مەملەكەتتىك قىزمەتشى مەملەكەتتىڭ ايناسى, مەملەكەتتىڭ تابىستى جۇمىس ىستەۋىنىڭ كەپىلى بولعاندىقتان, بۇگىندە مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ ادەبى مەن مىنەز-قۇلىق ماسەلەلەرىنە ۇلكەن ءمان بەرىلۋدە.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ اعىمداعى جىلدىڭ قاڭتار ايىندا پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ وتىرىسىندا جانە كەيىننەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل ماسەلەلەرى جونىندەگى جيىندا سويلەگەن سوزىندە مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ جۇمىسىنا جاڭاشا كوزقاراس قاجەت ەكەنىن جانە مەملەكەتتىك قىزمەت جۇيەسى ءىس جۇزىندە سەرۆيستىك سيپات الىپ, كليەنتكە باعدارلانۋى ءۇشىن تۇبەگەيلى وزگەرىستى تالاپ ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
وسىعان وراي, مەملەكەتتىك باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ مەن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك ادەبى ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭنامانى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2022 جىلعى 22 اقپانداعى №814 جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرى ادەپ كودەكسىنىڭ جاڭا رەداكتسياسى بەكىتىلدى.
جاڭا ادەپ كودەكسى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك ادەبىنىڭ ستاندارتتارىن بەلگىلەيدى جانە قوعامنىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارعا دەگەن سەنىمىن نىعايتۋعا, مەملەكەتتىك قىزمەتتە ءوزارا قارىم-قاتىناستىڭ جوعارى مادەنيەتىن جانە پاراساتتىلىق اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋعا, سونداي-اق مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ادەپسىز مىنەز-قۇلىق جاعدايىنىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان.
جاڭا رەداكتسيادا كودەكستىڭ قۇرىلىمى وزگەرىپ, «مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ ادەپتىك قاعيداتتارى» دەپ اتالاتىن تاراۋ ەنگىزىلىپ وتىر. وسىعان سايكەس, مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك ادەبى التى قاعيداتقا نەگىزدەلگەن. ولار – ادال نيەت, ادالدىق, ادىلدىك, اشىقتىق, سىپايىلىق جانە كليەنتكە باعدارلانۋ. اسىرەسە, اشىقتىق جانە كليەنتكە باعدارلانۋ قاعيداتتارىن ساقتاۋ تالاپتارىنا باسىمدىق بەرىلگەن. ءوز كەزەگىندە حالىقپەن ءوزارا قارىم-قاتىناس مەملەكەتتىك كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ نەگىزگى ساپاسى بولعاندىقتان, مەملەكەتتىك قىزمەتشى مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋ بويىنشا تۇراقتى تۇردە شارالار قابىلداۋ, مەملەكەتتىك كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ تۇتىنۋشىسى رەتىندە حالىقتىڭ سۇرانىسىنا باعدار ۇستانۋ جانە ءوز جۇمىسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس.
سونداي-اق مەملەكەتتىك قىزمەتشى وزىنە قويىلاتىن تالاپتاردى دا قاتاڭ ساقتاۋى ءتيىس. قاراپايىم بولۋ, ازاماتتارمەن قارىم-قاتىناستا ادەپ تانىتۋ, دورەكىلىك, قادىر-قاسيەتىن كەمسىتۋ, ادەپسىزدىك جانە بەيادەپ مىنەز-قۇلىق فاكتىلەرىنە جول بەرمەۋ, وزدەرىنىڭ ارەكەتىمەن جانە مىنەز-قۇلقىمەن ولاردىڭ تاراپىنان سىنعا سەبەپكەر بولماۋ, ىسكەرلىك ادەپ پەن رەسمي مىنەز-قۇلىق قاعيدالارىن, ىسكەرلىك كيىم ۇلگىسىن ساقتاۋ, ۇجىمدا ءوزارا قارىم-قاتىناس پەن سىندارلى ىنتىماقتاستىقتى ورناتۋ مەن نىعايتۋعا ىقپال ەتۋ, قىزمەتتەن تىس ۋاقىتتا جالپىعا بىردەي قابىلدانعان مورالدىق-ادەپتىلىك نورمالارىن ۇستانۋ – مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە قويىلاتىن نەگىزگى تالاپتار.
مەملەكەتتىك قىزمەتشى ءوزىنىڭ ادەپسىز مىنەز-قۇلقى مەملەكەتتىك اپپاراتقا دەگەن سەنىمدى بۇزاتىندىعىن تۇسىنە وتىرىپ, وعان جۇگىنگەن ازاماتتاردىڭ ءاربىر ماسەلەسىنە ۇقىپتى قاراپ, شەشىم قابىلداۋ بارىسىندا زاڭدىلىعىن جانە ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت.
وسى ورايدا باسشىلىقتىڭ ءوز تاراپىنان قىزمەتشىلەر اراسىندا ادەپ قاعيدالارىن ساقتاۋ جونىندەگى تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزۋى جانە جەكە مىنەز-قۇلىق ارقىلى ادىلدىك, ادالدىق پەن سىپايىلىقتىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋى قىزمەتتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
مەملەكەتتىك قىزمەتشى – مەملەكەتتىڭ ءبىر وكىلى. سوندىقتان ءوز ىسىنە, سويلەگەن سوزىنە, ءجۇرىس-تۇرىسىنا جاۋاپ بەرە الاتىنداي بولۋى كەرەك. جەكە ادامدار اراسىندا بولسىن, مەملەكەتتەر اراسىندا بولسىن, كەز كەلگەن قارىم-قاتىناس ادەپ شەڭبەرىنەن شىقپاسا عانا ءتيىمدى ءارى ناتيجەلى بولماق.
جالپى جاڭا كودەكس مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ مادەنيەتىنە عانا ەمەس, سونداي-اق قىزمەتتىك مىندەتتەردى ورىنداۋ مادەنيەتىنە دە تالاپ قويدى. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ قازىرگى تاڭدا بارلىق وڭىرلەردە ادەپ جونىندەگى كەڭەس جۇمىس ىستەيدى. ولار ءوز كەزەگىندە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك ادەپ نورمالارىن بۇزۋشىلىقتارىن عانا ەمەس, سونىمەن قاتار, مەملەكەتتىك قىزمەتكە كىر كەلتىرەتىن تارتىپتىك تەرىس قىلىقتاردى, سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تالداۋ قورىتىندىلارىن, مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مەملەكەتتىك قىزمەت جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى زاڭنامانى بۇزۋشىلىقتاردىڭ پروفيلاكتيكاسى بويىنشا جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرىن قارايدى.
«ۇلتىنا, جۇرتىنا قىزمەت ەتۋ – بىلىمنەن ەمەس, مىنەزدەن» دەيدى الاش ارىسى ءاليحان بوكەيحانوۆ. جالپى ايتقاندا, ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى بۇگىنگى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ادامدىق پاراساتى مەن ءتيىستى مىنەز-قۇلىق قاعيدالارى جانە كاسىبيلىگىنە بايلانىستى بولعاندىقتان, ءوز قىزمەتى اياسىندا ەلگە دەگەن ادالدىقتى, قۇرمەتتى ابىرويمەن ۇستانۋىمىز قاجەت.
عالىمجان امانتاي,
نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ ادەپ
جونىندەگى ۋاكىلى
