«جارعانات» جاسوسپىرىمدەر نەمەسە ۇيقىنى ۇمىتقان بالالار قىلمىسقا ۇرىنادى

قازىر جاز مەزگىلى. مەكتەپ وقۋشىلارى دا دەمالىسقا شىعاتىن كەزەڭ. ال بۇل ۋاقىتتا جاسوسپىرىمدەردىڭ ءتارتىبىن قاداعالايتىن ءتارتىپ ساق­شىلارىنىڭ جۇمىسى ەكى ەسە كوبەيەدى. ەلىمىزدە زاڭ بويىنشا كامەلەتكە تولماعان جاسوسپىرىمدەرگە تۇنگى ساعات 23.00-دەن كەيىن كوشەدە اتا-اناسىز جۇرۋگە بولمايدى. تىيىم سالىنعان. بىراق وقۋدان قولى بوساعان بالالاردىڭ بۇل ەرەجەلەردى بار­لىعى بىردەي ساقتاي بەرمەيتىنى بەلگىلى. 

ءتارتىپ ساقشىلارىنىڭ ايتۋلارىنشا, جاسوسپىرىمدەردىڭ قولىمەن جاسالاتىن قىلمىستار مەن قۇقىق بۇزۋشىلىقتار, اسىرەسە, جاز مەزگىلىندە كوپ تىركەلەتىن كورىنەدى. وبالى نە كەرەك, پوليتسەيلەر كۇن-ءتۇن دەمەي قىلمىسپەن كۇرەسۋدەي-اق كۇرەسىپ جاتىر-اۋ, الايدا, جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىستى ازايتۋ كۇن تارتىبىندە تۇرعانى انىق.
استانا قالالىق ءىىد الماتى اۋداندىق ءىىب جپق يۋۆەنالدى پوليتسيا بولىمشە­سىنىڭ قىزمەتكەرلەرى «كانيكۋل» جەدەل الدىن الۋ شاراسى شەڭبەرىندە ءۇش كۇن بويى قالا كوشەلەرىنە رەيد ۇيىم­داس­تىرعان بولاتىن. وتكەن سەنبى كۇنى ءتارتىپ ساقشىلارىنا ءبىز دە ىلەسىپ, بۇزا­قىلىق جاساعان, تۇنگى 23.00-دەن كەيىن زاڭ­دى وكىلىنسىز جۇرگەن جاسوسپىرىمدەردى «قۇرىق­­تاۋ وپەراتسياسىنا» كۋا بولىپ قايتتىق.
تۇنگى ساعات 23.30. الدىمەن ءبىر توپ پوليتسيا ينسپەكتورى بار اۆتوبۋس قالانىڭ سيليكاتنىي دەپ اتالاتىن اۋدانىنا بەت الدى. كوشە شامدارى جارقىراپ تۇرعان جەرگە اۆتوبۋستى توقتاتقان ساقشىلار سول ماڭدا ورنالاسقان دامحاناعا كىردى. ءار-ءار جەردە سىرادان سوراپتاپ, قاننەن-قاپەرسىز وتىرعان جاستاردى كەزدەستىردىك. ءبىر توپ پوليتسەي كىرىپ كەلگەندە, ولار سەلت ەتپەدى. ءسىرا, مۇنداي جاعدايعا ەتتەرى ۇيرەنىپ كەتكەن ءتارىزدى. كەنەت, اناداي جەردە سىرالارىن سىزدىقتاتا ۇرتتاپ وتىرعان ءۇش بويجەتكەن كۇدىكتى كورىندى. مەكتەپ وقۋشىلارىنا ۇقساي ما, قالاي؟..
بىراق ولاردىڭ ساقشىلاردان ىعاتىن ءتۇرى كورىنبەيدى…
«سىراقور» سىلقىمداردى ءدامحانا­دان سىرتقا شىعارىپ, اۆتوبۋسقا مىنگىز­گەن ءتارتىپ ساقشىلارى ولاردىڭ قۇجاتتارىن سۇراپ ەدى, وزدەرىمەن بىرگە بولماي شىقتى. سوندىقتان وزدەرىنىڭ ايتۋلارى بويىنشا اتى-جوندەرىن تىركەۋ بازاسى ارقىلى تەكسەرىپ كورىپ ەدى, كامەلەتتىك جاسقا تولعان قىزدار بولىپ شىقتى.
كەنەت, وسى ساتتە ەكى پوليتسەي ءبىر توپ ءجاسوسپىرىمدى اۆتوبۋسقا الىپ كىردى. بويلارى سورايعان بۇل بالالار قالاداعى كوللەدجدەردىڭ بىرىندە وقيتىن جاستار بولىپ شىقتى. بىراق, وزدەرىنىڭ ايتۋلارىنشا, ەشقايسىسى ءالى كامەلەت جاسىنا تولماپتى. ال ساعات تۇنگى 00.15-ءتى كورسەتىپ تۇر. «ءتۇننىڭ جارىمىندا نە ىستەپ جۇرسىڭدەر؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپتارى دايىن: «جاي, قىدىرىپ ءجۇرمىز…» 18-گە تولماعان جاسوسپىرىمدەرگە تۇنگى ساعات 23.00-دەن كەيىن جۇرۋگە بولمايتىنىن, تەك اتا-اناسى نەمەسە زاڭدى وكىلىمەن عانا جۇرۋگە بولاتىنىن ەسكەرتكەن پوليتسەيلەر ولارعا اۆتوبۋس «تورىنەن» ورىن ۇسىندى.

ءبىرشاما جەردى شولىپ شىققان ءتارتىپ ساقشىلارى قۇددى قارماعى قاۋىپ تۇرعان بالىقشىلارداي-اق بالالاردى بىرىنەن سوڭ ءبىرىن اكەلىپ جاتتى. تاعاتىن ايىبى بىرەۋ – «زاڭ بويىنشا, تۇنگى مەزگىلدە بالالاردىڭ زاڭدى وكىلىنسىز جۇرۋلەرىنە بولمايدى». «جارعانات» بالالاردىڭ دا جاۋاپتارى دايىن – «قىدىرىپ ءجۇرمىز»…
ءبىر مەزەتتە شامامەن 9-10 جاسار ۆەلوسيپەد مىنگەن بالا ۇشىراسا كەتتى. پوليتسەيلەر توقتاتىپ ەدى, ول, ءسىرا, قورىققان بولۋى كەرەك, جىلاپ جىبەرۋگە شاق قالدى. بۇل بالا دا «قىدىرىپ» جۇرگەنگە ۇقسايدى.
ساعات 00.30. ءبىز مىنگەن قىزمەتتىك كولىك جۇماباەۆ كوشەسىنە تۇسە بەرگەندە ءۇش قىز بالا قارسى جولىقتى. بىردەن توقتادىق. «ءتۇن جارىمىندا جاپ-جاس قىزدار كوشەدە نە ىستەپ ءجۇر؟!»
ۇشەۋىن توقتاتىپ, ءجون سۇراسقانىمىز سول ەدى, ءۇش قىز كەشىرىم سۇراي جونەلدى. ەندى ءتۇن مەزگىلىندە كوشەگە شىقپايتىندارىن ءبىر جولعا جىبەرۋلەرىن ءوتىندى. بىراق ساقشىلار وڭاي كونە سالمادى, ءىىب-گە الىپ كەتتىك. سويتسە, 11, 9, 6-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ اتا-انالارى قوناققا كەتكەن ەكەن, سول ءساتتى پايدالانىپ, ەلورداداعى «جەرۇيىق» پاركىنە قىدىرۋعا بارىپتى. ايتۋلارىنشا, فوتوعا ءتۇسىپ ءجۇرىپ قالاي كەش باتىپ كەتكەنىن بايقاماي قالىپتى.
ءسوز ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىك, بۇگىندە كەيبىر اتا-انا بالاسىن قاراۋسىز جىبەرە سالاتىن بولعان. ايتپەسە, «ءبىر جەردە جۇرگەن شىعار» دەي سالاتىن اۋىل ەمەس, ۇلكەن قالا. استانانى ايتپاعاندا, ەلىمىز بويىنشا نەبىر قىلمىستار بولىپ جاتاتىنىن, بۇرىندارى سوزدىك قورىمىزدا دا بولماعان پەدوفيل دەگەن پالەنىڭ سالدارىنان جاس بالالار زارداپ شەگىپ جاتقانىن تەلەديداردان كۇندە كورىپ جۇرسە دە, بەيقامدىق تانىتاتىنى قىنجىلتادى. ءتارتىپ ساقشىلارى دا جاۋاپسىز اتا-انالاردىڭ نەمقۇرايلىقتارىنا ناليدى. ايتپەسە, ءتۇن ورتاسىنا دەيىن بالاسىن ىزدەمەيتىن اتا-انا بولا ما؟.. «تۇندە جۇرگەن بالا قىلمىسقا ۇرىنۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى دە اتا-انالار بالالارىنىڭ نەمەن اينالىسىپ جۇرگەندەرىن بىلۋلەرى كەرەك. بالاسىن تۇندە كوشەگە جىبەرمەۋلەرى قاجەت» دەيدى ءتارتىپ ساقشىلارى.
راس, بالالاردىڭ قىلمىسقا بارماۋىن تەك پوليتسەيلەر عانا قاداعالاماۋى كەرەك, ول الدىمەن اتا-انانىڭ مىندەتى. سونداي-اق, مەكتەپتىڭ, باسقا دا مەملەكەتتىك جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ دا قاداعالاۋىن تالاپ ەتەدى. سەبەبى پسيحولوگتاردىڭ ايتۋلارىنشا, جاس بالانىڭ سانالى ازامات بولىپ قالىپتاسۋىندا ونىڭ وتباسىندا, مەكتەپ قابىرعاسىندا, كوشەدە كورگەن ونەگەلەرى ەرەكشە ورىن الادى ەكەن. وسىندايدا ساباقتان تىس ۋاقىتتاردا, كانيكۋل كەزدەرىندە بالالارعا دەمالىس ماۋسىمدارى دۇرىس ۇيىمداستىرىلسا ەكەن دەيسىڭ… ەلىمىزدەگى ءارتۇرلى ۇيىمدار ساباقتان قولى بوساعان وقۋشىلارعا ارناپ سپورتتىق كەشەندەر اشىپ, جارىس­تار وتكىزىپ تۇرسا, جاس جەتكىنشەكتەردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن باعالايتىن ۇيىرمەلەر ۇيىمداستىرسا, جاس بالالاردىڭ جامان ىستەرگە, قىلمىسقا ءۇيىر بولۋىنا, ءتىپتى مويىن بۇرۋىنا مۇرشاسى بولماس ەدى-اۋ…
حوش. «كانيكۋل» جەدەل الدىن الۋ شاراسىنىڭ ءۇش كۇنىندە تەك الماتى اۋداندىق ءىىب-گە قانشا بالا ءتۇستى؟
«شارانىڭ باستى ماقساتى – الكوگولدىك ىشىمدىكتەردى ىشەتىن, تۇنگى ۋاقىتتا قىدىراتىن جاسوسپىرىمدەردى ۇستاۋ, كامەلەتتىك جاسقا جەتپەگەندەرگە الكوگولدىك جانە تەمەكى زاتتارىن ساتۋ, بالالاردى قوعامعا قارسى ارەكەتتەردى جاساۋعا قاتىستىرۋ فاكتىلەرىن انىقتاۋ, – دەيدى استانا قالالىق ءىىد الماتى اۋداندىق ءىىب جپق يۋۆەنالدى پوليتسيا بولىمشەسىنىڭ باستىعى, پوليتسيا كاپيتانى گۇلفيا گافۋر. – جەدەل الدىن الۋ شاراسىنىڭ ءۇش كۇنىندە الماتى اۋداندىق ءىىب-گە 28 ءجاسوسپىرىم جەتكىزىلدى. 22 اتا-انا تۇسىنىكتەمە جازىپ, بالالارىن سول كۇنى الىپ كەتتى. 10 بالا بەيىمدەۋ ورتالىعىنا جىبەرىلدى, 2 جاسوسپىرىمگە قاتىستى حاتتاما تولتىرىلدى».
«قىلمىستىڭ الدىن الۋ ءۇشىن دە ءتۇرلى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدامىز. مىسالى, رەيد جۇرگىزگەندە تەك كوشەدەگى بالالاردى عانا باقىلاپ قويمايمىز, سونىمەن بىرگە, اراققا سالىنعان ادامداردىڭ دا ۇيلەرىنە بارىپ تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز. ويتكەنى, ولاردىڭ بالالارى بولۋى مۇمكىن. قىلمىسقا بەيىم جەتكىنشەكتەر, كوبىنەسە, اكە-شەشەسى ىشكىلىككە سالىنعان وتباسىدان شىعىپ جاتادى» دەيدى الماتى اۋداندىق ءىىب يۋۆەنالدى پوليتسيا بولىمشەسىنىڭ اعا ينسپەكتورى, پوليتسيا كاپيتانى عاليا شاماەۆا.

P.S.
تۇنگى ساعات 01.00-دە الماتى اۋداندىق ءىىب-گە كەلگەنىمىزدە ءبىر توپ ادامدى كوردىك. كوبىسى – بالالارىن الىپ كەتۋگە كەلگەن اتا-انا. اراسىندا «جارعانات» جاسوسپىرىمدەردىڭ اعالارى دا ءجۇر. كەنەت, شامامەن جاسى 30-عا كەلگەن ءبىر جىگىت جانىمداعى پوليتسيا قىزمەتكەرىنە تاپ بەردى: «سەندەردىڭ جۇمىس ىستەپ جاتقاندارىڭا ەش سەنبەيمىن! كوشەدە تىنىش جۇرگەن بالالاردى ۇستاعانشا, ناشاقورلاردى قامامايسىڭدار ما!» دەيدى تۇتىگىپ.
ءتارتىپ ساقشىسى «زاڭ سولاي, ءبىز زاڭ بويىنشا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. ولاي بولسا, بالالاردى تۇنگى مەزگىلدە كوشەگە جىبەرمەۋ كەرەك ەدى» دەپ سالماقتى تۇردە جاۋاپ بەردى.
وكىنىشكە قاراي, كەيبىر جۇرتشىلىقتىڭ پوليتسيا قىزمەتكەرىنە دەگەن كوزقاراسى وسىنداي…

عاني اتىمتاي