قىتىمىر قىستىڭ قىسپاعىنان قۇتىلىپ, تىرشىلىكتىڭ جاڭاشا تىنىس, سونى سەرپىن الار شاعى دا تۋدى. وسىناۋ قۇبىلىسپەن قاتار جەتىپ جەر-كوككە نۇرىن شاشاتىن, بۇقاراعا بۇلقىنعان ۇمىتتەر سىيلايتىن ناۋرىز تويى – ەلىمىز ءۇشىن ەرەك مەيرام. جىل باسى سانالاتىن ۇلىق مەرەكەنى قاشاندا قالا تۇرعىندارى ىپ-ىستىق ىقىلاسپەن, شات-شادىمان كوڭىل-كۇيمەن اتاپ وتەدى. استانالىقتاردىڭ بۇل جولعى ىنتاسى دا بيىك.
ءدۇبىرلى دۋماندى تاماشالاماق نيەتپەن شاھاردىڭ قاق تورىندە ورنالاسقان «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنە جول تارتتىق. الاڭداعى اسەم ءان-كۇيدىڭ ءۇنى انادايدان قۇلاققا جەتىپ, نازاردى ەرىكسىز اۋدارادى. تاۋەلسىزدىك داڭعىلىنىڭ بويىمەن كەتىپ بارا جاتقان جۇرتشىلىقتىڭ كوبى الگى داۋىسقا ەلىتىپ, سولاي قاراي بۇرىلۋدا. قالىڭ نوپىرمەن بىرگە ءبىز دە سوندا جىلجىدىق. قاز-قاتار تىگىلگەن اقشاڭقان كيىز ۇيلەردىڭ اراسىمەن اياڭداپ كەلەمىز. ءبارىنىڭ ەسىكتەرى ايقارا اشۋلى. ىشتەرىندەگى كىسىلەر قوناقتاردى اسقان ىزەتتىلىكپەن قارسى الىپ, داستارحانعا شاقىرۋدا.
«ناۋرىز كوجەدەن ءدام تاتىپ, باۋىرساقتان اۋىز تيىڭىزدەر» دەپ جىميدى بىزگە دە ءبىر كەلىنشەك. بۇلار استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە قاراستى كوممۋنالدىق مۇلىك جانە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ەكەن. شاي ءىشىپ, جۇرەك جالعاعان سوڭ قىمبات الىبەكوۆا ەسىمدى باس مامان وزدەرىنىڭ بۇگىنگى باعدارلامالارىمەن تانىستىردى.
– ناۋرىز قارساڭىندا قازاقتىڭ بايىرعى داستۇرلەرى جايلى كورىنىس ۇيىمداستىرىپ, حالىققا پاش ەتپەكپىز. اسىرەسە, قالا ادامدارىنىڭ ءبىرازى مۇنداي ادەت-عۇرىپتاردى ۇمىتىپ بارادى. ماسەلەن, ءبىز قازىر اشامايعا مىنگىزۋ دەگەننىڭ قانداي سالت ەكەنىن تۇسىندىرەمىز. ول – بالا ومىرىندەگى ماڭىزدى ءارى ايتۋلى كۇندەردىڭ ءبىرى. بالدىرعان ءتورت-بەس جاسقا تولعاندا, تۋىستارى وعان باسىرە تاي سىيلاپ, اشاماي ەرتتەيدى. اشاماي – بالاعا ارنالعان ايشىقتى ەر. ۇلكەندەر جاعى «مىنە, سەن ەندى ات جالىن تارتىپ مىنەر جىگىت بولدىڭ» دەپ, بۇلدىرشىنگە باتا بەرگەن. وسىدان كەيىن بالانىڭ ەسى كىرىپ, اقىلى تولىسىپ, ءوزىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنگەن, – دەپ اڭگىمەلەپ بەردى باسقارما وكىلى كوتەرىڭكى كوڭىلمەن.
ال «استانا ورمانى» مەكەمەسى سالتاناتتى شارا كەزىندە قۇدالىق ءراسىمىن ساحنالادى. اتالعان كاسىپورىنداعى اكىمشىلىك ءبولىمىنىڭ باسشىسى گاۋحار ەشمۇحامبەتوۆانىڭ ايتۋىنشا, قۇدالىققا دا قاتىستى ۇمىتىلىپ بارا جاتقان دۇنيەلەر كوپ. مادەنيەتىمىزدىڭ ادەمى ادەت-عۇرىپتارىن ءبىر-بىرىنەن بولە جارماي, تولىقتاي ورىنداعاندا عانا قازاقتىعىمىزدىڭ ىرگەسى بەكىپ, تامىر جايادى.
بۇل كۇنى ەلوردالىقتارعا تابيعاتتىڭ دا مەيىرى ءتۇسىپ, جايماشۋاق اۋا رايى-مەن قۋانتتى. انشەيىندە قويىن-قونىشىڭا كىرىپ بەرەكەڭدى قاشىراتىن قارا سۋىقتىڭ ءىزى دە جوق. اسپاننىڭ دا قاباعى جازىلىپ, سۇپ-سۇر بۇلتتارىن كوز جەتپەس شالعايعا كوشىرىپ جىبەرىپتى. بالا بىتكەننىڭ كۇندى سۇيەتىن ادەتى ەمەس پە؟! تەلپەكتەرىن شەشىپ تاستاپ, التىباقاننىڭ قىزىعىنا تۇسكەن. جاندارىنا جاقىنداپ, ءجون سۇرادىق.
– ءبىز №50 مەكتەپ-ليتسەيدىڭ وقۋشىلارىمىز, – دەپ تاق-تاق ەتەدى ارالارىنداعى ەلگەزەك ۇل. – ءار ۇلتتىق مەيرام سايىن وسىندا كەلىپ, التىباقان تەبەمىز. بىراق التىباقان از, ادام كوپ. سوندىقتان كەزەككە تۇرۋعا تۋرا كەلەدى. استانانىڭ ءبىراز جەرلەرىنە التىباقان قۇرسا, بىلايعى ۋاقىتتا دا بارۋشى ەدىك…
ءسابي تىلەگىنە ىشتەي ءبىز دە قوسىلدىق. جالپى, كەز كەلگەن مەرەكەنى, ەڭ اۋەلى, بالالار شىن جۇرەگىمەن كۇتەدى عوي. ەندەشە, كىشكەنتايلاردىڭ دا ارمانىن ەسكەرۋدى ۇمىتپايىقشى…
بوتاگوز ماراتقىزى
astana-akshamy.kz
