Jaz bolsa Esıldıŋ ön boiynda seiıl qūryp, suǧa qarmaq salyp balyq aulap, kök maisaǧa jaiǧasyp tynystap, özennıŋ suyna şomylyp jatqandardyŋ sany bır tolastaǧan emes. Şomylu mausymymen bırge qauıp-qaterdıŋ de eselene tüsetını belgılı. Bız osy oraida Astana qalasy Tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ «Suda qūtqaru qyzmetı» memlekettık mekemesınıŋ bastyǧy Ermek Älıbekovten jaŋa mausymǧa daiyndyq barysy jönınde bılgen edık.
– Resmi türde şomylu mausymy aşylsa da, sudyŋ älı bolsa da salqyndyǧy bar. Onyŋ adam ömırıne qanşalyqty qaupı bar?
– Salqyn suǧa şomyludyŋ, äsırese süŋgıgende adamnyŋ qan tamyrlary jiyrylyp, būlşyq etterı kürt tartylady. Sondai jaǧdaida adam esınen tanyp, tynysy bıtelıp, jüregı toqtap qaluy mümkın. Denı sau, şynyqqan adamdardyŋ qauıpsız şomyluy üşın sudyŋ temperaturasy +18°S, aua temperaturasy +22°S bolu kerek. Biylǧy jaz salqyndau bolyp tūrǧan sebeptı Esılge şomyluǧa älı erterek der edım.
– «Suǧa ketken tal qarmaidy» degen söz bolsa da, tehnikanyŋ küşı men mamandardyŋ bılıktıgı adam qūtqaruda basty oryn alady ǧoi. Qyzmettıŋ tehnikalyq bazasy qalai jabdyqtalǧan?
– Elordada jaǧajaida demalu qauıpsızdıgın baqylaumen Astana qalasynyŋ TJD Suda qūtqaru qyzmetı ainalysady. Biylǧy jaz mausymyna 13 motorly qaiyq saqadai sai tūr. Sonymen qatar, tört jedel avtokölık pen ştattaǧy on süŋguır kündız-tünı Esıldıŋ boiyn qadaǧalaidy.
– Saimanyŋyz sai bolsa da qater qaidan keledı dep oilaisyz?
– Demaluşylar köp jaǧdaida şomylatyn jerge köŋıl audarmaidy. Eŋ bastysy, arnaiy jabdyqtalǧan, suǧa tüsuge rūqsat etılgen oryndy taŋdau kerek. Iаǧni, qūtqaruşylar patruldık jasaityn jaǧajailar men arnaiy belgılengen oryndarda ǧana şomylu qajettıgın qaperden şyǧarady. Onyŋ saldary qaiǧyly oqiǧalarǧa alyp keldı. Ötken jyly qala aumaǧynda 25 adam sudan qūtqaryldy. Onyŋ üşeuı – balalar. Segız adam sudan ajal tapty. Statistikaǧa süiensek, zardap şekkenderdıŋ jalpy sanynyŋ 70-75 paiyzy 30 jasqa deiıngı jastar bolsa, 20 paiyzy – balalar men jasöspırımder.
– Jaŋa şomylu mausymynda tötenşe jaǧdailar boldy ma?
– Ekı jıgıttı qūtqaryp, alǧaşqy medisinalyq kömek körsetıldı. Al, mamyrdyŋ orta şenınde tyiym salynǧan jerde şomylǧan bır adam suǧa batyp kettı. Aita keteiık, qaiǧyly oqiǧalardyŋ basym bölıgı mas küide şomylyp, suda şomyludyŋ erejelerın bılmeudıŋ nemese saqtamaudyŋ saldarynan oryn alady.
– Onda oqyrmandardy basty erejelermen tanystyra ketseŋız.
– Suǧa tüskende jaǧajaidaǧy şektelgen belgıden asyp ketuge bolmaidy. Şomyluǧa jabdyqtalmaǧan jäne tyiym salynǧan oryndarda şomyludyŋ qaterlı ekenın este saqtaŋyzdar. Jürgınşı jäne kölık köpırınen suǧa sekıru qauıptı.
Qala aumaǧynda qalalyq jaǧajaida suǧa tüsuge rūqsat etılgen. Osynda kışkentai balalarǧa arnalǧan arnaiy qorşalǧan, suy taiaz jer baryn esterıŋızge salaiyn. Ömırlerıŋızdı qaterge tıkpei, qauıpsızdık erejelerın saqtaŋyzdar.
Aigül UAISOVA
