Kirsan İLIýMJİNOV, FİDE prezidentı: MEN QAZAQ QYZDARYNA QAIRAN QALDYM
Astana taiauda älemdık şahmattyŋ arenasyna ainalady. Atap aitqanda, aldaǧy mausym aiynyŋ 23-ınen bastap 1 şıldege deiın elorda törınde jyldam şahmat jäne blisten älem chempionaty ötedı.
Keşe bairaqty jarystyŋ ötuıne bailanysty baspasöz mäslihaty öttı. Bız osy mäslihatqa arnaiy qatysqan Halyqaralyq şahmat federasiiasynyŋ (FİDE) prezidentı Kirsan İliumjinov myrzany äŋgımege tartqan edık.
– Halyqaralyq şahmat federasiiasy Qazaqstannyŋ şahmattan älem chempionatyn ötkızuge degen ötınımın asa rizaşylyqpen qabyldady. Bügıngı taŋda Qazaqstanda şahmat öte qarqyndy damyp jatyr. Memleket tarapynan jaqsy qoldau körsetıletını sezıledı. Osy faktorlar älemdık chempionatty Astanada ötkızuge airyqşa äser etkenın aituǧa tiıspız. Şahmat älemındegı soŋǧy jyldardyŋ mälımetıne qarasaq, Qazaqstannyŋ jasöspırımder qūramasy öte ülken jetıstıkterdı baǧyndyra bastady. Mäselen, jasöspırımder arasynda ötken biylǧy älem chempionatynda jas şamalaryna qarai üş bırdei qazaq qyzy älem chempiony ataǧyn jeŋıp aldy. Būl keremet jetıstık qoi! Öz basym qazaq qyzdaryna qairan qaldym. Mıne, osyndai talantty jas-tar ösıp kele jatqan elde älem bırınşılıgın ötkızudıŋ özı jarasymdy dep oilaimyn.
– Chempionattyŋ reglamentı qandai bolady?
– Astanada jyldam şahmat jäne blis boiynşa älem chempiondary aiqyndalatyn bolady. Būl jarystyŋ jartylai finalyna ǧana 200-den astam şahmatşy qatysatyn bolady. Olardyŋ ışınen jyldam şahmat jäne blis boiynşa tek üş adamnan negızgı chempionatqa ırıktelıp şyǧady. Jalpy, negızgı chempionatta 16 şahmatşy baq synaidy. 10 halyqaralyq grossmeister FİDE reitingı boiynşa, 1 şahmatşy FİDE prezidentınıŋ ūsynysymen, al, ekı ümıtker Qazaqstan atynan qosylady.
– Älemdık şahmatta äigılı bolyp jürgenderden kımder qatysatyn bolyp otyr?
– Qazırgı älem chempiony ündıstandyq Anand, ukrainalyq Grişuk, reseilık Ponamarev, amerikandyq Kamskii jäne basqa da tanymal grossmeisterler keledı. Bır sözben aitqanda, Astana chempionatyna älemdık şahmattyŋ myqtylary jinalatyn bolyp tūr.
– Älem bırınşılıgınıŋ jülde qory turaly aita alasyz ba?
– 400 myŋ AQŞ dollary. Taǧy bır qosarym, būl älem chempionaty Astana künı qarsaŋynda ötetın bolyp otyr. Demek, sızderdıŋ qalalaryŋyz üşın de, FİDE üşın de būl jarys zor märtebe dep oilaimyn.
Ǧalym QOJABEKOV
