Şolpan KÖŞENOVA, Astana qalasy prokuraturasynyŋ baspasöz hatşysy: Qarjy piramidalaryna tosqauyl küşeid
Astana qalasynyŋ prokuraturasy şekten tys paiyzdar men bonustar töleimız dep aldau arqyly halyqtyŋ aqşasyn ielenetın qarjy piramidalarynyŋ bar ekendıgın tūrǧyndarǧa eskertedı. Būl turaly tolyǧyraq baspasöz hatşysy Şolpan Köşenova aityp berdı.
– Keibır azamattar qarjy piramidasy arqyly tūrmysynyŋ tüzelgenın aitady…
– Ärine, qarjy piramidasynda qyzyqtyratyn joǧary kırıs ūzaq uaqyt boiy jalǧasa bermeidı. Al piramida mındettemelerın barlyq qatysuşylarǧa tolyǧymen töleu mümkın emes. Jaŋa investorlardyŋ qarajaty oǧan deiıngı qatysuşylarǧa, jarnamaǧa jäne ūiymdastyruşylardyŋ tabysyn qamtamasyz etuge jūmsalady. Osyndai jaǧdailardyŋ nätijesınde jobanyŋ bankrotqa jäne soŋǧy investorlardyŋ şyǧynǧa ūşyrauy – zaŋdylyq.
– Būl baǧytta jūmys jasauşylarǧa qandai da bır jauapkerşılık közdele me?
– Elımızdıŋ zaŋnamasynda qarjy piramidasy shemalaryn paidalanu arqyly käsıpkerlık qyzmettı jüzege asyratyn tūlǧalardyŋ jauapkerşılıgı közdelgen. Mūndai qyzmet Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ 177-babynda (alaiaqtyq) aitylǧan qylmys belgılerıne jatady. Azamattyq kodekste azamattardy türlı qarjy piramidalarynyŋ aila-amaldarynan qorǧau maqsatynda, iaǧni 715-bap boiynşa käsıpkerlık qyzmet retınde azamattardan qaryz türınde aqşa tartuǧa tyiym salynady.
– Mūndai zaŋmen rettelgen künnıŋ özınde olardyŋ qyzmet aiasy keŋeiıp jatqan tärızdı…
– Atalǧan mäselenıŋ zaŋnamalyq tūrǧyda rettelgenıne qaramastan, qazırgı kezde qarjy piramidalaryn qūru, olardyŋ qyzmetın türlendıru jäne jetıldırude jaŋa ürdıster baiqalady. Mäselen, Sergei Mavrodii men onyŋ serıktesterı qūrǧan «MMM-2011: My mojem mnogoe!» halyqaralyq qarjy piramidasy – osynyŋ aiǧaǧy. Būl piramidanyŋ erekşelıgı – resmi tırkelgen ūiymnyŋ jäne bankte bıryŋǧai şottyŋ bolmauy. Barlyq aqşa audarymdary qatysuşylardyŋ arasynda tıkelei jüzege asyrylady.
– Ūiymnyŋ qatysuşylary köp pe?
– TMD elderınde oǧan qatysuşylar sany şamamen 10-15 mln adamdy qūraidy. Qazaqstanda «MMM-2011-dıŋ» 20 basşysy anyqtalǧan. Qazırgı uaqytta būl jüiege qatysuşylardyŋ barlyǧyna tölemderdı toqtatty, būl ıs jüzınde qarjy piramidasynyŋ küiregenın aiǧaqtaidy. Sondyqtan qala tūrǧyndaryn osy aqparat arqyly qyraǧylyq tanytuǧa, kümändı operasiialarǧa qatyspauǧa şaqyramyz.
Gülmira AIMAǦANBET
