Būǧan deiın qarjy piramidasy men internet-alaiaqtarǧa aldanǧandardy köp estitın edık, qazır «baiytamyn» deitın baierlerge baryn bergen qara halyqtyŋ bazynasyn da tyŋdap jürmız. Türkiia, Qytai, tıptı AQŞ-tan arzan baǧamen tauar jetkızemın dep aldap ketetınder köbeidı. Solardyŋ bırı – Ais Mūratova.
Osy laqap atpen tanymal bolǧan baiersymaq jyldar boiy halyqtyŋ senımıne kırıp, sauda jasap, özın jarnamalap kelgen. Keiın Qytaidan arzan baǧada ydys äkelemın dep, elden ırı somada aqşa jinai bastaidy. Ärı «qol astymda jüzden astam qyzmetker bar, jūmys jürıp jatyr» dep sendıredı. WhatsApp arqyly chattar qūryp, bırneşe ai ışınde şamamen bes myŋ adamnan ydysqa tapsyrys alady. Aqşany özınıŋ jäne tuystarynyŋ jeke şotyna jıberudı sūraidy. Osylaişa elımızdıŋ är öŋırındegı azamattardan jalpy somasy şamamen 30 milliard teŋge jinap alyp, barlyǧyn aldap ketken.
Endı sauda jasap, kün körmekşı bolǧan azamattar «Tauar da joq, aqşamyzdy da qaitarmady. Aryz jazyp şaǧymdansaq ta, bırneşe aidan berı eş nätije şyqpady» deidı. Aldanǧandar arasynda abysyndarymen jinalyp, üiıne ädemı ydys almaqşy bolǧandar da bar, saudagerler de bar. Bır ǧana äiel 30 milliard jinap, qulyq tanytuy mümkın emes siiaqty körınedı. Mūndai alaiaqtyq shemanyŋ artynda ülken top bar boluy yqtimal. Barlyǧyn äşkerelep, zaŋǧa tartu qajet. Būl jaǧdaidyŋ özı – ūltqa qauıptı mäsele. Qazır qanşama otbasy oiran bolyp, san soǧyp otyr.
Bız jiı qarjy sauaty deŋgeiın köteru qajet deimız, bıraq aldanǧan qara halyq sany azaiyp jatqan joq. Mümkın baierlıkpen ainalysyp jürgenderge qatysty da naqty talaptar qajet şyǧar? Olar qazır halyqtan milliondap aqşa jinap, köleŋkelı ekonomikanyŋ «güldenuıne» üles qosuda. Baierler tiıstı mekemelerden akkreditasiia alyp, aşyq jūmys ısteuı qajet dep oilaimyn. Būl rette «Atameken» ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ syrtqy sauda palatasy qandai mehanizmder ūsyna alady? Al Işkı ıster ministrlıgı men Bas prokuratura būl jaǧdaidy baqylauyna alyp, zaŋ aiasynda şaralar qoldanuy kerek.
Qytaiǧa vizasyz baryp, sauda-sattyq jasauǧa mümkın bolǧan kezde mūndai alaiaqtar köbeiuı mümkın. Halyq arasynda tüsındıru jūmysyn da küşeitu qajet dep oilaimyn.
Däulet MŪQAEV,
Mäjılıs deputaty
