Jarylǧyş zat qoiylǧany turaly bır jalǧan aqparattyŋ özı memleketke kem degende million teŋge şyǧyn keltıredı. Būl onyŋ materialdyq jaǧy. Al moraldyq jaǧy şe? Qanşa adam jolynan keşıgıp, qanşa mekeme dürlıgedı. Qyzmetkerler äbıgerge tüsedı. Osyndai keleŋsızdıkterdı barynşa boldyrmau jönınde ne ıstelıp jatqanyn Kölıktegı ışkı ıster departamentınıŋ ekstremizmmen küres basqarmasynyŋ bastyǧy, polisiia polkovnigı Saparälı Abdullaev äŋgımeleidı.
– «Telefon laŋkesterınıŋ» äreketı jiı bolyp tūra ma?
– Qalamyz jyldan jylǧa säulettenıp, ırı megapoliske ainalyp keledı. Bır millionǧa juyq halqy bar şaharda türlı oqiǧalar bolyp tūratyny jasyryn emes. Solardyŋ bırı – «vokzalǧa jarylǧyş zat qoiyldy» deitın jalǧan aqparattar. Köbıne, mūndaidy jüikesı būzylǧan, nauqas adamdar jasaidy. Ne bolmasa, «män bermei» erıgıp, «ermek etetınder» de bolady. Mäselen, osy jyldyŋ 2 qyrküiegı künı aşy suǧa toiyp alǧan Germaniia azamaty Pauls «Astana-Mäskeu» baǧytyndaǧy ūşaqty «äuede jaryp jıberemın» dep qoqan-loqy körsettı. Onyŋ būl «qylyǧy» 257-bappen būzaqylyq äreket retınde baǧalandy.
Al, 2013 jylǧy 9 qaŋtarda belgısız bıreu «Astana temırjol vokzalyna bomba qoiyldy» dep, Jeŋıs daŋǧyly boiyndaǧy taksofonnan qoŋyrau şalǧan. Aita berse, mūndai faktıler az emes. Elımızde jyl basynan berı osyndai otyz oqiǧa tırkelgen.
– Olarǧa qarsy qandai aldyn alu şaralary qoldanylady?
– Aitu kerek, būdan memleket orasan ziian şegedı. Şūǧyl qyzmet, «Arlan» arnauly jasaǧy, kinologtar tez äreket etıp, adamdardy qauıpsız jerge köşıredı. Aviareister men poiyzdardyŋ qozǧalys kestesı būzylady. Taǧy da basqa qauıpsızdık şaralary alynady. Osynyŋ barlyǧy – qyruar şyǧyn. Sondyqtan, mamandar «telefon laŋkesterınıŋ» aldyn alu maqsatynda qoǧamdyq oryndarǧa beinekameralar ornatuda. Däl qazır Astana temırjol vokzalynda toqsan alty, äuejaida seksen beinekamera qoiylǧan. Aldaǧy uaqytta elorda äuejaiyna taǧy da jüz beinebaqylau kamerasyn ornatu josparlanǧan.
Täjıribe körsetıp otyrǧanyndai, osyndai beinekameralardan keiın qoǧamdyq oryndarda tärtıp būzu 20-30 paiyzǧa azaiǧan.
– Osyndai būzaqylyqqa barǧan adamdarǧa qandai jaza qarastyrylǧan?
– Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ 242-baby boiynşa «daiyndalyp jatqan laŋkestık turaly jalǧan aqparat» bergenderge 200-den 500 ailyq eseptık körsetkışke deiın aiyppūl salynady nemese bır jyldan ekı jylǧa deiın eŋbekpen tüzeu jūmystaryna jegıledı. Sondai-aq, tört jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyru qarastyrylǧan. Alaida, mūndai «äzılqoilar» tügel bır jüienıŋ jūmysyn toqtatyp, adamdardy şūǧyl şarualarynan qaldyratynyn eş tüsınbei keledı. Sondyqtan Qazaqstan Respublikasy Işkı ıster ministrlıgı Kölıktegı ışkı ıster departamentınıŋ ekstremizmmen
küres basqarmasy azamattyq aviasiia men temırjol käsıporyndarynda tüsındıru jūmystaryn jürgıze otyryp, daǧdarysty jaǧdailarda qalai äreket etu kerektıgı turaly ünemı treningter ötkızude.
