, ساۋداگەرلەر دە بار. ءبىر عانا ايەل 30 ميلليارد جيناپ, قۋلىق تانىتۋى مۇمكىن ەمەس سياقتى كورىنەدى. مۇنداي الاياقتىق سحەمانىڭ ارتىندا ۇلكەن توپ بار بولۋى ىقتيمال. بارلىعىن اشكەرەلەپ, زاڭعا تارتۋ قاجەت. بۇل جاعدايدىڭ ءوزى – ۇلتقا قاۋىپتى ماسەلە. قازىر قانشاما وتباسى ويران بولىپ, سان سوعىپ وتىر.
ءبىز ءجيى قارجى ساۋاتى دەڭگەيىن كوتەرۋ قاجەت دەيمىز, بىراق الدانعان قارا حالىق سانى ازايىپ جاتقان جوق. مۇمكىن بايەرلىكپەن اينالىسىپ جۇرگەندەرگە قاتىستى دا ناقتى تالاپتار قاجەت شىعار؟ ولار قازىر حالىقتان ميلليونداپ اقشا جيناپ, كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ «گۇلدەنۋىنە» ۇلەس قوسۋدا. بايەرلەر ءتيىستى مەكەمەلەردەن اككرەديتاتسيا الىپ, اشىق جۇمىس ىستەۋى قاجەت دەپ ويلايمىن. بۇل رەتتە «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ سىرتقى ساۋدا پالاتاسى قانداي مەحانيزمدەر ۇسىنا الادى؟ ال ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مەن باس پروكۋراتۋرا بۇل جاعدايدى باقىلاۋىنا الىپ, زاڭ اياسىندا شارالار قولدانۋى كەرەك.
قىتايعا ۆيزاسىز بارىپ, ساۋدا-ساتتىق جاساۋعا مۇمكىن بولعان كەزدە مۇنداي الاياقتار كوبەيۋى مۇمكىن. حالىق اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن دا كۇشەيتۋ قاجەت دەپ ويلايمىن.
داۋلەت مۇقاەۆ,
ءماجىلىس دەپۋتاتى
