Astana qalasyndaǧy «Demeu» otbasy oqu-täjıribelık medisinalyq kömek körsetu ortalyǧy bas därıgerınıŋ orynbasary oqyrman sūraqtaryna jauap berdı.
Serık AIDARBEKŪLY:
– Qazır Astanada emhanany taŋdau boiynşa tırkeu nauqany jürıp jatyr degendı estıdık. Ol qai uaqytqa deiın jalǧasady?
– 2010 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap elımızde Bıryŋǧai ūlttyq densaulyq saqtau jüiesı engızılgen bolatyn. Sonyŋ aiasynda üstımızdegı jyldyŋ 15 qyrküiegınen bastap tūrǧyndardyŋ medisinalyq ūiymdy erkın taŋdauyna mümkındık jasalyp otyr. Alǧaşqy medisinalyq-sanitarlyq järdem körsetetın ūiymdarǧa tırkeu nauqany 15 qaraşaǧa deiın jürgızıledı. Osyǧan orai, Qazaqstan Respublikasynyŋ «Halyq densaulyǧy jäne densaulyq saqtau jüiesı turaly» Kodeksınıŋ 88-babyna säikes, qalanyŋ ärbır tūrǧyny qalauy boiynşa ūnaǧan emhanasynda nemese alǧaşqy medisinalyq- sanitarlyq järdem (AMSJ) ortalyǧynda tırkeluge qūqyly. Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2011 jylǧy 1 qaraşadaǧy «Bastapqy medisinalyq-sanitarlyq kömek körsetu tärtıbın bekıtu turaly» №1263 qaulysyn negızge ala otyryp, öz erkıŋızben emhanaǧa tırkelgennen keiın sız sol mekemenıŋ qyzmetıne jügınetın bolasyz. Būl jerde uchaskelık terapevter, pediatrlar, jalpy praktika därıgerlerı, feldşerler, akuşerler men meiırbikeler sızge medisinalyq-sanitarlyq kömek körsetedı. Bızdıŋ elde ärbır azamat Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2009 jylǧy 15 jeltoqsandaǧy № 2136 qaulysymen bekıtılgen tegın medisinalyq kömektıŋ kepıldık berılgen kölemınıŋ tızbesıne säikes özı tırkelgen emhanada medisinalyq kömektı tegın ala alady.
Aigül SAǦYNDYQQYZY:
– «Demeu» otbasylyq densaulyq ortalyǧynda qandai äleumettık qyzmetter körsetıledı?
– Bızdıŋ ortalyqta tūrǧyndarǧa äleumettık maŋyzdy aurular mäselesı boiynşa jeke keŋes beru, iaǧni profilaktikalyq aralasu, äŋgıme nemese ūsynymdar, densaulyq mektepterı, pasient ömırınıŋ äleumettık är aluan qyrlary boiynşa psihoäleumettık keŋester, mınez-qūlyq jelısın özgertu boiynşa tüzetu jäne t.b. qyzmet türlerı körsetıledı. Būlardy jüzege asyru barysynda Qazaqstan Respublikasynyŋ 2008 jylǧy «Arnaiy äleumettık qyzmetter turaly» Zaŋyn jäne basqa da normativtık qūjattardy basşylyqqa alamyz.
Sondai-aq, ortalyǧymyzda densaulyq mektepterı bar. Onda bızdıŋ mamandar ärtürlı toptar boiynşa treningter ūiymdastyryp otyrady. Tıptı, qajet bolǧan jaǧdailarda keibır aurulardyŋ üiıne baryp, olardyŋ tūrmysymen, äleumettık jaǧdailarymen tanysudyŋ mümkındıkterı de qarastyrylǧan.
Bız kün saiyn taŋerteŋgı saǧat 9-dan keşkı 18.00-ge deiın tūrǧyndarǧa äleumettık qyzmet körsetemız. Al, kündızgı saǧat 14.00 men 15.00 aralyǧynda tüskı üzılıs. Ortalyqtaǧy densaulyq mektepterı keste boiynşa kün saiyn jūmys ısteidı.
Maral BEIBITQYZY:
– Sızdıŋ mekemede türlı aurulardyŋ aldyn aluǧa baǧyttalǧan ekpeler jasala ma? Olardy alu üşın ortalyqqa qai künderı barǧanym dūrys?
– İä, ondai ekpeler bızdıŋ ortalyqta aptanyŋ bes künınde jasalady. Mäselen, düisenbı künı – BSJ, seisenbı, särsenbı, beisenbı künderı – basqa barlyq profilaktikalyq ekpelerdı aluyŋyzǧa bolady. Al, Mantu synamasyn jasatu üşın jūma künı kelgenıŋız jön.
Saltanat QAIYRJANQYZY:
– Astanaǧa basqa qaladan köşıp kelıp edık. Üş jasar balam bar. Sızdıŋ ortalyqta kışkentai balalarǧa tegın därı-därmekter berıle me ?
– Aldymen sız bızdıŋ ortalyqqa kelıp, tırkeluıŋız kerek. Ol üşın būǧan deiın qaralǧan emdeu mekemesınen tırkeuden şyqqanyŋyz jönınde talon alyŋyz. Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ 2011 jylǧy 4 qaraşadaǧy №786 būiryǧyna säikes ortalyǧymyzda tırkeude tūrǧan bes jasqa deiıngı, al dispanserlık esepte tūrǧan 18 jasqa deiıngı balalarǧa därı-därmekter tegın berıledı.
Altyn BALABAEVA:
– Sızdıŋ ortalyq qaladaǧy basqa emhanalarǧa mülde ūqsamaidy. Nege?
– İä, özıŋız baiqaǧandai, bızdıŋ ortalyqta basqa emhanalardaǧydai nefrolog, urolog, ginekolog jäne basqa da mamandar joq. Mūnda tek otbasylyq därıgerler jäne meiırbikeler ǧana qabyldau jürgızedı. Olar bırneşe baǧytta jūmys ısteidı, sondyqtan da bızdegı maman därıgerler otbasynyŋ barlyq müşelerın tügel tekseredı. Demek, otbasylyq nemese jalpy täjıribelı därıgerler balalardy da, eresek adamdardy da, iaǧni otbasy müşelerın tegıs qaraidy. Būl otbasy müşelerıne de, därıgerge de öte yŋǧaily. Öitkenı, basqa emhanalarda balalardy pediatr, ülkenderdı terapevt qarasa, jalpy täjıribelı därıger otbasyna barǧan kezde olardyŋ barlyǧyna bırdei medisinalyq kömek körsetedı. Osy arqyly bız otbasy müşelerınıŋ tūrmys jaǧdaiyn, äleumettık ahualyn bılıp qana qoimai, olarǧa psihologiialyq, äleumettık kömek körsetu üşın nenı basymdyqqa alu kerektıgın, jalpy aurudyŋ qalai qarai bet alyp bara jatqanyn qadaǧalap, baqylap otyramyz. Degenmen, bızdıŋ ortalyqtyŋ qaladaǧy basqa emhanalarmen ūqsas jaqtary da joq emes. Mysaly, bızde de tūrǧyndarǧa alǧaşqy medisinalyq kömektıŋ barlyq türı körsetıledı.
Sonymen qatar «Demeu» medisinalyq kömek körsetu ortalyǧynda meiırbikeler basqa emhanalardaǧydai därıgermen bırge otyrmaidy. Bızde medisinalyq bikeler öz betımen qabyldau jürgızedı. Iаǧni, jeke nauqastyŋ ärı halyqtyŋ densaulyǧyna bailanysty köptegen mäselelerdı meiırbike öz betımen şeşe alady. Būl därıger men pasienttıŋ uaqytyn ünemdeidı, otbasylyq därıger qabyldauynyŋ qūpiialylyǧy saqtalady. Osy arqyly meiırbikelerdıŋ käsıbi jaǧynan taldau jäne klinikalyq oilau qabıletterı damidy. Şetelde meiırbike derbes mamandyq bolyp esepteledı jäne olar jeke qabyldau jürgızedı.
Maira KÖKENOVA:
– Jetkınşek qyzym bar. Soŋǧy kezde aşulanşaq, keide tıptı tūiyq bop bara jatqandai körınedı, eskertpelerıme qūlaq aspaidy. Psihologtyŋ kömegıne jügınuım kerek pe?
– Ortalyǧymyzda psihologiialyq qyzmet mamandary jūmys ısteidı. Sız solarmen habarlasyp körıŋız. Eger bızdıŋ ortalyqta tırkelgen bolsaŋyz, telefon arqyly qabyldauǧa jazylyp, psiholog mamannyŋ keŋesın tegın ala alasyz. Ol üşın 27-45-15 telefonyna habarlasyp, mamannyŋ qabyldauyna jazylyŋyz nemese öz otbasylyq därıgerıŋız arqyly habarlasyŋyz. Al, eger bızdıŋ ortalyqqa tırkelmegen bolsaŋyz, sızge tek aqyly negızde ǧana qyzmet körsetıledı. Sondai-aq, bızdıŋ ortalyqta «Er men äiel», «Balany qalai tärbieleu kerek?», «Özıŋe-özıŋ senımdı bolyp, maqsattarǧa jetudıŋ joldary» siiaqty köptegen aqyly psihologiialyq treningter ötkızılıp tūrady. Jalpy, onǧa tolmaǧan balalarǧa ata-ana rūqsatynsyz psiholog keŋes bere almaidy. Al, on üş jastan asqan jetkınşekter psihologqa özdıgınen jügıne alady.
Sailau MEIIRBEK:
– Osy otbasylyq därıger nemese soŋǧy kezde jiı aitylyp jürgen jalpy täjıribelı därıger degen kım?
– Otbasylyq därıger nemese jalpy täjıribelı därıger – būl densaulyq saqtau salasynyŋ alǧaşqy baspaldaǧyndaǧy maman, ol adam dertın keşendı qarap, tereŋde jatqan sebebın tüsınuge tyrysady. Iаǧni, otbasylyq därıger otbasylyq erekşelıkterdı, tūqym qualau faktoryn, tegın, äleumettık jaǧdaiyn zerdeleidı jäne balalar men eresekterdı baiqau boiynşa klinikalyq bılımge ie.
Gülbarşyn ÖKEŞQYZY
