اتا زاڭىمىزدى باسقا ەلدەردىڭ كونستيتۋتسياسىنان ەرەكشەلەيتىن قاعيدات ءبىرىنشى بابىنىڭ 2-تارماعىندا جازىلعان. بۇل پرينتسيپتەردىڭ اتا زاڭعا ەنگىزىلۋى كەزىندە «زاڭدىق قاعيدالارعا مۇلدەم جاتپايدى, تىكەلەي ءىس-قيمىلدىڭ زاڭدىق قۇجاتى بولىپ تابىلاتىن كونستيتۋتسيادا ونداي بولماۋ كەرەك» دەپ زاڭگەرلەر قارسى بولدى. بىراق, جيىرمادان استام شەت ەلدىڭ كونستيتۋتسياسىنا تەرەڭ تالداۋ جاساعان ەلباسى قىزۋ تالاستاردان كەيىن وسى پرينتسيپتەردى جوباعا ەنگىزدىرگەن ەدى.
وندا بىلاي جازىلعان: «رەسپۋبليكا قىزمەتىنىڭ تۇبەگەيلى پرينتسيپتەرى: قوعامدىق تاتۋلىق پەن ساياسي تۇراقتىلىق, بۇكىل حالىقتىڭ يگىلىگىن كوزدەيتىن ەكونوميكالىق دامۋ, قازاقستاندىق پاتريوتيزم; مەملەكەت ءومىرىنىڭ اسا ماڭىزدى ماسەلەلەرىن دەموكراتيالىق ادىستەرمەن, ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا نەمەسە پارلامەنتتە داۋىس بەرۋ ارقىلى شەشۋ». بۇل بۇگىندە تاڭداپ العان جولدان اداستىرمايتىن باعدارعا اينالدى.
1995 جىلى 30 ماۋسىمنان 30 شىلدەگە دەيىن كونستيتۋتسيانىڭ جوباسى بۇكىلحالىقتىق تالقىلاۋعا بەرىلدى. تالقىلاۋعا 33 مىڭ ۇجىم, ءۇش ميلليوننان استام ادام قاتىستى. كونستيتۋتسيا جوباسىنا 31 886 ۇسىنىس پەن ەسكەرتۋ جاسالدى. وسى تالقىلاۋدىڭ ناتيجەسىندە كونستيتۋتسيانىڭ 98 بابىنىڭ 55 بابىنا 1100 تۇزەتۋ مەن قوسىمشالار ەنگىزىلدى. وسىلايشا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا جاڭا كونستيتۋتسيانى قازاقستاندىقتاردىڭ 82 پايىزى قولدادى. بۇگىندە ەلىمىز 1995 جىلعى كونستيتۋتسياعا سۇيەنىپ, كەلەشەكتەگى دامۋ جولىن تۇپكىلىكتى تاڭداپ الدى.
دەموكراتيا دەگەن بارىنە رۇقسات دەگەن ءسوز ەمەس, ويتكەنى بارىنە رۇقسات دەگەنىمىز باسسىزدىققا ۇشىراتادى. نەگىزىنەن دەموكراتيا قۇقىقتىق تارتىپپەن نەگىزدەلەدى. 1995 جىلى كونستيتۋتسيا قوعام ءومىرى مەن مەملەكەتىمىزگە وسىنداي دەموكراتيانىڭ نەگىزىن سالدى.
وسى رەتتە ەلىمىزدەگى قۇقىقتىق ساياساتتىڭ دامۋىنا قاتىستى كەزەڭ-كەزەڭمەن قارقىندى ءىس-شارالار جۇرگىزىلگەنىن ايتۋ كەرەك. ماسەلەن, 2009 جىلى قابىلدانعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىقتىق ساياسات تۇجىرىمداماسى ەلدىڭ 2010 جىلدان 2020 جىلعا دەيىنگى قۇقىقتىق جۇيەسى دامۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىندادى. مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ينستيتۋتتاردىڭ قارىشتاپ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن, قازاقستاننىڭ ورنىقتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن بىرقاتار اسا ماڭىزدى زاڭنامالىق اكتىلەر قولدانىسقا ەندى. جالپى, ەلىمىزدە 17 كودەكس, 254 جەكە زاڭ, كونستيتۋتسيالىق كۇشى بار 10 زاڭ بار.
ءبىزدىڭ اتا زاڭىمىز – قوعام مەن مەملەكەتتىڭ قانداي جاعدايدا بولۋ كەرەكتىگىنىڭ كورىنىسى. مىنە, 18 جىل بولدى, كونستيتۋتسيا قازاقستان حالقى مەن مەملەكەتىنىڭ قۇقىقتىق ءومىرىنىڭ مازمۇنىن ايقىندايتىن نەگىزگى زاڭ رەتىندە قالتقىسىز قىزمەت اتقارىپ كەلە جاتىر.
جامالادەن يبراگيموۆ,
ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتى
مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى, كونستيتۋتسيالىق قۇقىق كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى
