Sottar jyl saiyn ärtürlı daular men mäselelerge bailanysty türlı şeşım qabyldaidy. Olardyŋ keibıreulerı bızdıŋ elden tys, iaǧni şet jerlerde de talap etıluı mümkın. Qandai da sot aktısı resmi qūjat märtebesıne ie bolu üşın, iaǧni ol şet memleketterge joldanar aldynda mındettı türde zaŋdastyrylady, apostil qoiylady.
Al, apostil degenımız ne?
Apostil – zaŋdastyrudyŋ osyndai nysanyn tanityn elder aumaǧynda ūsynuǧa arnalǧan qūjattyŋ zaŋdylyǧy turaly aqparatty toltyrudyŋ halyqaralyq standarttalǧan nysany. «Apostil» mörı qūjattardyŋ tüpnūsqalary men köşırmelerıne qoiylady.
Apostildengen qūjat attestasiialaudy nemese zaŋdastyrudy talap etpeidı jäne ony Konvensiiaǧa qatysuşy barlyq memlekettıŋ resmi organdary moiyndaidy.
Sondai-aq, sot şeşımderın oryndau ärı sot tapsyrmalaryn basqa elge joldau kezınde, sol elmen Qazaqstan arasynda eşqandai kelısım bolmasa, ol el Gaaga konvensiiasynyŋ qatysuşysy bolmaǧan jaǧdaida sottyŋ qūjattaryna apostil qoiyluy qajet.
Älemnıŋ köptegen elderı, sonyŋ ışınde Qazaqstan 1961 jylǧy 5 qazanda Gaaga konvensiiasyna qosylyp, qūjattardy apostil qoiu arqyly jeŋıldetılgen türde zaŋdastyru mümkındıgıne te boldy.
Aita ketetını, 2013 jyly 15 säuırde memlekettık qyzmet körsetu turaly zaŋy qabyldandy. 2015 jyldyŋ 30 säuırınde «Sot organdarynan şyǧatyn resmi qūjattarǧa apostil qoiu» standarty bekıtıldı.
Soldan berı osy qyzmettı Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Sotynyŋ janyndaǧy sot qyzmetın qamtamasyz etu departamentı atqarylyp keldı. Qūjattarǧa apostil qoiu üşın elımızdıŋ kez kelgen öŋırınen tıkelei sotqa jügınıp nemese sol öŋırdıŋ halyqqa qyzmet körsetu ortalyqtary arqyly 20 küntızbe künı ışınde jüzege asyrylatyn.
Mysaly, ajyrasu turaly sot şeşımın şetelde nekege tūru märtebesın rastau retınde ūsynady.
Qazaqstan Respublikasy Prezidentı N.Ä.Nazarbaevtyŋ 2017 jyldyŋ 31 aqpanyndaǧy «Qazaqstannyŋ üşınşı jaŋǧyruy: jahandyq bäsekege qabılettılık» Joldauynda memlekettık qyzmet körsetu üderısın meiılınşe oŋtailandyru, iaǧni, qūjattardyŋ merzımı men tızbesın qysqartyp, qūjat almasudyŋ elektrondyq formatqa köşuı aityldy.
Joldaudy ıske asyru aiasynda, osy atalǧan qyzmettı halyqqa 2018 jyldyŋ 13 qaŋtarynan bastap «Astana qalasy boiynşa sottar äkımşısı» mekemesı körsetude.
Iаǧni, elımızdıŋ barlyq öŋırlerınde sot organdarynan şyǧatyn resmi qūjattarǧa apostil qoiu üşın sol öŋırdıŋ sottar äkımşısıne tıkelei baryp, nemese halyqqa qyzmet körsetu ortalyqtarynyŋ filialdaryna jügınuge bolady.
Statistikalyq mälımetke süiensek, Astana qalasynyŋ sottar äkımşısıne aǧymdaǧy jyldyŋ alǧaşqy jartyjyldyǧynda Resei, Germaniia, Türkiia, İtaliia, İspaniia, İzrail, elderıne ūsynydǧan sot şeşımderıne apostil qoiu üşın 38 aryzdanuşy jügıngen. Onyŋ 4 aryzy kemşılıkterdı joiu üşın kerı qaitaryldy.
Bügınde, halyqqa qyzmet körsetu ortalyqtary arqyly qūjatqa apostil qoiu merzımı 20 küntızbelık künnen, 5 küntızbelık künge deiın qysqartyldy.
Apostil qoiylatyn qūjat üşın bır ailyq eseptık körsetkıştıŋ 50 % mölşerınde memlekettık baj salyǧy alynady. Iаǧni, 1202 teŋge 50 tiyn.
Apostil qoiu üşın aryzda qandai aqparat közdelu qajettılıgı jäne ūsynylatyn qūjattar tızımı Astana qalalyq sotynyŋ resmi saitynda «Memlekettık qyzmetter) bölıgınde ornalasqan (http://astana.sud.kz/rus/content/utverzhdennyy-standart-i-reglament-gosudarstvennoy-uslugi).
Aryzdy qabyldau «elektrondy kezek» tärtıbınde jüzege asyrylady. Körsetıletın qyzmettı aluşynyŋ qalauy boiynşa qabyldau «elektrondyq ükımettıŋ» veb-portaly arqyly elektrondy kezek brondaluy mümkın.
Alaida, ūsynǧan qūjattar nemese olardaǧy mälımetter anyq bolmasa, memlekettık baj salyǧy dūrys tölenbese, qyzmet körsetılmeidı.
Nūrsūltan DÜISEMBİEV,
Astana qalasy sotynyŋ taldau jäne
josparlau bölımınıŋ basşysy
