استاناداعى الەۋمەتتىك نىساندار مەن تۇرعىن ۇيلەردى جوبالاۋ مەن قۇرىلىسىنىڭ ساپاسىنا قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ كوڭىلى تولمايدى. ولاردىڭ پىكىرىنشە, كەيبىر نىساندار قالا كەلبەتىن بۇزىپ تۇر. شاھار شەتىندەگى تۇرعىن الاپتاردىڭ پروبلەماسى دا شاش ەتەكتەن. ءماسليحاتتىڭ قۇرىلىس, ەكولوگيا, كولىك, ساۋدا جانە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا دەپۋتاتتار ءتيىستى مەكەمە باسشىلارىنىڭ نازارىن وسىعان اۋداردى.
«شارىن» مەن «شانحايداعى» شاتاق
«شارىن» جانە «شانحاي» بازارلارىندا بەيبەرەكەتسىزدىكتى بارىپ كورىڭىزدەر. بەينەبىر قالادا ەمەس, كولحوزدا تۇرعاندايمىز. كولىكپەن بۇل بازارلارعا جاقىنداۋ مۇمكىن ەمەس. باسقا شاھاردا ەمەس, استانادا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز عوي» دەدى دەپۋتات زەينوللا شىبكەنوۆ.
ساۋلەت, قالا قۇرىلىسى جانە جەر قاتىناستارى باسقارماسىنىڭ باسشىسى باقتىباي تايتاليەۆتىڭ ۋاجىنشە, اتالمىش بازارلار قالاعا كىرەبەرىس جولىندا ورنالاسقان. جولدىڭ 80 مەترى شاھار اۋماعى بولىپ سانالادى. «جەر كوميسسياسى وتىرىسىندا وسى ماسەلەنى ۇنەمى تالقىلايمىز. بۇل 80 مەتردى باسىپ الۋ وقيعالارى جيىلەپ كەتتى. سونىڭ سالدارىنان بازارلارعا كولىكپەن جاقىنداۋ, جاقىنداسا كەرى شىعۋ مۇمكىن بولماي كەتتى. قازىر بازارلارعا شىعىس جانە باتىس جاقتارىنان جولداردى سالۋ ماسەلەسىمەن اينالىسىپ جاتىرمىز. بۇل جولدار لوگيستيكالىق قىزمەت اتقارماق. ال قالانىڭ مەنشىگىندەگى 80 مەتردى بوساتامىز. قىس وتكەن سوڭ ونى جانە ماڭايىنداعى باسقا اۋماقتاردى ءتيىستى جاعدايعا كەلتىرەمىز» دەدى باسقارما باسشىسى.
سونداي-اق, زەينوللا شىبكەنوۆ قاراعاندىعا شىعا بەرىس جولىندا «دامۋ» قورى سالىپ جاتقان ۇيلەردە نوسەر كارىزى ويلاستىرىلماعانىن ايتتى. «الماتى اۋدانىنىڭ اكىمدىگى نەگە دابىل قاقپاي وتىرعانىنا تاڭمىن. تومەندە ورنالاسقان ۇيلەر, بالاباقشالار ەرتەڭ سۋ استىندا قالادى. سول جاعىنداعى جولعا اسفالت توسەلگەن. بىراق اۋىر جۇك كولىكتەرى جولدى ويقى-شويقى جاعدايعا جەتكىزدى. نوسەر كارىزى سالىنباي, جول دا ءالى جوندەلمەگەن. ءبىر نارسەنى جوبالاعاندا ءبارىن الدىن الا ويلاستىرۋ كەرەك قوي» دەدى دەپۋتات.
مەكتەپتەردە جەدەلساتى نەگە جوق؟
قالاداعى بىرقاتار مەكتەپتەرگە جاقىندايتىن جول دا سالىنباعان. دەپۋتاتتار وسى ماسەلەنى دە قوزعادى. «فەيسبۋك» ارقىلى استانا اكىمى باقىت سۇلتانوۆقا ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. وندا №76, 75, 69, 79, 41, 18, 60 مەكتەپتەرگە جاقىندايتىن جولدىڭ جوقتىعى تۋرالى ايتىلعان» دەگەن دەپۋتات يرينا مانجانوۆا استاناداعى مەكتەپتەر قۇرىلىسىنىڭ جوباسىنداعى كەمشىلىكتى اتاپ كورسەتتى. «بۇل جوبا مەنىڭ قولىما وسىدان ءۇش اي بۇرىن كەلىپ ءتۇستى. مەكتەپ اۋلاسىنداعى بالالار الاڭى 1977 جىلعى تيپتىك جوبا بويىنشا سالىنباق. سوندا العا ەمەس, كەرى كەتىپ بارامىز با؟» دەدى دەپۋتات.
ونىڭ ارىپتەسى زاۋرە ءجۇسىپوۆا ءبىلىمنىڭ مۇگەدەك بالالارعا قولجەتىمدىلىگى ماسەلەسىن كوتەردى. «بارشا بالاعا ءبىلىم بىردەي قولجەتىمدى بولدى دەپ ۇرانداپ جاتامىز. الايدا ول تۋرالى ايتۋ ءالى ەرتە. ءبىلىم اۋىراتىن بارلىق جەتكىنشەككە قولجەتىمدى ەمەس. №83 جانە №65 مەكتەپتەردەن قالالىق ورتانى رەگەنەراتسيالاۋ باسقارماسىنا وقۋ ورىندارىندا ليفتتەردىڭ جوقتىعى تۋرالى حات كەلىپ تۇسكەن. اتالعان مەكتەپتەردە مۇگەدەك بالالار وقيدى. قازىر مەكتەپتەر ءتيىستى جوبا بويىنشا سالىنىپ جاتىر. ولاردا دا ليفت بولمايتىنى انىق. وسىنداي بىركەلكى جوبامەن 12-13 مەكتەپ سالىنباق» دەدى ز.ءجۇسىپوۆا. قۇرىلىس جانە تۇرعىن ءۇي ساياساتى باسقارماسىنىڭ باسشىسى رۋسلان احمەتوۆ مەكتەپتەردى جوبالاعاندا ليفتتەردىڭ بولۋىن ەسكەرۋ كەرەكتىگى جونىندە دەپۋتاتپەن كەلىستى.
تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنىڭ قۇرىلىسى تۇرالاپ تۇر
پريگورودنىي تۇرعىن الابىندا وسىدان ەكى جىل بۇرىن پايدالانۋعا بەرىلگەن كوپپاتەرلى ءۇيدىڭ جەرتولەلەرىن كوكتەم مەن كۇز مەزگىلدەرىندە تاسقىن جانە قار سۋلارى باسادى. تۇرعىندار ۇيگە كىرگەننەن وسى ماسەلەنى كوتەرىپ كەلە جاتىر. وسىنى جەتكىزگەن يرينا مانجانوۆا ءۇيدى جوبالاعاندا قاتە كەتكەنىن ايتتى. «وسى ءماسەلە بويىنشا جاۋاپتى مەكەمەگە حات جىبەردىم. جاۋابىندا ءۇيدىڭ جوباسىنداعى سۋلار جينالاتىن ورنىن قالالىق ساۋلەت باسقارماسى بەلگىلەگەنى ايتىلدى. جوبانى ءۇش رەت تەكسەردى. سونىڭ ىشىندە تاپسىرىس بەرۋشى, مەردىگەر, جوبالاۋشى جۇمىسى قارالدى. قالانىڭ كوللەكتورىنا سۋ قالاي جىبەرىلەدى؟ پريگورودنىيدا كوللەكتور مۇلدە جوق قوي. ەكى جىل بويى جەرتولەلەردى سۋ باسىپ جاتىر. ال پروبلەمانىڭ شەشىلەتىن ءتۇرى ءالى جوق» دەدى دەپۋتات.
قالادا پايدالانۋعا بەرىلمەگەن, الايدا حالىق كىرىپ ۇلگەرگەن تۇرعىن ۇيلەر دە بار. بۇل ماسەلەنى دەپۋتات گايدار قاسەنوۆ قوزعادى. «جاقىندا ماعان «اق شاڭىراق» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ تۇرعىندارى كەلىپ, ماسەلەلەرىن ايتىپ كەتتى. ءۇي پايدالانۋعا بەرىلمەسە دە, سوندا تۇرىپ جاتقان جۇرت سپورت الاڭىن سالۋدى, اۋلانى اباتتاندىرۋدى سۇراپ وتىر. ارينە, بۇل تالاپتارى ورىندى» دەدى ول.
قالالىق ورتا ساپاسى جانە باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى تولەگەن قۇلىشەۆتىڭ ايتۋىنشا, اتالمىش تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى 2006 جىلدان بەرى سوزىلىپ كەلە جاتىر. ءبىرىنشى كەزەگى 2010-2011 جىلدارى تاپسىرىلدى. قۇرىلىس سالۋشى ەكىنشى كەزەگىن جاقىن جىلدارى تاپسىرۋ تۋرالى مىندەتتەمە الدى. حالىق بىرتە-بىرتە پاتەر كىلتتەرىن الا باستادى. «مۇندا تاعى ءبىر ماسەلە بار. تۇرعىن ۇيگە اپاراتىن جول سالىنباعان. انىقتاعانىمىزداي, وسى اۋماقتاعى جەرگە يەلىك ەتۋ ماسەلەسى شەشىلمەي كەلە جاتىر» دەدى باسقارما باسشىسى.
دەپۋتاتتار ءتيىستى باسقارمالار اراسىندا بايلانىستىڭ جوقتىعىنا نازار اۋداردى. جالپى شاھاردا ماسەلەسى شەشىلمەگەن 10 كوپپاتەرلى تۇرعىن ءۇي بارى انىقتالدى. بۇل ۇيلەردىڭ قۇرىلىسى 2006-2008 جىلدارى باستالعان. كەيىننەن نىسانداردا جارىقشاقتار پايدا بولعان. سوندىقتان قۇرىلىس كونسترۋكتسيالارىن كۇشەيتۋ قولعا الىنعان.
