بالالار جىلىنا وراي ەلوردانىڭ ىرگەسىندەگى «سارىجايلاۋ» ەتنوگرافيالىق اۋىلىندا «قارا شاڭىراق» ۇلتتىق تاربيە بەرۋ مەكتەبىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «اشامايعا مىنگىزۋ» ءداستۇرى كورسەتىلدى. تاربيە-تاعىلىمى مول بۇل ءىس-شارانىڭ باستى ماقساتى – ۇمىت بولىپ بارا جاتقان سالت-ءداستۇرىمىزدى قايتا جاڭعىرتۋ, ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاقتى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
«قازاقتا ۇل بالا تاربيەسىنە قاتىستى بۇل ءداستۇردىڭ ورنى ەرەكشە. ۇل بالا – شاڭىراق يەسى, ەرتەڭ ەلىن قورعايتىن ازامات. بالانى اشامايعا مىنگىزۋ ءداستۇرى ونىڭ ومىرىندە جاۋاپتى جاڭا كەزەڭ باستالعانىن بىلدىرەدى. سونداي-اق قايتپاس قايسار, تاباندى, ونەر-بىلىمگە قۇشتار بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتەدى» دەيدى «قارا شاڭىراق» ۇلتتىق تاربيە بەرۋ مەكتەبى جوباسىنىڭ اۆتورى, ءارى جەتەكشىسى, «سارىجايلاۋ» جوباسىنىڭ قوسالقى اۆتورى تۇرار شاكەن.
ەتنوگرافيالىق شاراعا «ەلوردا بيلەر كەڭەسى» قوعامدىق بىرلەستىگى وكىلدەرى وتەگەن ايشۋاقوۆ, وسپان سۇلەيمەن, ءجۇماشارىپ شاھاداتۇلى, ارداگەر ۇستاز قاجىمۇرات ءناسيۇلى, «تاريحي اتاجۇرت» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ۇزبەن قۇرمانبايۇلى, وركەن نەسىپبەكۇلى, ۇلت قۇندىلىعىن دارىپتەۋشى قالامشارىپ شاھاداتۇلى, «قازاقستان ءداۋىرى» گازەتىنىڭ, «ءمولدىر بۇلاق» جۋرنالىنىڭ جانە «ەلانا» سايتىنىڭ ديرەكتورى, بەلگىلى جۋرناليست ساۋلە مەشىتبايقىزى, قوعام قايراتكەرى, كاسىپكەر قانات ەستەك قاتىستى.
قوناقتار «اشاماي تويىنا» قۇر قول كەلمەپتى. ساۋلە مەشىتبايقىزى كۇننەن قۋات الاتىن شامدى, اسانحان ىسقاق اتا كونە بەسىكتى, زاكيا اپا تەكەمەتتى, قاجىمۇرات اتا قامشىنى, قانات ەستەك كىتاپتارىن, ايدىن وقاۇلى ءتور كورپەلەر سىيعا تارتتى.
اقساقالدار العاش رەت ات جالىن تارتىپ ءمىنىپ, قولىنا قامشى ۇستاعان بالاعا باتا بەرسە, اق جاۋلىقتى اجەلەر شاشۋ شاشتى. قۇرباندىققا اقسارباس شالىنىپ, قۇران وقىلدى. ءداستۇرلى ءان ورىنداۋشىسى دارحان قاماشۇلى ءان شاشۋىمەن مەرەكە كوركىن قىزدىردى. كەلەشەگىنەن كوپ ءۇمىت كۇتتىرىپ جۇرگەن جالىندى جاس نۇريسلام اسقارۇلى اتتى جەتەكتەپ ءجۇردى. جاس بالالار قوناقتاردىڭ قولىنا سۋ قويىپ, ۇلكەندەردىڭ العىسىن الدى.
