Biyl Keŋes Odaǧynyŋ şaŋyraǧyn şaiqaltyp, alyp imperiianyŋ ydyrauyn jedeldetken Jeltoqsan oqiǧasyna 34 jyl toldy. Sodan 5 jyldan keiın Qazaqstan täuelsızdık alyp, bükıl qazaq börkın aspanǧa atqanmen, jeltoqsannyŋ sol kezdegı yzǧary är qazaqtyŋ kökıregındegı jıbımeitın kök süŋgıge ainaldy. Sebebı «qazaqty qazaq basqarsyn» dep alaŋǧa şyqqan jastardy keŋes bilıgı asqan jauyzdyqpen janyştady. Neşe myŋ adam ūstalyp, bırazy sottaldy, jüzdegen adam qūrban boldy. Ūltynyŋ azattyǧy men teŋdıgı jolynda qyrşynynan qiylǧan jastardyŋ arasynda bügın bız söz etkelı otyrǧan zamanymyzdyŋ has batyry Qairat RYSQŪLBEKOV te bar.
Qairat Rysqūlbekov 1966 jyly 13 nauryzda Jambyl oblysy Moiynqūm audanyna qarasty Bırlık degen şaǧyn auylda düniege kelgen. «Qairat – bauyrmal, köpşıl, şynşyl, sözge şeşen jıgıt» dep eske alady synyptastary. Al Qairattyŋ anasy Dämetken Asanbaeva «Qairattyŋ basqa ūl-qyzdarymnan erekşelıgı ol aqjarqyn da aqpeiıldı, eşkımnıŋ köŋılı qalmasa eken dep ösken ūl edı» deidı. Kıtapty köp oqityn Qairattyŋ boiyndaǧy ūltşyldyq qasiet bır jaǧy ananyŋ sütımen kelse, endı bır jaǧynan qazaqtyŋ aituly tūlǧalaryna erte elıkteuınen qalyptasqan sekıldı.
On jyldyqty tämamdaǧan soŋ, Kökterek sovhozynda bır jyl mal baqqan Qairat 1984 jyly äsker qataryna şaqyrylady. Äskeri boryşyn ekı jyl Amur ölkesınde ötep kelgen ol 1986 jyldyŋ tamyzynda äskeri bölımşenıŋ joldamasymen Almatydaǧy säulet-qūrylys institutyna oquǧa tüsedı. Arada 4 ai ötkende, iaǧni 1986 jyldyŋ 18 jeltoqsan künı ekı myŋǧa juyq studentpen bırge alaŋǧa şyǧady. Alaida Qairattyŋ şeru kezınde jolda jatqan bır aǧaşty qolyna ala salǧany basyna päle bolyp jabysty. Ony bıreuler suretke tüsırıp alyp, 
«Qairat köşege soiyl alyp şyqqan» dep sipattaǧan. Şyndyǧynda, Qairattyŋ bar kınäsı qazaq qyzyn şaşynan süirep jürgen bır saqşyny dostarymen bırge jabylyp sabaǧany edı. Bıraq ol jeŋıl jaralanǧan. Mūny Qairat Rysqūlbekovtıŋ özı de otbasyna jazǧan hatynda aşyq aitqan. Bıraq tergeuşıler neşe türlı aila-şarǧy qoldanyp, «Qairat adam öltırdı» dep aiyptapty. Degenmen Qairat soŋǧy demı şyqqanşa özınıŋ aqtyǧyn aityp, sözınen tanbaǧan.
1987 jyly 16 mausymda Almatyda şyqqan sottyŋ şeşımı boiynşa Qairat Rysqūlbekov 18 jeltoqsan künı qalyŋ toppen bırge 9 avtokölıktı örtep, 152 maşinany zaqymdaǧany, 326 milisioner men 196 soldatty jaralap, auruhanaǧa tüsıruge qatysqany, memleketke 302 myŋ 644 som ziian keltırgenı üşın ölım jazasyna kesılgen. Alaida ölım de qasqaiǧan Qairattyŋ ruhyn jyǧa almady.
Künädan taza basym bar,
Jiyrma bırde jasym bar,
Qasqaldaqtai qanym bar,
Boztorǧaidai janym bar.
Alam deseŋ alyŋdar.
Qairat degen atym bar,
Qazaq degen zatym bar,
Erkek toqty qūrbandyq.
Atam deseŋ atyŋdar! – dep artyna ölmes öleŋmen eskertkış qaldyryp, sot zalynan şyǧa berıptı. Qairatqa kesılgen ükım 1988 jyly 23 säuırde qaita özgerıp, 20 jylǧa bas bostandyǧynan aiyru jazasyna auystyryldy. Bıraq ol sol jyly 21 mamyrda Semei türmesınde jūmbaq jaǧdaida köz jūmdy. Elınıŋ namysyn qara basynyŋ qamynan qaşanda biık qoiatyn asyl er nebärı 22 jasynda qyrşynnan qiyldy. Artynda aq jaulyǧyn jaiyp anasy, küŋırenıp elı qaldy.
Täuelsızdık alǧanymyzǧa 30 jylǧa taiasa da, Qairattyŋ jūmbaq ölımınıŋ syry älı künge deiın aşylǧan joq. Köŋılge bır medeu bolatyny jeltoqsanşylar qatarynda Qairat ta 1992 jyly tolyǧymen aqtalyp, «Halyq qaharmany» ataǧy berıldı.
Qairat Rysqūlbekov – küllı qazaqqa jeltoqsan oqiǧasymen bırge tanymal bolǧan taǧdyry bölek tūlǧa. Jas ta bolsa bas bolǧan, ūltynyŋ namysyn bärınen biık qoiǧan aiauly azamattyŋ erlık ısı estıgen jannyŋ jüregın eljıretıp, jıgerın janydy. Bylaişa aitqanda, Qairattyŋ denesın qara jer jasyrǧanmen, onyŋ esımı men jasaǧan erlıgın auzyn aiǧa bılegen ırı imperiianyŋ özı de öşıre alǧan joq. Kerısınşe, asqaqtai tüsse, elımız täuelsızdık alǧannan keiın Qairattyŋ halyq jüregındegı ekınşı ǧūmyry bastaldy.
Qairattyŋ erlıgıne taǧzym etken halyq onyŋ atyna köşeler berıp, eskertkışter tūrǧyzdy. Nūr-Sūltan, Almaty, Şymkent, Aqtöbe qalalarynda Qairattyŋ atyna köşe berılse, 2018 jyly Taraz qalasy künıne orai Qairat Rysqūlbekov atyndaǧy saiabaqta Halyq qaharmany eskertkışı qoiyldy. Alaida Qairattyŋ özı iısı qazaqqa tanymal bolǧanmen, köşelerı eleusız, qaǧaberıs jerlerden berılgen. Onyŋ üstıne Qairattyŋ ǧūmyry qandai qysqa bolsa, köşelerı de şolaq. Mäselen, Almatydaǧy Nauai köşesınen bastalyp, Sain köşesınen üzıletın köşenıŋ ūzyndyǧy 400 metr bolsa, astanadaǧy Abylai han daŋǧylynan bastalyp, Şäkärım Qūdaiberdıūly daŋǧylyn qiyp ötetın Rysqūlbekov köşesınıŋ jalpy ūzyndyǧy 671,7 m ǧana. Joldyŋ boiynda Ūlttyq ūlannan basqa mekeme de joq. Qairattyŋ atyna berılgen köşeden qaharman jaily jazylǧan bır mälımet joq. «Qairat Rysqūlbekov kım edı?» dese: «mıne, mynda jazylǧan» dep körsetetındei eskertkış taqta da joq. Äiteuır «köŋıl qalmasyn, köilek jyrtylmasyn» dep bere salǧan jetım köşe siiaqty qūlazyp tūrady. Bylaişa aitqanda, Qairattyŋ erlıgı asqaq bolǧanmen, köşesı eleusız…
