جۋىردا, ناقتىراق ايتساق, 4 قاراشا كۇنى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ اقتالعانىنا 30 جىل تولدى. سول ۋاقىتتان باستاپ ارىستارىمىزدىڭ ەڭبەكتەرى باسىلىپ, بۇل تاقىرىپتى زەرتتەۋگە جول اشىلدى. قازىر الاشتانۋشى عالىمداردىڭ شوعىرى قالىپتاستى. الاشقا قاتىستى عىلىمي ەڭبەكتەر, كىتاپتار جارىق كورىپ جاتىر. بىرنەشە دەرەكتى فيلم ءتۇسىرىلدى. ولاردىڭ قاتارىن قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسىمەن ش.ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» اق جانە «ەل» پروديۋسەرلىك ورتالىعى بىرلەسىپ تۇسىرگەن «الاش تۋى استىندا» دەرەكتى ءفيلمى تولىقتىردى. رەجيسسەرى – ەرگەن توقمۋرزين, ستسەناري اۆتورى – بولات ءمۇرسالىم.
استانادا بۇل كينوتۋىندىنىڭ ارنايى كورسەتىلىمى ءوتتى. «ويان, قازاق!», «جاريالانباعان اۆتونوميا» جانە «قاتەرلى وتكەل» دەپ اتالاتىن ءۇش بولىمنەن تۇراتىن فيلمدە «الاش» پارتياسىنىڭ ساياسي ارەناعا شىعۋىنان باستاپ, پارتيا قىزمەتى, الاش ارىستارىنىڭ ۇستانىمدارى قامتىلدى. وسى تۇرعىدان العاندا وقيعالار حرونولوگياسى جاقسى ساقتالدى. شىعارماشىلىق توپ رەسەيدىڭ ماسكەۋ, سانكت-پەتەربۋرگ, ۋفا جانە قازان قالالارىنا بارىپ, الاشقا قاتىستى حح عاسىر باسىنداعى وقيعالاردى باياندايدى.
الاش قايراتكەرلەرى ەڭ الدىمەن ۇلتىمىزدى وياتۋدى ويلادى. سول ماقساتتا «ايقاپ» جۋرنالى, «قازاق» گازەتى سەكىلدى باسىلىمداردى شىعارۋدى قولعا الدى. الايدا فيلمدە ارىستارىمىزدىڭ ەڭبەگى بىزگە اشىلماي قالعانداي بولىپ كورىندى. ونىڭ ۇستىنە تۋىندىدان سول زامانداعى تارتىستى بايقامادىق. الاشتىقتار بىرەسە «قىزىلداردىڭ», بىرەسە «اقتاردىڭ» ىعىنا جىعىلىپ وتىرعان دارمەنسىز جاندارداي بولىپ ەلەستەدى.
جالپى, فيلمنەن رۋحتانا المادىق. بالكىم, تۇلعالار ارقىلى تۋىندىنى الىپ شىعۋعا بولار ما ەدى؟ ال ءبىز سول زامانداعى وقيعالاردىڭ جالپىلاما, كەيبىرىنىڭ ءتىپتى ءبىر-ەكى اۋىز سوزبەن بەرىلگەنىن كوردىك. باسقاسىن ايتپاعاندا, الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحان تۇلعاسى اشىلمادى. ونى ۇيقاماققا وتىرعىزىپ قويعان كەڭەس بيلىگىنىڭ سەسكەنگەنى بەلگىلى. الايدا بۇل ۇرەي نە ءۇشىن تۋعانى كورەرمەنگە جۇمباق كۇيىندە قالدى. ءالىمحان ەرمەكوۆتىڭ لەنينمەن قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن قورعاپ, ءسوز تالاستىرعانى بەرىلسە دە, فيلم اسەرلىرەك شىعار ەدى. وسىنداي حالىققا بەلگىلى فاكتىلەر ەنگىزىلسە, ارتىق بولماس ەدى دەپ ويلايمىز.
ارينە, وسىنداي دەرەكتى فيلمدەردە حالىققا ۇسىنىلاتىن تىڭ دەرەكتەر بولۋى كەرەك. فيلمدە بۇل بولمادى ما, الدە ءوزىمىز بايقامادىق پا, ايتەۋىر, ءوزىمىز ءۇشىن تۋىندىنى تاماشالاپ, ەش جاڭالىق اشپادىق. ءفيلمنىڭ باس كەڭەسشىسى مامبەت قويگەلدى, تۇرسىن جۇرتباي, ديحان قامزابەكۇلى, سۇلتانحان اققۇلى, بەرىك ابدىعاليۇلى سىندى الاشتانۋشىلاردىڭ كادر ىشىندە سويلەگەن سوزدەرى تۋىندىنىڭ جۇگىن كوتەردى.
فيلمنەن سول زامان تىنىسىن, الاش قايراتكەرلەرىنە زاماننىڭ جاساعان ىقپالىن عانا بايقادىق. جەردە توڭكەرىلىپ جاتقان شاڭىراقتى الىپ جۇرەتىن سالت اتتى ادام كينوتۋىندىعا جاقسى ەنگىزىلگەنىن دە ايتۋعا ءتيىستىمىز. بۇل ادامنان الاش قايراتكەرلەرىنىڭ جيىنتىق بەينەسىن, پارتيا يدەياسىن, ال شاڭىراقتان قازاق ۇلتىن كورگەندەي بولدىق.
ءيا, الاشتىقتار ۇلتقا قىزمەت ەتۋدى باستى ماقساتى ەتىپ قويعان ەدى. ول ماقساتقا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە جەتتى دە. قازىرگى ماسەلە سونى جۇرتقا اشىپ كورسەتۋدە بولىپ وتىر. وسى جاعىنان ولقىلىقتار كەتىپ جاتىر. عالىمدار الاشقا قاتىستى ءالى دە كوپ زەرتتەۋلەردى جۇرگىزۋ كەرەك دەگەندى ايتىپ ءجۇر. وسى ءىستىڭ ءبارى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە جۇرگىزىلسە, ارتىق بولمايدى.
