Elordada osydan tört jyl būryn Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı − Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmesı öttı. Düniejüzılık deŋgeide ūiymdastyrylǧan aituly ıs-şaraǧa 115 memleket pen 22 halyqaralyq ūiym qatysyp, ony 4 mln adam tamaşalady. Bas-aiaǧy 3 aiǧa jalǧasqan halyqaralyq ıs-şara elımızdıŋ öndırısı men ǧylymi bazasyn tehnologiialyq jaŋǧyrtuǧa jäne ekonomikany ärtaraptandyruǧa mümkındık berdı. Ǧalymdar men mamandardyŋ jahandyq qarym-qatynas alaŋyna ainalyp qana qoimai, ıs jüzındegı jäne ǧylymdaǧy zertteulerdıŋ revoliusiialyq qarqyndy qadamy boldy.
«EKSPO-2017» halyqaralyq körmesı «Bolaşaq energiiasy», älemdık qauymdastyqty tolǧandyratyn energiianyŋ balamaly közderı sekıldı eŋ özektı taqyrypqa arnaldy. Körme keşenınıŋ jalpy alaŋy 174 gektardy qamtydy. Onyŋ ışınde 25 gektar tıkelei körme aimaǧyna bölıngen, oǧan Qazaqstannyŋ Ūlttyq pavilony, halyqaralyq, taqyryptyq jäne korporativtık pavilony kırdı. Alaŋda 350 myŋ şarşy metr bolatyn 15 nysan ornalasqan.
EKSPO körmesı arqyly elımızde ıskerlık ekojüie qalyptasty. Bügınde EKSPO aumaǧy «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǧy, Halyqaralyq jasyl tehnologiialar jäne investisiialyq jobalar ortalyǧy, «Astana Hub» IT-startaptar halyqaralyq tehnoparkı jäne Astana IT University siiaqty innovasiialyq jobalar şoǧyrlanǧan elordanyŋ ıskerlık ortalyǧyna ainaldy. EKSPO keşenı – ǧylym, aqparattyq tehnologiia men ekonomikany damytudyŋ ortalyǧy bolsa, Nur alem bolaşaq energiiasy mūrajaiy jäne Kongress ortalyǧy maŋyzdy ǧylymi jäne mädeni mūra bolyp, soŋǧy 4 jyl ışınde el men elorda halqy üşın eŋ jarqyn jäne maŋyzdy ıs-şaralar ötetın oryn retınde qalyptasty.
Qazır Nur alem – adamdar eŋ köp baratyn turistık nysannyŋ bırı. Odan qala tūrǧyndary men qonaqtary zamanaui jaŋa tehnologiialar turaly tyŋ aqparat alady. Sonymen qatar ol 2017 jyldyŋ qaraşa aiynda erekşe qorǧalatyn memlekettık säulet nysany bolyp tanyldy. Nur alem nysany – diametrı 80 metr jäne biıktıgı 100 metr bolatyn şar pışındı älemdegı bıregei ǧimarat. Mūrajaidyŋ metall konstruksiiasynyŋ salmaǧy – 13 myŋ tonna. Būl äigılı Eifel mūnarasynan ekı ese köp. Ǧimarattyŋ audany bes futbol alaŋyna teŋ. Är äinektıŋ özındık qūrylymy bar jäne salmaǧy 800 kelıge deiın tartady.
– Muzei aşylǧannan bastap apta saiyn bızge ekı myŋnan astam adam keledı. Condai-aq elımızge resmi saparmen kelgen märtebelı qonaqtar da muzeige at basyn būrmai ketpeidı. Negızı, bızde jūmys ısteitın ekskursovodtardyŋ ortaşa jasy – 25. Olar qazaqşa, orysşa, aǧylşynşa emın-erkın söileidı. Qytai, türık tılderın de meŋgergen. Muzeige kıru biletınıŋ qūny da qoljetımdı, bar bolǧany – 1500 teŋge. Zeinetkerler men oquşylarǧa – 500 teŋge, studentterge – 800 teŋge. Al barlyq toptaǧy mügedek azamattar, köpbalaly analar, jetım balalar jäne alty jasqa deiıngı baldyrǧandar tegın kıredı, – deidı QazEkspoCongress ūlttyq kompaniiasynyŋ baspasöz hatşysy Güljan Sergebaeva.
Körme ortalyǧyna ainaldy
Ortalyq aumaǧynda «Sifrly ükımettıŋ» keŋsesı jasalyp jatyr. Jaŋa keŋsenı jyl soŋyna deiın ıske qosu josparlanǧan. Bügınde ǧimarattardyŋ 98 paiyzy paidalanylady. Mūnda är saladaǧy türlı auqymdy ıs-şaralar da ötıp keledı. Mäselen, jyl aiaǧyna deiın EKSPO-da 15 körme ūiymdastyru josparlanyp otyr. Kongress ortalyǧynda da qosymşa on üş jiyn ötedı. Ūlttyq kompaniia sauda infraqūrylymyn qūru boiynşa da jūmystar jürgızıp jatyr. Onyŋ aiasynda 4 transşekaralyq hab qūru közdelgen. Ūlttyq kompaniianyŋ aktivınde ekı 102 oryndyq negızgı zaly bar Kongress ortalyǧy jäne köpfunksionaldy alaŋ ärı Ortalyq Aziiadaǧy eŋ ırı körme ortalyǧy – EKSPO halyqaralyq körme ortalyǧy bar.
«2018 jyldan bastap mūrajaida elımızdıŋ barlyq öŋırınıŋ qatysuymen 150-den astam oiyn-sauyq jäne bılım beru ıs-şarasy ötıp, odan bölek 500-den astam Kids&Students Future Energy aşyq sabaǧy ūiymdastyryldy. Körmeden keiıngı kezeŋde Nur alem-ge 800 myŋnan astam adam keldı. Şeteldık turisterdıŋ basym bölıgı TMD elderı, Qytai, AQŞ, Germaniia, İtaliia, Ündıstan jäne taǧy basqa elden keldı» deidı «QazEkspoCongress» ūlttyq kompaniiasy» AQ basqarma töraǧasy Allen Şäijünısov.
Sonymen qatar EKSPO şaǧyn qalaşyǧynda halyqaralyq körme ortalyǧy bar. Ol «Astana EKSPO-2017» körmesı qoima bolǧan eken. Keiın qoimany tiımdı paidalanu maqsatynda körme ortalyǧyn aşu turaly şeşım qabyldanǧan.
«Būl ortalyqta kışıgırım ǧana emes, keŋ auqymdy halyqaralyq deŋgeidegı körmelerdı de ūiymdastyru mümkındıgı bar. Mūndai körme ortalyǧy Qazan qalasynda bar. Al Taşkentte endı salynyp jatyr, bıraq onyŋ formaty basqa. Körme ortalyǧynyŋ taǧy bır erekşelıgı – keŋdıgı. Iаǧni kez kelgen formattaǧy şarany ūiymdastyruǧa yŋǧaily. Mysaly, qazır Automechanika Astana 2021 atty halyqaralyq avtomobilder körmesı ötıp jatyr» dedı QazEkspoCongress ūlttyq kompaniiasynyŋ töraǧasy.
Körme ortalyǧynyŋ jalpy aumaǧy – 13 myŋ şarty metr. Byltyr qyrküiek aiynda aşylǧanymen, pandemiialyq ahualǧa bailanysty osy uaqytqa deiın bırde-bır ıs-şara bolmaǧan. Al aldaǧy uaqytta ULTTYQ ÒNIM, KIOSH-2021, IndustryWeek syndy ırı halyqaralyq ıs-şaralardy ötkızu josparlanyp otyr. Sondai-aq Smart City Nur-Sultan aqyldy qalalardyŋ halyqaralyq IT-kongresın ötkızu josparda bar.
Dubaiǧa ne daiyndady?
«EKSPO-2017 Astana» körmesınde Qazaqstan Dubaiǧa Halyqaralyq körmeler biurosynyŋ tuyn tabys etken bolatyn. Biyl elımız 2021 jylǧy 1 qazannan 2022 jylǧy 31 nauryzǧa deiın Dubaida ötetın Düniejüzılık EKSPO körmesıne qatysady.
Dubaidaǧy EKSPO-2020 körmesı byltyr 1 qazanda ötkızılu kerek edı. Alaida älemdegı epidemiialyq jaǧdaiǧa bailanysty körme bır jyl keiınge qaldyryldy. 1 qazanda bastalǧan körme alty aiǧa sozylyp, keler jyldyŋ 31 nauryzynda aiaqtalady. Biylǧy taqyryby – «Aqyl-oidy bırıktırıp, bolaşaqty qūru». Onyŋ üş mänı bar: mümkındık, ūtqyrlyq, tūraqtylyq. Al 2017 jyly elımızde ötken körme – halyqaralyq mamandandyrylǧan körme (nemese qysqamerzımdı körme) bolǧandyqtan, üş aiǧa josparlandy.
Körmedegı Qazaqstan pavilonynyŋ qandai ekenın «QazEkspoCongress» ūlttyq kompaniiasy» basqarma töraǧasy Allen Şäijünısov aitty.
«Bızdıŋ pavilondy qūrylys älemınde halyqaralyq deŋgeide tanymal şveisariialyq kompaniia saldy. «Nege otandyq kompaniia emes?» degen sūraqqa kelsek, aldymen qūrylys alaŋy şeteldıkı, ekınşıden keşen jinalmaly bolady, iaǧni ony elge äkelu mümkındıgı bar» dedı ol.
Qazaqstandyq pavilon tört aimaqtan tūrady. Ol – kielı mekender kartasy, mädeni mūra, tabiǧi bailyqtar jäne biosandyq. Bızdıŋ pavilonǧa keluşılerge aldymen elımızdıŋ şyǧu tarihyn baiandaityn «Şejıre» atty 6 minuttyq tanymdyq beinejazba ūsynylady. Sonymen qatar, körmede Nūr-Sūltan qalasy jas bolǧanymen investorlardy tartu jaǧynan älem qalalarynan kem emes ekını körsetılude. Pavilonnyŋ jalpy aumaǧy – 3 400 şarşy metr. Aldyn ala boljam boiynşa Qazaqstannyŋ körme pavilonyn 1 mln halyq kelıp köredı dep josparlanǧan.
«Qazaqstan – Ūly dala elı» dep atalatyn bırınşı aimaqta respublikanyŋ bıregei tabiǧaty, kielı jerlerı men mädeni mūralary körsetıledı. Al ekınşı aimaq Nūr-Sūltan qalasy men öŋırlerge arnalǧan. Üşınşı aimaqta (Future road) elımızdıŋ barlyq aldyŋǧy qatarly jetıstıkterı paş etıledı. QazEkspoCongress ökılderı atap ötkendei, üşınşı aimaqta beine körsetıledı. Keluşılerdı qyzyqtyru üşın arnaiy interaktivtı oiyndar ūiymdastyrylǧan. Törtınşı aimaq – Final show. Būl jobalardyŋ barlyǧy körmenıŋ taqyrybyna säikes: iaǧni aqyl-oidy qalyptastyra otyryp, adam men jasandy intellekt arasyndaǧy simbioz körsetıledı» dedı «QazEkspoCongress» ūlttyq kompaniiasy» basqarma töraǧasy A.Şäijünısov.
