Men Qazyǧūrt audanynyŋ Jaŋabazar degen jerınde düniege keldım. Jeltoqsan oqiǧasy kezınde Almatydaǧy estrada-sirk önerı kolledjınde student edım. 17 jeltoqsan künı sabaqqa kelsek, «Qonaevty qyzmetınen alyp, ornyna Kolbindı qoidy» dep jūrt şulap jatyr eken. Sabaqty tastadyq ta, alaŋǧa tarttyq. Bız ketıp bara jatqanda, Roza Baǧlanova «Orys halqy qazaqqa jaqsylyq jasamasa, jamandyq jasaǧan joq. Bız qoidan basqa ne kördık?!» degen syŋaida aqylyn aitty. Bıraq oǧan eşkım toqtaǧan joq, alqynyp alaŋǧa jettık. Keldık te, ūrandatyp tūrǧan jūrtqa qosyldyq. Tün ortasynda jataqhanamyzǧa qaityp, erteŋınde sabaqty tastap alaŋǧa taǧy bardyq.
Ol künı de jinalǧandar qaraŋǧy üiırılıp, tün bolǧanşa tarqaǧan joq. Älden uaqytta soldattar bızge lap qoidy. Qorqaqtau edım, sart etıp soiyl tigende, esım şyǧyp kettı. Dostarymnan da köz jazyp qaldym. Jyǧylyp jatqan jerımnen bır jıgıt tūrǧyzyp, jataqhanaǧa äkep tastady. Erteŋınde mūǧalımder oquşylardy qysqy demalysqa erterek jıberetının habarlap, bızdı poiyzǧa salyp, auylǧa qaitardy. Şymkentke barsam, KGB-nyŋ adamdary kütıp tūr eken, künde sūraq-jauap. Ne orysşa bılmeimın. Sodan ne kerek, oqudan şyǧaramyz dep jatqanda, Liusiia Qajyǧaliqyzy araǧa tüsıp, oqudan şyǧarmai alyp qaldy. Keiın önerdı de tastap, jeke käsıppen ainalysyp kettım. Bıraq jeltoqsannyŋ qorqynyşy maǧan qatty äser ettı. 30 jyl boiy qorqyp jürdım, «men jeltoqsanda alaŋǧa şyqtym» dep auzyma alǧan emespın.
Keiın Torǧai oblysynyŋ azamatymen bas qūrdym. Jan baǧu üşın bazarda tūryp sauda ıstedım. Mölşerı 1996 jyly ǧoi deimın, bır künı qyzanaq salǧan qaǧaz qoraptyŋ ışıne tösegen «Dat» degen gazette menıŋ fotom tūr. Alyp oqysam, «Būl adam qaida? Ölı me, tırı me?» degen mazmūnda ızdeu salypty. Şynyn aitaiyn, menıŋ jeltoqsannan keiın ünsız ketkenım sonşa, elımızde är jyly jeltoqsanda menı qūrbandar qataryna jatqyzyp, alaŋda tūrǧan videomdy körsetedı. Bıraq men ızdengen joqpyn, tıptı jeltoqsan turaly aitqan da emes edım. Tek soŋǧy jyldary ǧana aşyqqa şyqtym. Älı aqtalǧanym joq. Qūjattarym sotta jatyr.
Qazır qorqynyşty künderdıŋ bärı artta qaldy. Täuelsız elmız. Bıraq jeltoqsannyŋ sūmdyǧy eşuaqytta esten ketpeidı.
Meiramgül BEKJANOVA
(qazırgı tegı İsqaqova)
