نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى قازاقستان, اقش جانە رەسەي ازاماتتارىنان تۇراتىن عىلىمي توپ فيزيكا سالاسى بويىنشا عالامدىق جاڭالىق اشتى. ولار گرافەن دەپ اتالاتىن جىڭىشكە, جەڭىل بولعانمەن, تورتكۇل الەمدەگى قازىرگى ەڭ مىقتى ەلەكتروتكىزگىش ماتەريالدى ميكرو جانە نانوەلەكترونيكادا قولدانۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ويلاپ تاپتى.
قۇربانعالي تىنىشتىقباەۆ, قانات بايعارين, زينەتۋلا ەنسەپوۆ, ەۆگەني ومەلين جانە دميتري روششۋپكين اتتى عالىمدار وتە از ەنەرگەتيكالىق شىعىندار كەزىندە گرافەنمەن جيىلىگى جوعارى اكۋستيكالىق بەلگىلەردى كۇشەيتۋگە بولاتىنىن انىقتادى. ولار ءتيىستى تاجىريبە جاساعاندا گرافەندى پەزوكريستالل – ەلەكترەنەرگياسىن مەحانيكالىق ەنەرگياعا اينالدىراتىن ماتەريالعا جاقتى.
«ءبىزدىڭ جاڭالىعىمىز – قورعانىس ونەركاسىبى, مەديتسينا, ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك, عارىشتىق بايلانىس قىزمەتىمەن اينالىساتىن حالىقارالىق كومپانيالارعا تاپتىرمايتىن قۇرال. گرافەندى بۇكىلالەمدىك ينتەرنەت جەلىسىنە پايدالانۋعا بولادى. بىراق بۇل جاڭالىقتى كوممەرتسيالاندىرۋعا زياتكەرلىك قۇقىقتى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ءالى يەلەنگەن جوق. قازىر ينۆەستورلارمەن جوبانى كوممەرتسيالاندىرۋ جونىندە كەلىسىمدەردى جۇرگىزىپ جاتىرمىز» دەيدى پروفەسسور زينەتۋلا ەنسەپوۆ.
رەسەيدىڭ جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسى, عىلىمي جاڭالىقتار مەن ونەرتابىستار اۆتورلارىنىڭ حالىقارالىق اكادەمياسى, عىلىمي جاڭالىقتاردىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىعى بۇل جاڭالىقتى مويىنداپ, عالىمدارعا رەسمي تۇردە كۋالىك پەن نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى پەتر كاپيتسا اتىنداعى مەدال تاپسىردى.
وسىعان قاتىستى العاشقى زەرتتەۋ اقش-تىڭ Applied Physics Letters اتتى بەلگىلى عىلىمي جۋرنالىندا 2015 جىلى جاريالانعانىن ايتا كەتەيىك. ودان كەيىن تاجىريبەدەن ءوتىپ, تولىقتىرىلدى. كەيىننەن جۋرنالعا قايتا باسىلدى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا, ولاردىڭ جاڭالىعىنا الەمدەگى ءبىراز عالىم قىزىعۋشىلىق تانىتىپ جاتىر.
