NAMYSSYZDYQ – DAUASYZ DERT

Belgılı qalamger Kämel Jünıstegınıŋ biyl jaryq körgen «Kögıldır kümbez» kıtabyndaǧy hikaiattary men äŋgımelerınen basqa azamattyq tolǧanystaryn «oi iırımderınde» toptap baiandapty. Būdan basqa, «Dos köŋılı», «Köne hikaia», «Kökseŋgırdıŋ tasynda», «Soŋǧy abyz», «Şyraǧdan», «Kökseu», «Qoŋyr qūlja», «Armanym ottan örılgen», «Temır astau», «Edıge» romandarynyŋ avtory, tä­uelsızdık jyldary «Qūba belder» atty üş kıtaptan tūratyn trilogiia­syn oqyrmandaryna ūsynǧan edı. Elın süigen namysşyl azamattyŋ otarşylyq, totalitarlyq piǧylǧa qarsylyǧy ǧūmyrynyŋ mänıne ainalyp, bıraz jyl qapasta bolady. Jazuşymen bır kezdesuımızde küreske toly künderınen syr şertken edı.

«Qymyz» qalai jazyldy?

– Qaisy bırın aitaiyn, bos­tandyqqa şyqqan soŋ da saiasi qylmyskerdıŋ qūqyǧy müldem kesılgen zaman boldy ǧoi. Üiıŋnen bır paraq qaǧaz tauyp alsaq, on jylǧa ketesıŋ dep aşyq aitqan. Şeşem baiǧūs ta jany qalmai, «qoisaişy» dep jylap otyratyn. Sodan 8-9 jyl qolyma qalam ala almai jürdım. Özıŋdı ūmytyp, ıştegı küiıp tūrǧan yzany basu üşın aŋǧa şyǧamyn. Atqa mınıp, tau-­tasty kezıp ketuşı edım. Söitıp jürgende aŋdyǧandardyŋ közın ala bere türtıp qoiǧan jyrlarymdy alyp, Almatydan bır-aq şyqtym. Ol kezde Odaqta Oljas otyr, aqyn Qadyr Myrzalievke jolyǧyp, öleŋderımdı tastap kettım. Ait­qan uaqytynda Jazuşylar odaǧyna qaita bardym. Qadyr sūŋǧyla adam ǧoi. «Mynau «Qymyz» degen öleŋdı qaida jürıp jazǧansyŋ? Bırdeŋenıŋ iısı bar eken» degenı. «Qadeke, orystyŋ ormandaryn erıksız aralap kelgen adammyn» degenımde «Äi, jıgıtım, mūŋaima, babalaryŋ ol ormandardy basqaşa aralaǧan» dedı. Jazuşy Qalihan Ysqaqov ta sonda eken. «Men sızge keşe aityp edım ǧoi, myna jıgıt basynan ıs keşken adam» dep äŋgımege aralasty. Qalihan sol arada «lagerıŋdı saǧynyp jürmeseŋ, prozaǧa ket» dep keŋes berdı. Qadyr: «Ne deiın endı, osyndai öleŋ jaza ber dep aitu bolmaityn şarua ǧoi» dese, Oljas ta mūndai jyrlardyŋ eşuaqytta basylmaitynyn aityp, basqa jolyn ızdeu kerektıgın eskerttı.

– Sol «Qymyzdyŋ» jyryn bızge aityp berseŋız…
– Lagerden bosaǧan betım. Elge jol tartqaly tūrmyn. Jolai bırınşı kezdes­ken jerden qymyz satyp alyp, sımırıp saldym. Äbden susap qalǧan ekenmın, ön boiym busap, terım būrq ete qaldy. Tıptı aq su bolyp kettım. Türıme qarap tūrǧan tergeu­şımnıŋ ne boldy degenıne, aiaq astynan suyryp salyp aitqan jauabym edı ǧoi.

«…Tamşylap aqqan terımnen,
Dırıldep ketken ernımnen,
Eşbır mūŋdy ızdeme,
Saǧynyştan basqanyŋ.
Qymyzyn ışıp mas deme,
Közınde netken jas deme,
Ot bolyp enıp keudeme.
Tūlpar bolyp şauyp dürlıge,
Janyştap kettı qanymdy.
Işkem joq sütın bienıŋ,
Jūparyn ıştım dalanyŋ,
Qasiettı anamnyŋ…»Tögılıp şyqqan jyrdyŋ ekpınınen ne ūqqanyn qaidam, «mynau ne deidı» dep kübırlep, tergeuşı terıs ainala bergen edı.
– Orys ormandaryn erıksız aralauyŋyzǧa ne sebep boldy?

– Adam balasy bır künde, bır sebeppen taŋdau jasamaidy ǧoi. Qūima qūlaqtyǧym men qyzuqandyǧymdy aldymen äkem aŋǧarǧan bolu kerek. «Sybyrlap» aitylatyn sözı bar basqosularǧa menı jolatpaityn. Ondaida aqyryndap esıktıŋ syrtynda tūryp, aqsaqaldardyŋ äŋgımesın tyŋdauşy edım. Äkelerımnen estıgenderımnen keiın «maimyldan jaraldyŋ» degen mūǧalımnıŋ sözın sanam qabyldamai, sūraqtyŋ astyna alatynmyn. Tarih sabaǧynda orystyŋ Petrı, İvan Groznyi bolǧanda, qazaqtyŋ elge janaşyr bır hany bolmauy mümkın emes, eldı qorǧaityn batyry joq halyq baiaǧyda jer betınen öşıp ketuı kerek edı. Endeşe qazaqtyŋ tarihy nege dūrys jazylmaidy dep sabaq üstınde dau köteretın edım. Ädebiet sabaǧynda orystyŋ Derjavinı bar bolsa, qazaqtyŋ Būqar jyrauy, Asan qaiǧysy, Şortanbaiy nege oqytylmaidy degendı köldeneŋ tartyp, mūǧalımdı tyǧyryqqa tıredık. Söitıp jürıp mektep bıtırdım.

Jasyryn ūiym

– Sızderdıŋ jastyq şaǧy­ŋyz Arqadaǧy tyŋ köteru kezeŋımen tūstas keldı ǧoi?
– İä, tyŋ igeruşılerdıŋ bırneşe myŋy bızdıŋ audanǧa da qonys teuıp, bır demde köpşılık bolyp şyǧa keldı. Köşede kele jatqan qazaqqa olar şekesınen qarady. Klubta qazaqşa än aitu bırjolata toqtady. Ülkenderdıŋ sybyrlasqan sözınen «ESEP» degen ūiym bolǧanyn estıp qap jürdık. Osy partiiany qaita tırıltudı maqsat tūtyp, jasyryn ūiym qūrdyq. Onyŋ atyn «Elın süigen erler partiiasy» dep atadyq. Keŋestı qūlatyp tastai almaitynymyzdy da bıldık. Maqsatymyz – halyqtyŋ köŋılındegı öşıp qalǧan otty qaita mazdatyp jaǧu. Osy kezde Jūmabek Täşenovtıŋ eldıŋ tūtastyǧyn saqtau üşın basyn qaterge tıkken äreketı bızdı jandandyra tüstı. Bız Täşenovtı qoldap, jaŋadan ondaǧan listovka tarattyq. Qazaq elı jerınıŋ tūtastyǧyna alaŋdap, jer mäselesıne öz ünımızdı qosuǧa bekınıp, ünparaqtarymyzdy «Jas Alaş», «Jas Qazaq» degen atpen jazyp tarattyq.
– Qozǧalys qanşa jyldai ömır sürdı?
– Naqty tūraǧymyzdy eşkımge bıldırmeu kerek boldy. Sol üşın özımız tūratyn Qaraǧandy aimaǧynda taratatyn ünparaqtardy da basqa qalalardan poştaǧa salyp, instituttarǧa jıberıp tūrdyq. Ünparaqtardy qaladan kelgen jastar auyldaryna da jetkızdı. Şet audanyndaǧy Aiuly tauyndaǧy bır üŋgırde jinalyp, sol jerde maşinkaǧa basyp, poşta, vagondarmen jer-jerlerge salyp jıberemız. Istıŋ basynda jürgen bes jıgıt Qazaqstannyŋ barlyq joǧary oqu oryndaryndaǧy namysty jastardy bırıktıre bıldık. Osylaişa, ekı jarym jyl ötıp kettı.

Künderdıŋ künınde tyqyr taia­nyp, ūstalatynymyzdy bıldık. Sodan jıgıtterge eskertıp, bır-bırıŋdı ūstap bermeŋder dep, barlyq bailanysty üzdık. Menı qolǧa tüsıre almai, bır jyl aŋdyǧanyn keiınnen tergeuşınıŋ: «ne päleŋ bar, ne sözıŋmen, ne ısıŋmen ūstatpadyŋ» degen sözınen bıldım. Osylaişa, bızdıŋ aramyzǧa salǧan jansyzynyŋ körsetuımen 22 jasymda sottalyp kete bardym.

Şet audan dep ädebi ortadan şettegen jaiym joq. Būl el – qazaq-qalmaq ūrysynda Abylai hanǧa Jidebai, Baiǧozy, Jarylǧap, Sazanbai, İtqara siiaqty batyrlardy serık etıp şyǧarǧan el. Būl el, Tūrsynbek Käkışev ait­qandai, HIH ǧasyrda orystyŋ zūlym saia­satyn jerıne jetkıze äşkerelegen Şortanbai jyraudyŋ, onyŋ ızbasarlary – Dia qajy, Narmambet, Oqa, Qaqpan, Tüsetai, Maiasar aqyndardyŋ elı. Būl el – önerdıŋ ordasy. Şertpe küidıŋ şaŋyraǧyn aspandata bılgen Qyzdarbek küişı men onyŋ 1931 jyly oqqa bailanǧan şäkırtterı – Äbdi, Sembek, Maqaş, Kenjeǧara, Aqmolda, Kärıbek syndy öner ielerınıŋ elı. Būl el örşıl ruh qanyna sıŋgen topyraq edı

«Özımdı ūstap bergen qorqaqty ölımnen qūtqardym»

– Orys ormandaryndaǧy künderıŋızge toqtalmas būryn özıŋızdı ūstap bergen adammen kezdesken sätıŋızdı aityŋyzşy…
– Tergeuşıler tepkıge alyp jatqanda da basyŋda «eşkımdı ūstap berme» degen oi ǧana bolatyn. Sananyŋ päktıgı, ruhani tazalyq adam balasyna ziian keltırmei, jaqsylyqqa ūmtylu qiyn kezderde de adamşylyqtan ajyramauǧa sebepşı boldy.

1988 jyly nemere aǧam qaitys bolyp, ony qara jerdıŋ qoinyna berıp, üige qaityp kele jattym. Auylǧa 25 şaqyrymdai qalǧanda, jol boiynan bır qara körındı. Tün jarymynan asqan qarly boranda tūrǧan mynau kım dep toqtadym. Körıngen qara mäşinenıŋ esıgın aşty da, dereu jaba qoidy. Menıŋ de tılım bailanyp qalǧan. Älgı ekınşı ret taǧy esıktı aşyp basyn sūqty da, ızınşe qaitadan japty. Üşınşı ret esıktı aşqanda, baryp «kır» dedım. Tūrǧanyna köp bolypty, äbden suyq ötıp qalş-qalş etedı. Tıs jaryp ündemesten, auyldyŋ şetıne kelgende «ket, ittıŋ balasy» dep ars etıp, kölıkten tüsırıp jıberdım.
Ras, ol menı aiaǧan joq, Sıbırge aidatty. Alla Taǧala mynadan kegıŋdı al degendei aldymnan şyǧardy. Eger men jolyqpasam, tütegen boranda üsıp öledı, ne qasqyr jeidı. Men bolsam öz taŋdauymdy jasadym.

Jyl – on ekı ai jaiynda

– Sıbırdıŋ ormandarynda ötken künderdıŋ salauaty boldy ma?
– Qazaqtyŋ nebır jaqsylary men ruhy küştı jandardy sol jerlerde kezdestırdık. Saiasi tūtqyndar lagerınıŋ aiyrmaşylyǧy bar. Mūnda öŋkei jazyqsyz, jalaly bolǧan ziialylar jazasyn ötep jatty. Känıgı baukespe qaraqşylarmen lagerden lagerge auysqanda tüiısıp qalamyz. Jan üşın jekpe-jek sonda ötedı.Aidauda jürgen jyldary kök aspanǧa üŋıluıme, odan keiın de erekşe şūǧyldanuyma türmenıŋ törın bermegen, 33 jyldan berı qamauda jürgen aqmolalyq Qūnanbai Beisenūlymen bırge ötkızgen kezderım sebep boldy. Jasy jetpısten asqan aqsaqal menıŋ qyzyǧuşylyǧymdy bıldı. «33 jyl aman jürgen edım, sen öltıretın boldyŋ ǧoi» dep küluşı edı. Baraktan şyǧuǧa rūqsat joq, sonda da basymyzdy oqqa tıgıp, üiılgen aǧaştardyŋ astynda jasyrynyp, qazaqtyŋ «Kiız» kıtabyna üŋılemız.

«Kiız» kıtap degenımız – tūrmys-tırlıktıŋ, dünietanymnyŋ ılımı. Qazır qarap tūrsam, jūldyzdardyŋ qazaqy atauyn eşkım bıle bermeidı. Jūldyz­dardyŋ tuuy, tört mezgıldıŋ mınezın jūldyzǧa qarap boljaǧan. Qazır ai-jūldyzǧa qarap maldyŋ jaiyn jasap, köşıp-qonyp jürgen qazaq bar ma?! Joq, qazaq tek tılı men dılınen emes, ien dalada erkın jüretın, baǧyttauşy kıltınen aiyrylyp qaldy.

Al jūldyzşy ataulynyŋ künı ne bolǧanyna otyzynşy jyldar kuä. Bükıl ǧūmyry tabiǧat aiasynda ötetın tabiǧattyŋ töl balasy, köşpendı el kök aspannyŋ jymyŋdaǧan sansyz jūldyzyna at qoiyp, sol tūŋǧiyq köktı qai künı būlt torlaryn ne qar borap, ne jaŋbyr sırkırerın däl aita bılgen.
Qazaq jūldyzşy-esep­şılerı, äsırese, qysyltaiaŋy köp qys aiyn boljauǧa asa küş salǧan eken. Sol alty ai qystyŋ qaharly borany men qatty aiazyn Aqyrap aiy­nyŋ alty künıne boljaǧan. Būl jönınde keiınnen bıraz oi qosqan Zeken Bäkırūlyn, Tökennıŋ Jūmabaiy syndy aqsaqaldardyŋ esımın de atap ötken jön şyǧar. Qazırgı jūldyzşylardyŋ dolbary qazaqy tanymnan alys jatyr. Aua raiyn, jūldyzdar älemın qazaqy közımen tani almaidy.
Jyl – on ekı ailardyŋ amaldary «Bes qonaq», Qūs qanaty», «Ot amaly», «Qyzyr qamşysy», «Bürşık jarǧan», «Qyzyl jūmyrtqa», «Qūralai jelı», «Ürkerdıŋ batuy», «Ürkerdıŋ tolǧaǧy», «Tarazynyŋ tuuy», «Sümbıle jūldyzynyŋ tuuy», «Boqyrau», «Aqyraptyŋ alty künı», «Qaraşa qazdyŋ qaituy», «Qyrbastyŋ qyzyly», «Teke būrqyl», «Kün talasy», «Sary aiaz», «Ürker auǧan amaldaryn», «Tolqyma» men «Mai boran» dep tabiǧat qūbylysyn belgıleitın. Mūny anyqtap bılmek tügıl, qazırgı künı ataularynyŋ özı ekınıŋ bırıne jat estıledı.

Qaitken künde de auyldy saqtau kerek

– Qalam ūstaǧannyŋ denı ädebi ortasy bar ülken qalalarǧa qystyrylatyn edı. Auyldan attap şyqpaǧanyŋyzdyŋ özı ör mınezıŋızden be?
– Seksenge jaqyndap qalǧan ömırımde ekı-aq mekenjaiym bolypty. Bırı – saiasi lager, ekınşısı – Şet audany. Qala – men üşın jat dünie. Almatyǧa baramyn ǧoi. Alaida ekı-üş kün bolamyn da, töbemnen bır närse tönıp, ekı büiırımdı bırdeŋe qysyp tūrǧandai küi keşemın. Şet audan dep ädebi ortadan şettegen jaiym joq. Būl el – qazaq-qalmaq ūrysynda Abylai hanǧa Jidebai, Baiǧozy, Jarylǧap, Sazanbai, İtqara siiaqty batyrlardy serık etıp şyǧarǧan el. Būl el, Tūrsynbek Käkışev aitqandai, HIH ǧasyrda orys­tyŋ zūlym saiasatyn jerıne jetkıze äşkerelegen Şortanbai jyraudyŋ, onyŋ ızbasarlary – Dia qajy, Narmambet, Oqa, Qaqpan, Tüsetai, Maiasar aqyndardyŋ elı. Būl el – önerdıŋ ordasy. Şertpe küidıŋ şaŋyraǧyn aspandata bılgen Qyzdarbek küişı men onyŋ 1931 jyly oqqa bailanǧan şäkırtterı – Äbdi, Sembek, Maqaş, Kenjeǧara, Aqmolda, Kärıbek syndy öner ielerınıŋ elı. Būl el örşıl ruh qanyna sıŋgen topyraq edı.

– Sol eldıŋ alys auyldary­nyŋ tırşılıgı qalai ötıp jatyr?
– Ainalaiyn-au, auyldyŋ äŋgımesın menen sūra. Taǧdyry qiyn auyldyŋ bolaşaǧy būldyr-au dep qorqamyn. Bügıngınıŋ äkım-qarasynyŋ ışınde auyldyŋ jaiyn oilaityny bar, oǧan basy auyrmaityny bar. Elde jūmys joq. Bırde jiyrma jyl gazet oqymaǧan malşymen kezdestım. Būryn alys fermanyŋ özınde gazet-jurnaly, auyz suy men jaryǧy jetkızıletın. Būl bolmasa adamnyŋ nege ainalatyny belgılı. Auyl ainalasynda bırer qara ösıremız. Küz bolsa oquşynyŋ kiımı men oqulyǧy üşın şarua adamy bazarǧa mal şyǧaruǧa mäjbür. Ony ülken qalaǧa jetkızu küş, jylmaŋdaǧan pysyqailar jylda kelıp dänıgıp aldy. Jai kelmei, ögızdı būzaudyŋ baǧasymen satyp alyp ketıp jatyr.

Qaitken künde de auyldy saqtau kerek. Ol joǧalsa, qazaqtyŋ ien dalasyn kımge tas­taimyz? Közın alartyp otyrǧandar aldymen bosap qalǧan jūrtty jaǧalauy mümkın. Bärı qalaǧa kelsın delık. Sonda ne bolady? Qazaqtyŋ sanyn toltyratyn – auyldyŋ qazaǧy. Eger jaǧdaiyn jasasaŋ, auyldyŋ äielı bes-alty balany tauyp beredı. Bala taba alatyn äielge eŋ bolmasa Reseidegı anaǧa qamqorlyqtai bır jaqsy niet tanytsaq eken. Qalanyŋ äielderı tuǧan bır-ekı baladan qazaqtyŋ sany öspeidı. Osy qatty oilandyrady. Qazır şaǧyn auyldardaǧy mekteptı jappai jabu nauqany bastalǧan siiaqty. Oǧan joǧary jaqtan tüsken «mektep jasyndaǧy 40 bala bolmasa, mekteptı jabyŋdar» degen basşylyq būiryǧy sebep bolsa kerek, 39 oquşysy bar mekteptıŋ jabylǧanyn kördım. Osyǧan ışıŋ aşidy. Endı mektep jabylsa, qalaǧa köşıp jatqandardyŋ qatary odan saiyn üdere tüsedı. Mektepte sabaq berıp körmegen ministrler ne oilaidy eken?!

Tıptı auyldyŋ mektebın toltyra almasa, qaladaǧy jetımder üiınde tärbielenıp jatqandardy auylǧa tartsyn. Järdemın berse, olardy auyldyŋ köp balaly äielderı de asyrap alady. Özınıŋ bes balasy syiǧan jerge altynşysy syimaidy deisıŋ be? Ol jetımnıŋ de köz jasy qūrǧap, auylda ösıp, tabanymen qūm basyp kölge şomylar edı. Özge bauyrlaryndai taidy bas bıldırıp mınıp, qazaqtyŋ balasy ekenın sezıner edı. Ony oilap jatqan kım bar?!

«Mektep jasyndaǧy 40 bala bolmasa, mekteptı jabyŋdar» degen basşylyq būiryǧy sebep bolsa kerek, 39 oquşysy bar mekteptıŋ jabylǧanyn kördım. Osyǧan ışıŋ aşidy. Endı mektep jabylsa, qalaǧa köşıp jatqandardyŋ qatary odan saiyn üdere tüsedı. Mektepte sabaq berıp körmegen ministrler ne oilaidy eken?! Tıptı auyldyŋ mektebın toltyra almasa, qaladaǧy jetımder üiınde tärbielenıp jatqandardy auylǧa tartsyn. Järdemın berse, olardy auyldyŋ köp balaly äielderı de asyrap alady

– Taǧy da ömır jolyŋyzǧa üŋılsek, mektepke dene şynyqtyru sabaǧynyŋ mūǧalımı bolyp kelıp, sol jerde oqu ısınıŋ orynbasary bolyp köterıldıŋız…
– Bostandyqqa şyǧysymen bırden mūǧalımdıktı berdı. Orys mektebı degen aty bolmasa, är synypta ekı-üşten ǧana özge ūlttyŋ balasy bar. Qalǧany – özımızdıŋ qaraközder. Aldymen ardyŋ ısı bar. Qanşa qadaǧalasa da, qarap jüre almadym. Balalardy bılgenımşe tärbie­ledım. Sol jyldary mektep direktory bolǧan Suvorova «Sız kelgelı üzılıste balalar qazaqşa söilei bastady» dep şyr-pyry şyǧatyn. Ol azdai, şyrşa merekesınde oquşylar 12 müşel jylynyŋ haiuanattarynyŋ suretterın saldyryp ılgızetın boldym. Suvorova taǧy şyryldaidy, men bolsam öz ısımnıŋ dūrys ekenın bılemın. Asyly, özımızdıŋ namysymyzdy şabaqtap, özımız alǧa ūmtylmasaq, bız üşın eşkım boiymyzǧa sıŋgen ädetten arylta almaidy. Eger özgenıŋ aitqanyna könıp, yǧyp jüre bersek, onda sol ketkenıŋ – ketken.

Alaş azamattary kezınde «Oian, qazaq» dep beker ait­qan joq, oian da äreket qyl. Sonda öz degenımız bolady. Tä­uelsızdık aldyq, bıraq qazaqy qalpymyzdy taba almai, adasyp jürmız. Elu men seksennıŋ arasyndaǧy kärı-qūrtaŋ men kempır-sampyrlardyŋ araqtan ozyp kete almai jürgendıgı jas ūrpaqqa qandai ülgı bolmaq?!

«Aiaqty qiia basu joq,
Orystyŋ salǧan joly bar.
Emın-erkın zaman joq,
Endıgı jürgen jıgıttıŋ
Maŋdaiynda sory bar!» dep osy jerdıŋ tumasy Şortanbai Qanaiūly zamannyŋ uytyn aldymen aityp ketıp edı. Ökınışke qarai, süiekke sıŋıp qalǧan jat ädetten qūtyla almai jürmız. Keşegı partkom, bügıngı törge şyqqandardyŋ keiınde «Şortanbaiyŋ nege kerek, aqyn-jazuşyŋ kımge sän» dep kökıgenın de estıdık.
– Şortanbai jyraudy öz jerınde ūlyqtai almai otyr­ǧanymyzdy qalai tüsındıresız?
– 1980 jyly jıgıtterdı ūiymdastyryp, Şet audanynan 5 şaqyrym jerde jatqan Şortanbaidyŋ basyna tas qoidyq. Sonda el bolyp, 175 jyldyǧyn abyroimen ötkızdık. Bır kezderı qarsy şyqqandardyŋ halyqtyŋ aldyna şyǧyp, «Şortanbaiǧa mäŋgı qaryzdarmyz» dep teledidardan sairaǧan ekıjüzdılıgıne erıksız tosylasyŋ. Ūly Mūhtar Äuezov «El bolamyn deseŋ – besıgıŋdı tüze» degen eken. Besıgıŋdı tüzeu – qazaqy qalpyŋdy tüzeu, eldıgıŋnıŋ tıreuı – ata-baba dınıne mo­iyn ūsynu, jeke bastyŋ özeu­regen namysy emes, ūlttyŋ namysyn qorǧai bılu, sol üşın basyŋdy qaterge tıge bılu. Namyssyzdyq pen qaraŋǧylyq kes-kes­tep aldyŋnan şyqqan saiyn qanyŋ qaraiyp, «zar zamandy» jyrlaǧan jyraularmen bırge jüregıŋ egıledı.

«Zar zaman» degen aǧymnyŋ bastauynda tūrǧan Şortanbai Qanaiūlynyŋ dünie esıgın aşqanyna kelesı jyly 200 jyl tolady. Qaraǧandy oblysy Şet audandyq muzeiı Şortanbai jyrau esımımen 15 jyldan artyq jūmys ıstedı. Mūnan keiın jyraudyŋ mūrasyn da, atyn da jergılıktı bilıktıŋ «müiızdei» bastaǧanynyŋ kuäsımız. Asa yqtiiattylyqpen bır bölmege jinalǧan jyraudyŋ mūralary ūstaǧannyŋ qolynda kettı. Şortanbaiǧa mūnyŋ qajetı joq, alaida jyrau esımın atai otyryp, sol kezdegı bükıl qazaqtyŋ tanym jüiesın, psihologiiasyn, bılım deŋgeiın, otarlaudyŋ osy öŋırdegı auyr saldaryn elge tüsındıruge mümkınşılık molaia tüserı anyq. Qazaq balasynyŋ keleşegı üşın zarlanǧan aqynnyŋ jyryn aitqandardyŋ nelıkten aldy atylyp, soŋy itjekkenge aidalǧanyn zerdelei alar edık. Ūly jyraudyŋ esımın öşırıp, sanamyzdan alastauǧa tyrysqandardyŋ myna täuelsız zamanymyzda ne oilaǧanyn kım bılsın?! Tegı, namyssyzdyq – dauasyz dert siiaqty.

Sūhbattasqan:
Aigül UAISOVA