Bügıngı taŋda Astanada temırjoldyŋ toǧyz torabyn tüiıstırgen ekı vokzal bar. 2017 jyly «EKSPO» körmesı ötıp jatqan tūsta Astanada jaŋa «Nūrly jol» vokzaly paidalanuǧa berıldı. Elordanyŋ bas qaqpasyna ainalǧan osynau säulettı ǧimarat bügınde bas qaladaǧy körıktı orynǧa ainalyp otyr. Sonymen qatar, eskı vokzal da qala tūrǧyndary men qonaqtary üşın abyroily qyzmet körsetude. Bız bügın sol köne vokzal turasynda söz etpekpız.
Astananyŋ temırjol vokzaly elordanyŋ terıskei bölıgınde, Gete köşesınıŋ boiynda ornalasqan. Ǧimarat būdan 61 jyl būryn, 1957 jyly salynǧan, al 90-jyldardyŋ aiaǧynda rekonstruksiiadan ötkızılgen. Būrnaǧy jyldyŋ soŋynda onda taǧy da jaŋǧyrtu jūmystary jürgızıldı. Vokzal keŋes kezeŋınde boi kötergen köne keşen men qazırgı zaman stilımen salynǧan bas baspana – terminaldan tūrady.
Alaida Aqmola jerıne temırhjol tartu ürdısı joǧaryda bız keltırgen merzımnen köp būryn bastalǧan. Onyŋ tarihynyŋ basy bızdı 1878 jyldyŋ köktemıne, Resei jol qatynastary ministrlıgı Tümen–Aqmola–Taşkent temırjol magistralınıŋ jobasyn jasai bastaǧan kezge alyp barady. Bıraq niet sol qalpynda qalyp qoidy. Onyŋ ädepkı äreketterın 1906-1908 jyldary aǧylşyndar jüzege asyrdy. Alaida olar Aqmola uezınıŋ ışınde ūzyndyǧy 40 şaqyrymǧa juyq tar tabandy şoiyn jol saludan aryǧa aspady.
Bırınşı düniejüzılık soǧystyŋ qarsaŋynda şetel jäne orys kapitalisterı bırıgıp, Oŋtüstık Sıbır magistralın salatyn aksionerlık qoǧam qūrdy. Osy qoǧam 1913 jyly Orsk–Aqmola–Semei trassasynyŋ jobasyn bekıttı.
Temırjol qūrylysy soǧys jyldarynda da toqtausyz jürıp jatty. Belgılı aqyn jäne memleket qairatkerı Säken Seifullin özınıŋ «Tar jol, taiǧaq keşu» degen ataqty romanynda Orskıden şyqqan temırjoldyŋ Atbasar men Aqmola arqyly Semeige qarai tartylyp jatqanyn jazady. Oŋtüstık Sıbır temırjoly basqarmasy Aqmola qalasynda ornalasqan eken. Sol uaqyttary vokzal ǧimaratynyŋ qūrylysy da jürıp jatypty. Bıraq 1917 jyly būl jerde de bilık auysuyna bailanysty qūrylys toqtatylypty. Artynşa Azamat soǧysy bastalyp ketedı.
1929 jyldyŋ säuırınde Ükımet 1929-1931 jyldar aralyǧynda Kökşetau temırjolyn Aqmolaǧa deiın jetkızu jönınde jaŋa şeşım qabyldaidy. Joldyŋ qūrylysy ortalyǧy Sverdlovskıde ornalasqan Oral–Qorǧan qūrylys basqarmasyna berıldı. Al Aqmola BKP (b) okrugtık komitetınıŋ biurosy okrugtık komissiiaǧa Burabai–Aqmola aralyǧyna temırjol qūrylysyn jürgızuge yqpal jasaudy tapsyrdy. Sonyŋ nätijesınde 1929 jylǧy 20 mamyrda Burabai kurortynan Aqmolaǧa qarai küre jol tartu jūmysy bastalyp kettı. 226 şaqyrym jol qūrylysy öte tez rekordtyq merzımde, nebärı bes aida salynyp bıttı.
1929 jylǧy 8 qaraşada qaitadan qatarǧa qosylǧan alǧaşqy Aqmola temırjoly boiymen bırınşı poiyz jürıp öttı. Bıraq ony qala tūrǧyndary qūlan dala, qūla düzde, arqyraǧan jeldıŋ ötınde qarsy aldy. Sebebı bolaşaq vokzal ornauǧa tiıstı alqapta tıptı jolauşylarǧa yqtasyn bolatyn jataq ta joq edı. Sol kezde būl maŋ men qalanyŋ arasyn üş şaqyrym şamalas bos keŋıstık alyp jatty.
Aqmolanyŋ ejelgı stansasy resmi türde 1931 jyly ǧana paidalanuǧa berıldı. Vokzal 1318,8 şarşy metrlık audandy alatyn 380 jolauşyǧa arnalǧan ekı qabatty üiden tūrdy. Onyŋ perrony sostavtardy qabyldap, ötkızıp tūratyn 10 bölek joldan qūraldy.
Köp ūzamai stansa janynan temırjolşylar otbasylary üşın qalaşyq tūrǧyzyla bastady. Onda tūrǧyn üilermen qatar türlı mädeni jäne äleumettık maqsattaǧy nysandar boi köterdı. Qalanyŋ territoriiasy ekı bölıkten qūraldy. Olardyŋ bırınşısı şahardyŋ özı bolsa, ekınşısı stansa janyndaǧy kentten örbıdı. Mıne, osy ekı aralyqty jalǧau üşın Qaraǧandy temırjol basqarmasy men vokzal arasyna tar tabandy temırjol qatynasy ornatyldy. Būl qalanyŋ būdan ärı damuyna jarqyn jol aşyp berdı.
1939 jyly Aqmola oblysy qūrylǧannan keiın Aqmola men Cheliabı oblysyndaǧy Kartaly stansasy arasyna temırjol jelısı tartylyp, adymyn keŋ jaza tüstı. Ol 1961 jyly Tyŋ ölkesınıŋ ortalyǧy atanǧannan keiın Qazaqstannyŋ soltüstık bölıgındegı alty oblystyŋ arasyn jalǧap tūrǧan ırı temırjol torabyna ainaldy. Sol kezde joǧaryda aitylǧan, jalpy kölemı 5260 şarşy metrdı alatyn, 500 jolauşyǧa arnalǧan köp funksionaldy vokzal qazırgı tūrǧan audanynda qanat jaidy. Ol Qazaqstandaǧy eŋ ülken vokzal bolyp sanaldy. Ǧimarat qūrylysyn «Tyŋkölıkqūrylys» tresınıŋ qūrylysşylary jürgızdı.
1962 jyldyŋ nauryz aiynda Aqmola stansasy Selinograd bolyp özgerdı. Selinograd Qazaq temırjolynyŋ ırı temır jolynyŋ ırı stansalarynyŋ bırı boldy. Ol täulıgıne tek jolauşylar poiyzynyŋ özınıŋ 20 jūbyn ötkızıp tūrdy. 1964 jyly vokzaldyŋ bır jaǧy jaŋartylyp, oǧan kassa zaly men jolauşylardyŋ tynyǧu bölmesı qosyldy.
1990 jyly eskı vokzaldyŋ janynan jaŋa biık ǧimarat boi köterdı. Vokzaldyŋ syiymdylyq quaty 1800 jolauşyǧa deiın jetkızıldı. 1997 jyly qala Astana atyn aldy. Al vokzalǧa būl atau tek 2001 jyly ǧana berıldı. Mūnda 2004 jyly ülken rekonstruksiia jasaldy. Osynyŋ nätijesınde onyŋ syiymdylyǧy taǧy 300 orynǧa ūlǧaidy. Vokzaldyŋ jolauşylar jıberu quaty 5,2 myŋ adamǧa jettı. Perronnan künıne 30-dan astam poiyz attanady.
Serık PIRNAZAR
