Taǧdyrdyŋ jazuymen jat jūrtta düniege kelse de, tuǧan jerı – Moŋǧoliiada 40 jyl boiy basşylyq qyzmetterdı atqaryp, Eŋbek sıŋırgen bailanysşy, Moŋǧoliia Jazuşylar odaǧynyŋ müşesı atanǧan Üzben Qūrmanbaiūly 2011 jyly atajūrtyna qonys audaryp, elordany meken etude.
Üzben aǧa 1989 jyldan berı Qazaqstannyŋ basylymdaryna 40-qa juyq maqala jazdy. Şet memleketterde de elımızdı nasihattady. Sonyŋ arqasynda jaqynda «Profi Media» baspasynan «Mäŋgılık el» atty tarihi-publisistikalyq kıtaby jaryq körıp, Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada tūsaukeser räsımı öttı.
Būl alǧaşqy tuyndysy emes, osydan toǧyz jyl būryn Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qūrmetıne arnap «Oralǧan baqyt, oryndalǧan arman» kıtabyn şyǧardy.
Jaŋa kıtap turaly Ūlttyq akademiialyq kıtaphananyŋ direktory, jazuşy Älıbek Asqarov bylai deidı: «Qazaq elı egemendıgın alyp, derbes memleket boluyn erteden armandaǧan qandastarymyzdyŋ bırı Üzben Qūrmanbaiūly Qazaqstan būl düniede «Mäŋgılık el» bolyp ötse eken degen aqjürek, adal nietımen qazaqtyŋ eldıgıne, Elbasynyŋ erlıgıne arnap «Mäŋgılık el» kıtabyn jazyp, barşa qauymǧa ūsyndy. Qazaq elınıŋ egemendıgın nyǧaityp, täuelsızdıgın jaŋǧyrta, elımızdı mäŋgılık el etudegı Elbasynyŋ oilary, syndarly saiasaty, tynymsyz eŋbegımen ūştasqan avtordyŋ oi-pıkırı barşamyzdy, sonyŋ ışınde elımızdıŋ erteŋgı tūtqasy bolatyn jas ūrpaqty da beijai qaldyrmasy anyq».
Kıtaptyŋ alǧysözın jazǧan qoǧam qairatkerı, aqyn, kompozitor Äkım Ysqaq: «Avtor «Mäŋgılık el» kıtabynda jalpy qazaq halqynyŋ bastan keşken auyr azaptary men onyŋ sebepterı, täuelsız memlekettıŋ jeŋısı men jetıstıkterı, onyŋ jasampaz basşylary jaiynda, özınıŋ körgen, bılgen, köŋılge tüigenderı jaiynda syr şerte kelıp, Qazaqstan mäŋgılık saltanat qūratyn mümkındıkke qol jetkızdı, ǧasyrlar boiy armandaǧan osy jetıstıktı baiandy etıp, mäŋgılık el bolu üşın endı ne qajet, ne ısteuge tiıspız degen kökeitestı mäseleler jönınde oi-pıkırlerın ortaǧa salyp otyr. Kıtapta oralǧandar men orala almai jürgen qandastarymyzdyŋ da nenı qalap, tılep otyrǧany jönınde bükpesız mäsele köterılgen. Kıtap sözı ūlttyq täuelsızdıktı tüpkılıktı ornyqtyruǧa tarydai bolsa da üles qosady, ūltjandy oqyrmannyŋ qalauyna tatitynyna senemız» degen pıkırın qaldyrǧan.
Avtordyŋ özı tuyndysy jaily: «Kıtap öz tarihymyzdy jan-jaqty bıleiın, egemendıgımızdı baiandy etıp, Mäŋgılık El bolyp jasai bereiık dep armandaityn qandastarymyzdyŋ qajetıne jarar degen ümıttemın. Ūlt bırlıgın nyǧaituǧa qosylǧan üles bolsa eken degen yntyzarlyqpen jazylǧan osy kıtap barşa qauymnyŋ igılıgıne jarasyn!» deidı.
Aita keteiık, kıtap «Tarih jäne taǧylym: keşken azap – keleşekke sabaq», «Eŋsesı biık egemendı el», «Mäŋgılık el» atty üş bölımnen tūrady. Sondai-aq, «Baqyt pen bailyq baǧdarlamalary», «Qazaqstannyŋ adam kapitaly», «Astana medisinasy – alǧy şepte», «Ūly da ūlaǧatty Elbasy», «Täuelsızdık kökten tüsıp kelgen qūndylyq emes», «Ūlt bırlıgı – ūrpaq tılegı», «Tıl bilıgı», «Ziia-lylar el tıregı, maqtanyşy», «Men» jäne halyq», «Qanaǧat», «Janūia jarastyǧy», «Özımen- özı ösıp jetıluı – Qazaqtyŋ aŋsaǧan armany» taraularyna bölıngen.
Amanǧali ŞMİTŪLY